وبسایتی با یک طراحی بسیار ساده که در آن چند برنامه رایگان برای ساده تر کردن کار نابینایان با فضای وب قرار داده شده است. طراح این سایت و برنامه هایش یک برنامه نویس بینای انگلیسی است به نام دکتر Alasdair King. از طرف ایران سپید به او پیشنهاد گفت و گو دادیم و او هم علیرغم مشغله فراوان کاری، با آغوشی باز پیشنهادمان را پذیرفت و گفت و گوی ما از طریق اسکایپ و در فضایی بسیار دوستانه برگزار شد.

سؤال: کاربرانی که از وبسایت شما استفاده میکنند هیچ رد پایی از شما در این وبسایت نمییابند. افراد زیادی را میتوان پیدا کرد که از طرفداران جدی نرم افزارهای رایگان شما هستند اما کمترین آشنایی را با شما ندارند. لطفاً برای آنهایی که دوست دارند بیشتر بشناسندتان خودتان را معرفی کنید. جواب: من 40 سال دارم و اهل انگلستانم و در شهر منچستر زندگی میکنم. همان شهری که دو تیم بزرگ فوتبال دارد. پیشتر ساکن اسکاتلند بودم اما برای رفتن به دانشگاه، به شهر منچستر آمدم. در دانشگاه منچستر تحصیل کردم. در سال 1990 در رشته زیستشناسی فارغ التحصیل شدم. در آن روزگار رایانه خیلی مرکز توجه نبود. پس از آشنایی با پروفسور David Gareth Evans که در مورد فنآوریهای یاریبخش نابینایان تحقیق میکرد، تصمیم گرفتم این حوزه را به عنوان رشته دکتری خود انتخاب کنم. زیستشناسی را کنار گذاشتم و وارد دنیای نابینایان شدم. با همین گروه بود که من پروژه Webbie را شروع کردم. تا سال 2004 با همین تیم بر روی پروژه های مختلف ویژه نابینایان کار کردم. در این سال از آنها جدا شدم و شرکتی را در همین راستا با نام Claro تاسیس کردم. در این شرکت ما نرم افزارهایی را در زمینه تبدیل متون به بریل و دسترسپذیر کردن متون برای افراد کمبینا و همینطور خوانده شدن نمودارهای مهندسی به وسیله صفحه خوانها طراحی میکنیم. س: شما گفتید که تحصیل خود را در دانشگاه با زیستشناسی آغاز کردید. کدام اتفاق شما را به سمت رایانه و نرم افزارهای ویژه نابینایان کشاند؟ ج: این در واقع یک شانس بود که نسیب من شد. من بعد از اخذ لیسانس به لندن رفته بودم و مشغول به کار شده بودم. از طرف دانشگاه منچستر برای من پیشنهادی آمد که برگردم و فوق لیسانس بخوانم. به منچستر برگشتم و تحصیلم را در رشته نرم افزار ادامه دادم. در یکی از پروژه های کلاسی خود با پروفسور Gareth Evans آشنا شدم که در حوزه نرم افزارهای ویژه نابینایان فعالیت میکرد و آن روزها مشغول طراحی یک نرم افزار تبدیل متن به بریل بود. طی همین پروژه کلاسی بود که من به این حوزه علاقمند شدم و پس از فوق لیسانس هم آنها به من پیشنهاد دادند در همین رشته در مقطع دکتری ادامه بدهم و من هم با کمال میل پذیرفتم. من فکر میکنم آدم خوش شانسی هستم چون به عنوان یک برنامه نویس ممکن بود در نهایت امر به عنوان طراح نرم افزارهای بانکداری یا اتوماسیون اداری مشغول به کار شوم اما حالا در یک شاخه بسیار جذاب از دنیای برنامه نویسی فعالیت میکنم. س: طی این سالها رابطه شما با نابینایان چگونه بوده است؟ آیا دوستانی هم در میان مخاطبان نابینایتان پیدا کرده اید؟ ج: طی این 10 15 سالی که برای نابینایان کار کرده ام با خیلیها آشنا شده ام. بیشتر نابینایان انگلستان مرا میشناسند. با نابینایان زیادی هم در سراسر دنیا از طریق اسکایپ در ارتباط هستم. از بین همه اینها نابینایانی هستند که بیش از دیگران با هم در ارتباطیم و رابطه دوستانه ای میان ما شکل گرفته است. س: خودتان به تنهایی بر روی پروژه ها کار میکنید یا در این زمینه همکارانی هم دارید؟ ج: در Claro که نرم افزارهای قابل فروش خود را تولید میکنیم 10 12 متخصص با من همکاری دارند اما در خصوص Webbie خودم به تنهایی همه کارها را انجام میدهم. س: از بازخورد و نتیجه Webbie راضی هستید؟ ج: من راضیم. وقتی کاری میکنم که میدانم تاثیر مثبتی بر زندگی دیگران خواهد گذاشت احساس رضایت میکنم. معمولاً هم نابینایان با نظراتی که بر روی سایت مینویسند مرا خوشحال میکنند. البته وقتهایی هم هست که نظراتی مبنی بر اختلال در کار یکی از نرم افزارها بر روی سایت نوشته میشود و من هم سعی میکنم تا حد امکان کاربران را برای رفع مشکل راهنمایی کنم. عموماً برخورد کاربران با من بسیار مؤدبانه و دلگرم کننده است. س: در هفته چند ساعت را به Webbie اختصاص میدهید؟ ج: زیاد نیست. من برنامه شلوغی دارم. به خصوص که از سال گذشته هم پدر شده ام و مجبورم بخشی از وقت روزانه خود را با پسرم بگذرانم. اما در واقع هر وقت که فرصتی دست میدهد به سایت و نرم افزارهایش میپردازم. س: Webbie برای شما بازگشت مالی به همراه ندارد. چه چیز باعث میشود که شما این خدمات رایگان را ارائه کنید؟ ج: جواب سؤال شما خیلی ساده است. چون من یک انسانم و باید به دیگر انسانها کمک کنم. من دیگران را خوشحال میکنم و دیدن این خوشحالی حس خوبی را در من ایجاد میکند. همین برای من کافی است. س: شما تا به حال نرم افزارهایی مثل مرورگر اینترنت یا پخش رادیو تلویزیونهای اینترنتی و نرم افزار برنامه ریزیهای روزانه را برای نابینایان طراحی کرده اید. برای آینده به فکر طراحی چه نرم افزاری هستید؟ ج: در نسخه های قدیمیتر ویندوز نابینایان به راحتی میتوانستند از Outlook Exress برای مدیریت ایمیلهایشان استفاده کنند. اما از نسخه 7 ویندوز به بعد دیگر این امکان از ویندوز حذف شده است و همین اتفاق بسیاری از نابینایان را به دردسر انداخته. در ماههای آینده قصد دارم یک نرم افزار مدیریت ایمیل ویژه نابینایان طراحی کنم. فکر میکنم از طرف نابینایان بسیار استقبال شود. س: برخی معتقدند جهان روز به روز در حال غیر قابل دسترس شدن برای نابینایان است. نظر شما در این مورد چیست؟ ج: یک اتفاق بسیار جالب در این حوزه در حال رخ دادن است. اگر یادتان باشد اواخر قرن 20 و اوایل قرن 21 سالهایی بود که نابینایان برای استفاده از رایانه با مشکلات زیادی مواجه بودند. در زمینه اینترنت و سایر نرم افزارها با چالشهای عجیبی دست به گریبان بودند. اما در سالهای بعد پیشرفتهای تکنولوژیک باعث شد ما شاهد سالهای طلایی عرصه فنآوریهای ویژه نابینایان باشیم. اما دو سه سالی میشود که باز با آمدن صفحات لمسی این سالهای طلایی هم به پایان رسیده و باز مشکلات و چالشهای نابینایان آغاز شده است. اما خوشبختانه این بار با وجود شرکتهایی مثل گوگل و اپل که حواسشان به موضوع دسترسپذیری محصولاتشان هست، این مشکلات خیلی زودتر از آنچه ما تصور میکنیم حل خواهد شد. س: شما سالها در زمینه دسترس پذیر کردن اینترنت فعالیت کرده اید و در این حوزه صاحبنظر محسوب میشوید. پیشبینی شما از آینده این عرصه چیست؟ ج: البته پیشبینی کردن در این دوره و زمانه کار بسیار دشواری است اما من فکر میکنم در سالهای آینده عده بیشتری به تبلتها و سایر صفحات لمسی علاقمند خواهند شد و با توجه به نوع کار بر روی صفحات لمسی، فکر میکنم خیلی راحتتر بشود برای کاربران نابینا کار کرد. تصور کنید کاری را که یک نابینا مجبور بود برای انجام آن مثلاً 24 بار دکمه Tab را بزند، در یک لحظه و با یک اشاره قابل انجام خواهد بود. س: به عنوان آخرین سؤال، اگر شما بخواهیم پیامی به طراحان سایتهای ایرانی بدهید پیام شما چه خواهد بود؟ ج: میخواهم بگویم اصلاً بد نیست که شما بخواهید وبسایتهایی که طراحی میکنید زیبا و هیجان انگیز و چشمنواز باشند. این حق شماست. اما آنچه که باید توجه داشته باشید این است که به جای این که سایتی را طراحی کنید و پس از راه افتادن سایت به فکر دسترسپذیر کردنش باشید اصلاً کار معقولی نیست. نکات بسیار کوچک و ساده ای هستند که اگر آنها را یاد بگیرید و از ابتدا در سایت خود اعمال کنید میتوانید سایتهایتان را برای نابینایان هم قابل استفاده کنید. 20 سال پیش نابینایان فقط از طریق رادیو با دنیا در ارتباط بودند اما حالا آنها هم مثل سایر افراد به دنیای بی انتهای اینترنت دسترسی دارند. این که شما بخواهید با سهلانگاری خود حق دسترسی برابر به منابع اطلاعاتی را از نابینایان بگیرید و این که نابینایان دوباره مجبور باشند برای به دست آوردن این حق تلاش کنند اصلاً عادلانه نخواهد بود. پس بخش کوچکی از وقت خود را به آشنا شدن با فاکتورهای دسترسپذیر کردن محیط وب و نحوه کار صفحه خوانها در اینترنت اختصاص دهید تا نابینایان را از حق مسلمشان محروم نکنید. ایران سپید از آقای دکتر کینگ تشکر میکند که با وجود برنامه فشرده کاری، وقت خود را در اختیار این روزنامه قرار داده و آرزو میکند روزی بتواند در ایران از این فعال حوزه اینترنت میزبانی کند.