به گزارش ایران سپید به نقل از ایرنا این کتاب ها در کتابخانه ملی ایران که در بزرگراه حقانی تهران واقع شده با موضوعات مختلف فرهنگی، مذهبی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برای استفاده نابینایان و کم بینایان وجود دارد.
در سال 1372 مجمع عمومی سازمان ملل، قواعد استاندارد فراهم سازی امکانات برابر برای معلولان را به تصویب رساند.
بندهای 5 و 10 این مصوبه، به صراحت دولت ها را مسئول ارائه خدمات اطلاع رسانی و دسترس پذیر کردن خدمات و منابع اطلاعاتی برای گروه های مختلف معلولان از جمله نابینایان معرفی می کند.
در ایران مراکزی نظیر نهاد کتابخانه های عمومی کشور و کتابخانه ملی ایران خدماتی را به این افراد ارایه می کنند هرچند این کار همواره با مشکلات خاصی روبرو بوده است.
کتابخانه رودکی از بزرگترین کتابخانه های ویژه نابینایان در کشور است که از سال 1352 به نابینایان سراسر کشور خدمت ارائه می کند با این وجود به علت فقدان برنامه ریزی صحیح در مقایسه با کشورهای بزرگ دنیا تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله زیادی داریم.
نکته قابل تامل دیگر این است که استقرار کتابخانه های نابینایان بندرت در مراکز استان ها، دستیابی این افراد را به این مکان ها دشوار و حتی غیرممکن کرده است.
انتظار می رود با راه اندازی سیستم های نرم افزاری و الکترونیکی بتوان بزودی شاهد برخورداری نابینایان و کم بینایان از امکانات و ظرفیت های کتابخانه های سراسر کشور باشیم.
** وجود 9 هزار کتاب گویا در کتابخانه ملی
مدیرکل اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا می گوید: بخش نابینایان این کتابخانه با حدود پنج هزار کتاب گویا از سال 1385 راه اندازی و به تدریج کامل و دارای منابع شده است.
رضا شهرابی هدف از راه اندازی این بخش ازکتابخانه را ارائه خدمات به قشر نابینا و کم بینا و تهیه مجموعه ای از منابع مطالعاتی و تحقیقاتی آنها عنوان کرده و می افزاید: علاوه بر حدود 9 هزار کتاب گویای موجود در این بخش، منابع دیگری نظیر پایان نامه و طرح های پژوهشی که فایل آنها به صورت الکترونیکی آماده شده در اختیار این افراد قرار می گیرد.
وی با بیان اینکه چهار کامپیوتر در این بخش به نرم افزارهای تبدیل کننده خط به صوت مجهز است، ادامه می دهد: علاقه مندان می توانند با عضویت به صورت رایگان و بدون در نظر داشتن مدرک تحصیلی از منابع این بخش از کتابخانه ملی بهره برداری کنند.
به گفته شهرابی، کتاب های گویا موجود در این بخش شامل کتابهای لاتین هم هست که تعداد آنها حدود هزار عنوان است.
** راه اندازی وبسایت نابینایان به زودی
شهرابی با بیان اینکه طرح راه اندازی وبسایت نابینایان بر اساس استانداردهای تولید محتوای نرم افزار در دستور کار است، اضافه می کند: اکنون در حال بارگذاری محتوای این وبسایت هستیم تا پس از پایان کار ، به صورت رسمی از آن رونمایی شود.
**راه اندازی تالار رقمی برای نابینایان
وی با بیان اینکه اعضای کتابخانه ملی می توانند از حدود 170 هزار عنوان پایان نامه موجود در این مکان برای انجام کارهای تحقیقاتی و پژوهشی بهره برداری کنند، ادامه می دهد: تاکنون استفاده از این منابع برای نابینایان و کم بینایان مقدور نبود اما دانشجویان و تحصیلکردگان این قشر هم به زودی قادر خواهند بود، از این امکانات برخوردار باشند.
