روزنامه «ایران سپید»

شنبه ۳ مهر ۱۴۰۰

۱۸ صفر  ۱۴۴۳

۲۵ سپتامبر ۲۰۲۱

سال بیست و پنجم شماره ۶۸۰۵ 

خبرگزاری جمهوری اسلامی       مدیر مسئول: سهیل معینی

سامانه پیامکی: 3000465040

نشانی پستی: تهران- ص.پ. 158755388

تلفن: 84711371

شماره انتشارات: 5-88548892

وب سایت: www.iransepid.ir

پست الکترونیک: iransepid@icpi.ir

......عناوین ..........

*الزام پوشش خدمات توانبخشی مورد نیاز افراد معلول توسط بیمه

*15میلیون ریال یارانه هر کودک با اختلال اتیسم/ بسته آموزش و توانبخشی از راه دور در دوران کرونا

 *واکسمِیت، آسانسازی برای استفاده نابینایان از اندروید

*خانه داری:اتو کردن لباس ها

*شهر‌های رنگارنگ در دنیا

 

.....سخن هفته

*الزام پوشش خدمات توانبخشی مورد نیاز افراد معلول توسط بیمه

ماده هفت قانون حمایت از حقوق معلولان درباره الزام پوشش خدمات توانبخشی مورد نیاز افراد معلول توسط بیمه هاست. این ماده این روزها در دستور کار کمسیون های مجلس و همینطور سازمان بهزیستی و دبیرخانه کمیته نظارت بر قانون قرار گرفته است. بررسی هایی صورت می گیرد که این ماده چگونه قابلیت اجرایی کامل پیدا کند و مشکلاتش چیست و در این خصوص چاره جویی های دراز مدتی صورت گیرد.

جدا از بحث تدوین سیاست های اجرایی در ماده هفت آن بحثی که به نابیناها و کم بیناها مربوط می شود این است که چه خدمات توانبخشی مورد نیاز نابینایان و کم بینایان می تواند تحت پوشش بیمه ها قرار گیرد؟ دلیل این پرسش این است که عمده خدمات توانبخشی، خدمات توانبخشی پزشکی است که به جز در مواردی که نابیناها دچار مشکلاتی می شوند که ارتباطی با نابینایشان ندارد شامل نیازهای نابینایان نیست. البته این امر جای خوشبختی دارد اما به هر حال بحث بر سر این است که با توجه به اینکه نابینایان به خدمات توانبخشی ویژه خود احتیاج دارند، آیا این خدمات توانبخشی که عمدتاً پزشکی نیستند می تواند تحت پوشش بیمه قرار بگیرد؟ چه خدماتی می تواند تحت پوشش بیمه قرار بگیرد و چگونه می شود صندوق های بیمه را به  این امر متقاعد کرد؟ در متن اولیه ماده قانون آمده بود که خدمات توانبخشی مشاوره ای باید تحت پوشش بیمه قرار گیرد.

به این اعتبار خدمات مورد نیاز نابینایان مانند مشاوره های مختلف و یکسری از خدمات آموزش توانبخشی می توانست تحت پوشش این خدمات قرار گیرد که در تغییراتی که اتفاق افتاد متن تغییر کرد و به این صراحت بر این امر تاکید نشده است اما به هر حال در همه جای دنیا خدمات توانبخشی نابینایان هم در واقع بخشی از خدمات توانبخشی است و باید مورد حمایت قرار گیرد. الان چالش عمده این است که ما چگونه فرمولی پیدا کینم که بتوانیم این خدمات را تحت پوشش بیمه ها ببریم بویژه اینکه متاسفانه خارج از پوشش بیمه ها هم خود سازمان بهزیستی این خدمات را به شکل مورد نیاز حمایت نمی کند و بسیاری از این خدمات در لیست خدمات ثابت مراکزتوانبخشی سازمان بهزیستی نیست. در تلاش هستیم که این نقایص را رفع کنیم و بتوانیم پوشش لازم را به این خدمات حیاتی مورد نیاز نابینایان توسط صندوق های بیمه ارائه دهیم. در این زمینه تشکل ها هم می توانند فعالیت کنند و اگر نظرات کارشناسی هم دارند می توانند در اختیار ما قرار دهند.

