توسعه و پیشرفت دانش و علم در جهان، مرهون تلاش و همت بزرگ مردانی است که سال های عمر خود را به واکاوی و پژوهش گذرانده اند تا با دستیابی به ناشناخته ها و کشف یافته های جدید، بشر را در پیمودن مسیر رشد و تعالی یاری رسانند، ابوعلی سینا اندیشمند و فیلسوف ایرانی نمونه ای آشکار از این نوابغ و بزرگان است که در اعتلای تمدن بشری، تاثیری چشم گیر داشت.
ابوعلی حسین بن عبداللَّه بن سینا یکم شهریور 359 هجری خورشیدی در روستای خورمیثن مکانی میان بلخ و بخارا دیده به جهان گشود و بعدها به حجه الحق و شیخ الرییس شهرت یافت. پدرش عبدالله وزیر مالیه سلطان نوح بن منصور بود.
ابن سینا از پنج سالگی نزد پدرش حساب، ریاضیات، روخوانی قرآن، صرف و نحو زبان عربی را فراگرفت و از همان ابتدا برای کسب دانش شوق و اشتیاق فراوانی داشت. پس از چندی به مکتب رفت و در 10 سالگی قرآن را حفظ کرد.
او که به طبیعت، گیاهان و حیوانات علاقه ی خاصی داشت با پژوهش و جستجو در خواص گیاهان دارویی، پایه های آموختن علم طب و طبابت را بنا نهاد. استعداد بی نظیرش در فراگیری، پدر را بر آن داشت تا برپایه ی سفارش، استادش ابو عبدالله ابراهیم بن حسین ناتلی، او را به غیر از آموختن و دانش اندوزی به کار دیگری مشغول نکند.
ابوعلی در 20 سالگی شروع به نوشتن کرد و مجموعه ای در 10 جلد به نام حاصل و محصول را به رشته تحریر درآورد و 2 کتاب یکی در باب اخلاق با عنوان «البر و الائم» و دیگری در باب فلسفه به نام «حکمت عروضی» را در 21 جلد نگاشت.
نوح بن منصور پادشاه بخارا به بستر بیماری افتاد، شهرت ابن سینا سبب شد تا او را برای مداوا بر بالین پادشاه فرابخوانند. بوعلی نیز او را درمان کرد و در مقابل از وی خواست تا اجازه دهد تا از کتاب های کتابخانه ی بزرگ دربار سامانی استفاده کند و این تقاضا مورد قبول پادشاه قرار گرفت تا فصل تازه یی در زندگی علمی این اندیشمند بزرگ گشوده شود، چرا که کتابخانه ی بخارا یکی از کامل ترین کتابخانه های آن روزگار در ایران به شمار می رفت و بیشتر کتاب های قدیمی و کمیاب یک نسخه در آن موجود بود.
ابن سینا که تشنه ی آموختن و یادگرفتن بود با دیدن کتاب های گوناگون به وجد آمد و در طول سه سالی که در آن کتابخانه بود، معلوماتش را در فقه عمیق تر کرد و در ادبیات و موسیقی به تحقیق پرداخت و با بررسی نقشه های نجومی منجمان گذشته، به یافته های جدیدی دست یافت.
اندیشمند بزرگ ایرانی پس از مدتی به خاطر نابسامانی اوضاع سیاسی، مجبور به ترک بخارا شد. او به شهر گرگانج مرکز حکومت ابن مامون خوارزمشاه رفت و از او به گرمی استقبال شد.
این حکیم نامدار 13 سال در گرگانج ماند و در طول این مدت ضمن آن که آموخته های خود را در اختیار دانش پژوهان قرار می داد، سال ها تجربه و یافته هایش را بر صفحه ی سفید کاغذ یادداشت می کرد تا چراغ راه آیندگان باشد.