شهرابی می گوید: در حال تهیه زیرساختی هستیم که این افراد بتوانند در تالارهای رقمی با استفاده از نرم افزار 'جاز' محتوای این منابع را به صورت شنیداری استفاده کنند هرچند حدود 70 هزار پایان نامه به دلیل در اختیار داشتن فایل های ورد و پی دی اف آنها قابل استفاده برای این افراد است.
** جمع آوری کتاب های گویای تولید شده در کشور
مدیرکل اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی با بیان اینکه از ابتدای سال کار گرد آوری کتاب های گویا در کتابخانه ملی آغاز شده ، می افزاید: در سطح کشور موسسات مختلفی نظیر موسسه رودکی وجود دارد که در حوزه تولید این کتاب ها فعالیت دارند از این رو پس از گردآوری این منابع آنها را بر اساس نیاز مراجعین در تالارهای رقمی یا وبسایت نابینایان برای بهره برداری از نابینایان در دسترس قرار خواهیم داد.
به گفته وی، در حال حاضر حدود 9 هزار عنوان کتاب گویا جمع آوری شده و طبق آمارها کل کتابهای گویای تولید شده در کشور حدود 20 هزار عنوان است.
** ناشران از تهیه کتاب گویا استقبال نمی کنند
شهرابی در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون درخواستی از ناشران مبنی بر دراختیار گذاشتن نسخه گویا ی کتاب ها داشته اید، می گوید: نه زیرا همواره از سوی آنها به دلیل موضوع کپی رایت کردن مقاومت وجود داشته حتی ناشران زیاد تمایلی به ارائه نسخه الکترونیکی کتاب های خود ندارند.
وی می افزاید: در صورتی که طبق قانون واسپاری، هر ناشر علاوه بر تحویل یک نسخه چاپی از اثر خود، یک نسخه گویا هم به کتابخانه ملی دهد، در تهیه منابع برای نابینایان به یک نقطه ایده آل خواهیم رسید.
مدیرکل اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی با بیان اینکه از نظر تجهیزات و ابزارهایی نظیر گویا سازها و وسایل برجسته کردن خط به روز هستیم، اضافه می کند: مانند سایر کتابخانه های ویژه نابینایان در سراسر دنیا استاندارد جاز را رعایت کرده ایم اما تعداد مراجعان به دلیل دسترسی دشوار به مکان این کتابخانه و ضعف اطلاع رسانی زیاد نیست.
وی با بیان اینکه چند ماهی است که فعالیت خود را در این حوزه گسترش داده ایم ، می گوید: تقریبا همه اخبار این بخش از کتابخانه را در سایت های مرتبط با نابینایان و کم بینایان منتشر و در این راستا دو دوره آموزش نرم افزار ویژه نابینایان برای خواندن کتاب و منابع گویا برگزار کرده ایم.
** ارسال کتاب به صورت لوح فشرده عملی نیست
شهرابی در پاسخ به این سوال که به دلیل دشواری مسیر آیا اقدام به ارسال لوح فشرده کتابها برای نابینایان کرده اید، می گوید: این کارعملی نیست اما امروز به خاطر برخورداری گوشی های تلفن از اینترنت این افراد می توانند به وبسایت مخصوص نابینایان که بزودی راه اندازی می شود ، دسترسی پیدا کنند.
وی با اشاره به چند کتابخانه ویژه نابینایان در شهر تهران ادامه می دهد: موسسه رودکی، حسینیه ارشاد و کتابخانه ملک از جمله کتابخانه های مخصوص نابینایان هستند که این افراد می توانند با مراجعه به آنها از ظرفیت های موجود آن بهره مند شوند.
مدیرکل اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به این مطلب که با هیچ یک از کتابخانه های ویژه نابینایان خارج کشور همکاری نداریم، ابراز امیدواری کرد بزودی بتوان از این ظرفیت برخوردار شده و از تجربیات این کتابخانه ها استفاده کرد.