 

.........گفتگوی ویژه

*15میلیون ریال یارانه هر کودک با اختلال اتیسم/ بسته آموزش و توانبخشی از راه دور در دوران کرونا

معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کل کشور با اشاره به تحت پوشش بودن سه هزار و 935 کودک در مراکز آموزشی و توانبخشی اختلال طیف اتیسم از پرداخت 15 میلیون ریالی بابت یارانه به مراکز آموزشی برای هر کودک خبر داد و گفت: سهم مشارکت خانواده ها در سال جاری نسبت به سال قبل افزایشی نداشته است.

اتیسم یک اختلال عصبی است که منجر به نارسایی‌های مغزی می‌شود و در مسیر تحول کودک به وقوع می‌پیوندد.  وجه مشخصه این نارسایی تاخیر یا انحراف در رشد مهارت‌های اجتماعی، شناختی، ارتباط کلامی و غیر کلامی،  رفتارها، علایق خاص و تکراری است، کودکان مبتلا به اتیسم مشکلات ارتباطی دارند و از درک احساسات یا تفکرات سایرین عاجز هستند.

 یک کودک دارای اختلال طیف اتیسم باید حداقل ۴۰ تا ۵۰ ساعت آموزش در ماه دریافت کند تا بتواند به مهارت‌های خودیاری دست پیدا کند که پایه این هزینه ها بسیار بالاست و در شرایط کنونی و ضعف اقتصادی و درآمدی خانواده ها اکثرا توان پرداخت هزینه های سنگین آموزشی و تواتبخشی کودکانشان را ندارند.

از آنجایی که اختلالات طیف اتیسم نوعی معلولیت به شمار می رود با بخش توانبخشی سازمان بهزیستی کل کشور ارتباط برقرار کردیم تا دریابیم این سازمان چه خدماتی به کودکان اتیسم و خانواده هایشان ارائه می دهد به همین جهت با معاونت توانبخشی سازمان بهزیستی به گفتگو پرداختیم که در ذیل می خوانید.

محمد نفریه در پاسخ به سوال ایران سپید در خصوص تعداد کودکان دارای اختلال اتیسم تحت پوشش این سازمان و یارانه ای که برای هر کودک پرداخت می شود، بیان می کند: «تعداد سه هزار و  ۹۳۵ کودک از 107مرکز آموزشی و توانبخشی اختلال طیف اتیسم در 31 استان کشور خدمات تخصصی دریافت می کنند.   هزینه دریافت خدمات تخصصی که شامل خدماتی همچون روانشناسی، کار درمانی، گفتار درمانی، آموزش خانواده، فعالیت های ورزشی و هنری است به طور ماهیانه جمعا به مبلغ  18/100/000 ریال است.»

وی در پاسخ به اینکه اختلالات اوتیسم از جمله اختلالات پرخرجی است که نیاز به خدمات تخصصی زیاد اعم از روانشناسی، مددکاری، گفتار درمانی و غیره دارد، می گوید: « یارانه سازمان بهزیستی در سال ۱۴۰۰ به ازای هر کودک  000/ 000/ 15ریال است که به حساب مرکز مذکور جهت ارائه خدمات تخصصی به کودک واریز می‌شود و سهم خانواده در مشارکت در توانبخشی کودک نیز مبلغ 310 هزار تومان است که این مبلغ در سال جاری نسبت به سال گذشته افزایشی نداشته است.»

