چطور به موسیقی گوش میدهیم: «بخش دوم»در هیاهوی جشنواره موسیقی نابینایان و کمبینایان ایران در شهرستان بانه، مجبور شدیم برای پوشش خبری این جشنواره، یک هفته ای از رویه اصلیمان در این سلسله مطالب فاصله بگیریم، اما حال باز به سراغ Aaron Copland باز میگردیم و تحلیلش از چطور گوش کردن آدمها به موسیقی. |
به گزارش ایران سپید چنانچه در قسمت پیشین خواندیم، از نظر کوپلند، در سطح احساسی شنیدن موسیقی، این فقط صدای قطعه موسیقایی است که به دلیل جاذبه ذاتی موسیقی، فرد را به سمت خود میکشاند. تصور کنید که در اتاقی نشسته اید و در سکوت محض، مشغول مطالعه هستید، ناگهان یک نت، تنها یک نت بر روی پیانو نواخته میشود. خواهید دید که با به صدا در آمدن این نت، حالت فکری و روحی شما به کلی زیر و رو خواهد شد. کوپلند، این ماجرا را یکی از اصلیترین ابزارهای موسیقی برای جذب مخاطب به شمار میآورد. چنانچه معتقد است، این نتها، صدای واحدی را تولید نمیکنند. به طوری که صدای نتهایی که بتهوون خالقشان است، با آنچه که هایدن ساخته، کاملاً متفاوت است. کوپلند، در گوش کردن به موسیقی، به سطح هوشیارتری قائل است که خودش، آن را سطح بیانگری مینامد و در باره اش میگوید: «دومین سطحی که موسیقی بر آن قرار دارد، همان سطحی که من آن را سطح بیانگری نامیده ام. در اینجا، ما بلافاصله وارد مسیر بحث بر انگیزی میشویم. آهنگسازان به طریقی از هر بحث درباره سویه بیانگر موسیقی دوری میکنند. مگر استراوینسکی نبود که میگفت موسیقیش یک «شیء» یا یک «چیز» است که زندگی خود را دارد و معنایی غیر از وجود خالص موسیقاییش در آن نیست؟ این برخورد سختگیرانه استراوینسکی ممکن است به خاطر این واقعیت باشد که افراد زیادی سعی کرده اند معانی مختلفی را از قطعات مختلف تعبیر کنند. خدا میداند که گفتن اینکه یک قطعه موسیقی دقیقاً چه معنایی دارد -طوری که همگان از این توضیح قطعی و نهایی راضی باشند-، چقدر سخت است. اما این نباید ما را به سوی مردود شمردن قابلیت «بیانگری» موسیقی هدایت کند.
اعتقاد شخصی من این است که هر قطعه موسیقی قدرت بیانگری دارد، بعضی بیشتر و بعضی کمتر. اما هر موسیقی در پس نتهایش معنایی دارد که در نهایت، نشان میدهد که آن قطعه چه میگوید و درباره چیست. این مسأله را میتوان به سادگی اینطور تصریح کرد: «آیا موسیقی معنا دارد؟» من پاسخ خواهم داد: «بله». و «آیا میتوانید با کلمات معنی آن را شرح دهید؟» پاسخ خواهم داد: «نه». مشکل در همینجا نهفته است.» در بخشهای بعدی، به معنای موسیقی بیشتر خواهیم پرداخت. حال به رسم هفته های پیش، گپ موسیقاییمان را با قطعه ای ارزشمند از یکی از آهنگسازان برجسته کشورمان، به پایان میرسانیم. دعوتید به شنیدن قطعه «افغانی»، از آثار ماندگار استاد فقید، مرتضی خان حنانه. میتوانید این قطعه زیبا را ذیل همین مطلب دانلود و گوش کنید.