هنگامی که محمود غزنوی بر خوارزم تسلط یافت، از دانشمندان آن دیار خواست تا به غزنین و به خدمت سلطان بروند، ابن سینا دعوت او را نپذیرفت و از خوارزم فرار کرد و به جرجان (گرگان امروزی) رفت و در این شهر نوشتن کتاب قانون را آغاز کرد.
شیخ الرییس پس از مدتی به همدان رفت و پس از درمان شمس الدوله دیلمی، مورد توجه او قرار گرفت و به عنوان وزیر در دربارش مشغول به کار شد، همزمان تعداد قابل توجهی کتاب و رساله نوشت. پس از مرگ شمس الدوله، پسرش سماالدوله به جای او نشست و زمانی که ابوعلی سینا درخواستش را برای همکاری رد کرد، او را به جرم خیانت چهار ماه در زندان افکند.
پس از رهایی از زندان، مخفیانه به اصفهان و نزد علاءالدوله کاکویه رفت و تا پایان عمر در این شهر ماند.
شیخ الرییس بزرگترین فیلسوف مشایی ایران و جهان اسلام، خود را در هیچ یک از مکتب های فلسفی موجود، محدود نکرد و مطلبی را تنها می پذیرفت که حقیقت آن برایش به اثبات می رسید. او از روش فارابی پیروی نکرد و علم یونان را با حکمت شرق در هم آمیخت. فیلسوفان و علمای شرق و غرب برای سال های متمادی از اندیشه های ابن سینا استفاده کردند.
این اندیشمند مشرق زمین در زمینه ی تعلیم و تربیت در حوزه ی اندیشه ی اسلامی جایگاهی بس والا دارد و حتی برخی معتقدند که وی در میان دانشمندان مسلمان نخستین فردی که در این خصوص نظر خود را مطرح ساخته است.
او با مطالعه ها و رصدهای نجومی فراوان در این علم نیز تبحر خاصی یافت و رصدهای نجومی فراوانی را تجربه و کتاب اقلیدس را ترجمه کرد، وی در زمینه حرکت، نیرو، فضای بی هوا (خلا)، نور و حرارت تحقیقات بسیاری انجام داد. رساله وی درباره ی معادن و مواد معدنی تا قرن سیزدهم در اروپا مهم ترین مرجع علم زمین شناسی بود.
گنجینه های گرانبهایی از این اندیشمند بزرگ جهان اسلام در علوم مختلف به یادگار مانده است که می توان به شفا، نجات، الاشارات والتنبیهات و حی بن یقظان در فلسفه. زاویه، اقلیدس، الارتماطیقی، علم هیات، المجسطی و جامع البدایع در ریاضی. قانون، الادویة القلبیه، دفع المضار الکلیه عن الابدان الانسانیه، قولنج، تشریح الاعضا، الفصد و الاغذیه والادویه در طب اشاره کرد.
سرانجام ابوعلی سینا حکیم و فیلسوف نامدار ایران و جهان اسلام پس از سال ها تحقیق و تلاش در راه علم در 28 خرداد 416 هجری خورشیدی چشم از جهان فرو بست و آرامگاه او اکنون در همدان است.
یکم شهریور همزمان با زادروز ابوعلی سینا حکیم بزرگ سرزمین پارس به منظور تجلیل و قدردانی از پزشکان متعهد این مرزوبوم به نام روز پزشک نام گذاری شده است. پزشکی حرفه ای است که هیچ گاه انسان از آن بی نیاز نبوده است و هر فردی به هنگامه ی بیماری و کسالت، پزشک را تنها امینی می یابد تا مرهم بر دردش نهد و تسلی بخش بیماری اش باشد. پزشکان نیز با تعهد و تخصص خویش، غم و درد را از جسم و جان بیماران می زدایند و سلامتی و نشاط را به آنها و جامعه هدیه می کنند و در حقیقت پزشکان به عنوان محافظان سلامت جامعه، مسوولیت خطیر و دشواری را برعهده دارند.
برگرفته از: کتاب زندگینامه ابوعلی سینا