نفریه با اشاره به برنامه های سازمان بهزیستی در اختلال طیف اتیسم که شامل غربالگری،  تشخیص و ارائه خدمات تخصصی توانبخشی از طریق مراکز روزانه آموزشی و توانبخشی اختلال طیف اتیسم  است، می افزاید: «سامانه غربالگری و تشخیص اختلال طیف اوتیسم سازمان بهزیستی کشور به منظور غربالگری و تشخیص اختلال طیف اتیسم در کودکان ۲ تا ۵ ساله و مداخله مناسب در این اختلال پیش‌بینی شده است. آزمون غربالگری از طریق سامانه مذکور، سایت سازمان بهزیستی و یا بروشورهای آموزشی در اختیار خانواده‌ها قرار گرفته و در صورت وجود علائم مثبت، آزمون پیگیری و تشخیص در پایگاه های غربالگری و تشخیص تابعه سازمان بهزیستی اجرا و در صورت قطعی شدن وجود اختلال در کودک و تایید کمیسیون تشخیص نوع و شدت معلولیت سازمان بهزیستی نسبت به ارجاع فرد دارای اختلال به مرکز روزانه آموزشی توانبخشی اختلال طیف اتیسم سازمان اقدام و در آن مرکز نسبت به تدوین و ارائه برنامه مداخله ای متناسب اقدام خواهد شد.»

معاونت توانبخشی بهزیستی کل کشور در خصوص ارائه خدمات به کودکان دارای اختلالات طیف اتیسم در شرایط کنونی کشور با وجود ویروس کرونا بیان می کند: « با توجه به شرایط بحرانی ناشی از شیوع بیماری کووید ۱۹ و نیاز توانخواهان خدمت گیرنده از مراکز روزانه آموزشی، توانبخشی، مراکز توانبخشی و از جمله آنها مراکز مربوط به اختلال طیف اتیسم به استمرار دریافت خدمات از مراکز مذکور و ضمن وجود بستر اینترنت در بیش از ۹۵ درصد است از مناطق کشور و آمادگی و پیگیری مراکز فوق در ارائه خدمات مراکز خود در قالب بسته آموزش و توانبخشی از راه دور، خدمات توانبخشی از راه دور به خدمت گیرندگان برنامه‌ریزی و ارائه می گردد.

 با تشکیل گروه ها در فضای مجازی و با ادمین ها، اعضا و  وظایف مشخص شده در مراکز روزانه توانبخشی، بهزیستی شهرستان، بهزیستی استان و ستاد بهزیستی کشور انجام و ارائه خدمات آموزشی و توانبخشی از راه دور،  تا حد امکان به تمام خدمت گیرندگان و یا خانواده های تحت پوشش مرکز، توسط کارکنان مراکز روزانه آموزشی توانبخشی، از طریق تشکیل گروه‌های تخصصی در سطح ستاد تا مراکز و انجام وظایف محوله، توسط هر گروه صورت می پذیرد.»

وی ادامه می دهد: « کانال های آموزشی تحت نظارت دفتر امور توانبخشی روزانه و توانپزشکی سازمان بهزیستی کشور و کمیته‌های علمی تشکیل شده و این کانال ها ارائه دهنده محتوای آموزشی و توانبخشی هستند که برای انتقال مفاهیم مندرج در پروتکل آموزشی و توانبخشی مراکز روزانه آموزشی و توانبخشی در قالب توانبخشی از راه دور مناسب بوده و عموما توسط متخصصان مراکز روزانه آموزشی توانبخشی خدمت گیرندگان تابعه سازمان بهزیستی با رعایت اصول محتواسازی تهیه و یا از مرجع علمی اقتباس و بعد از تایید و کدگذاری در کمیته علمی مراکز در کانال های مذکور برای استفاده تمام مراکز روزانه آموزشی توانبخشی خدمت گیرندگان در کشور، قرار می گیرند.

در زمان عدم دسترسی به ملزومات خدمات آنلاین، ارائه حداقل خدمات از طریق برقراری تماس تلفنی، تماس پیامکی، یافتن فرد همیار در خانواده برای فراهم نمودن امکان دسترسی برای محتوای تهیه شده توسط مرکز در فضای مجازی، تهیه لوح فشرده از محتواها و ارسال از طریق پست یا پیک به خدمات گیرندگان یا خانواده ها، گزینه های ضعیف تر ولی جایگزین هستند.»

نفریه با اشاره به اهمیت موضوع هنر درمانی در کودکان دارای اختلال طیف اتیسم می گوید: « با توجه به اهمیت هنردرمانی در فرایند توانبخشی از راه دور خدمت گیرندگان، کانال هایی با ارائه محتواهای خاص، تجسمی، موسیقی و نمایشی توسط گروه هنر دفتر امور توانبخشی روزانه و توانپزشکی  راه اندازی شده که در دسترس مراکز روزنامه توانبخشی قرار دارد.

بنا بر اعلام مشاور ملی سازمان جهانی بهداشت « WHO »، این اقدام سازمان در دسترس قرار دادن خدمات توانبخشی برای گروه های هدف، با بهره گیری از طرفیت های موجود (مراکز غیر دولتی، خانواده ها، متخصصان توانبخشی، بدنه تخصصی سازمان ) و همکاری های بین بخشی، به عنوان تجربه برتر «Best Practice»  معرفی شده است.»

معاونت توانبخشی سازمان بهزیستی در پاسخ به سوال ایران سپید در خصوص اینکه آیا خدمات توانبخشی اختلال اوتیسم مشمول بیمه می شود یا خیر؟  بیان می کند: «با اعلام آمادگی سازمان بیمه سلامت نسبت به خرید خدمات مورد تعهد بیمه درمان پایه افراد دارای اختلال طیف اتیسم شامل کدهای خدمتی توانبخشی در حیطه خدمات کاردرمانی، گفتار درمانی و مداخلات روانشناسی مصوب شورای عالی بیمه خدمات سلامت کشور، بخشی از این خدمات به صورت محدود و در ساعاتی محدود تحت پوشش بیمه قرار می گیرد و امید است که با گسترش پوشش بیمه ای بر خدمات توانبخشی شرایط دریافت خدمات مورد نیار به افراد تسهیل شود. »

 

......فناوریهای امیدبخش

*واکسمِیت، آسانسازی برای استفاده نابینایان از اندروید

با وجود گذشت حدود یک دهه از ورود گوشی‌های مجهز به صفحه لمسی و سیستم عامل اندروید به سبد فناوری‌های نابینایان ایرانی، هنوز هستند کسانی که به دلایل گوناگون از توانایی و تسلط کافی برای کار با این گوشی‌ها برخوردار نیستند و با توجه به اینکه این روز‌ها تقریباً دیگر کمتر خدماتی را می‌توان یافت که بر بستر اندروید ارائه نشده باشد، این عدم توانایی در کار کردن با گوشی لمسی، بعضاً موجبات بازماندگی برخی از نابینایان از قطار خدمات روزمره را فراهم آورده است. البته این حکایت فقط نابینایان ایرانی را شامل نمی‌شود و در بسیاری دیگر از کشور‌ها هم نابینایان با چنین مشکلاتی دست به گریبان هستند. گواه این مدعا هم گوشی‌ها یا آسان‌ساز‌هایی است که برای استفاده نابینایان تولید و طراحی می‌شود. از جمله این ابزار‌های آسان‌ساز، یکی هم اپلیکیشن یا کار‌افزاری به نام واکسمیت (Voxmate) است که چند وقتی می‌شود منتشر شده و مورد توجه کاربران نابینا قرار گرفته است. اما این اپ دقیقاً چیست و چه جور خدماتی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد؟

واکسمیت را می‌توان جزو اپلیکیشن‌های همه کاره (All in one) طبقه‌بندی کرد. هدف از طراحی این اپلیکیشن، آسان کردن کار کاربرانی است که به هر دلیل نمی‌خواهند از تاکبک استفاده کنند. برنامه خود به خود گویا است و مبتنی بر کشیدن انگشت بر روی صفحه طراحی شده است. بیشتر کار‌هایی که یک کاربر در طول روز با تلفنش انجام می‌دهد، در واکسمیت قابل انجام است. گوش کردن به رادیو‌های اینترنتی یا پادکست‌های مورد علاقه، جستجو در یوتیوب، خواندن پست‌های رِدیت، شرکت در چت‌های تلگرامی با دوستان و خانواده، انجام انواع بازی‌های فکری و سایر انواع بازی‌ها، مطالعه کتاب صوتی چه آنها که در حافظه گوشی ذخیره می‌شوند و چه کتاب‌های آنلاین و همینطور استفاده از نویسه‌خوان نوری برای تبدیل عکس به متن؛ همه اینها و بسیار بیشتر از اینها در واکسمیت به سادگی کشیدن چند انگشت بر روی صفحه لمسی قابل دسترس است.

البته برای آنها که از تاکبک استفاده می‌کنند هم امکانی در نظر گرفته شده که بتوانند اپلیکیشن را از حالت پیشفرض خارج کنند تا با همان ترفند‌های تاکبک از آن استفاده کنند. قابلیت جالب دیگری که در واکسمیت لحاظ شده این است که هر کاربر یک پنل کاربری دارد و می‌تواند برای شخصی‌سازی واکسمیتش به آن مراجعه کند. در این پنل که به شکل یک صفحه وب طراحی شده، خودِ کاربر یا اطرافیانش می‌توانند شبکه‌های رادیویی مورد علاقه، پادکست‌های محبوب یا سایر موارد را تنظیم کنند. این اپلیکیشن رایگان نیست و نسخه رایگان آن تنها تعداد ساعات محدودی در طول هفته کار می‌کند. هزینه ثبت نام سالانه آن ۳۴ دلار است اما این رقم برای کاربران آمریکایی در نظر گرفته شده و صاحبان نرم‌افزار برای چانه‌زنی اعلام آمادگی کرده‌اند و چنانچه تیم داوری واکسمیت تشخیص دهد که پرداخت این هزینه برای کاربر غیر آمریکایی زیاد است، برای او تخفیفی را در نظر می‌گیرد.

 

.....خانه داری به سبک نابینایی

*خانه داری:اتو کردن لباس ها

در این قسمت به چگونگی و راحت اتو کردن لباس ها می پردازیم.  برای اتو کردن لباس باید به چند نکته توجه کنید. در ابتدا جنس پارچه لباس بسیار مهم است که باید به آن توجه کنید. پارچه هایی که جنس پلاستیک (پلی استر)، یا پارچه هایی که جنس نازکی دارند مانند حریر و یا نوعی ابریشم این نوع لباس ها اتو کشیدن آن بسیار سخت است مخصوصا لباس هایی که مجلسی هستند. در این نوع لباس ها باید درجه اتو را تنظیم کنید و می توانید با استفاده از لیبل(برچسب) در کنار درجه های اتو درجه کم ، متوسط و زیاد آن را مشخص کنید.

روش دیگر برای اتوی این گونه لباس ها از خشکشویی استفاده کنید زیرا امکان سوختن لباس وجود دارد. اگر اتوی بخار در دسترس دارید می توانید از روزنامه یا کاغذ مومی استفاده کنید و آن را روی لباس قرار دهید و سپس شروع به اتو کردن کنید. فضایی که برای اتو کردن استفاده می کنید حتما باید صاف باشد استفاده از میز اتو و اگر در دسترس نبود یک محل صاف مانند شیشه صاف، پشتی های بزرگ که می توانید روی آن ملحفه بزرگ پهن کنید و لباس را روی آن به راحتی اتو کنید.

برای اتو کردن بعضی از لباس ها باید خط های موجود در لباس حفظ شود که به اصطلاح به آن (خط اتو) گفته می شود مانند شلوار،آستین های پیراهن مردانه ،آستین مانتو باید به گونه ای اتو کنید که خط روی لباس حفظ شود. اگر چندین بار این لباس اتو شده است  و خط های آن( خط اتو)  مشخص است، اما لباس هایی که شسته شده اند و یا برای اولین بار می خواهید اتو کنید و به اصطلاح خط اتو ندارد باید درز لباس را در نظر بگیرید.

اتو کردن شلوار

شلوار در دو قسمت پاچه های شلوار باید خط اتو وجود داشته باشد. خط اتو معمولاً در قسمت جلوی شلوار است که از بالا به پایین از روی زانو و ران به سمت مچ پا که خط اتو در این قسمت ها قرار دارد. برای ایجاد خط اتو باید دو درز شلوار را روی هم قرار دهید دو درز در دوطرف پا باید روی هم قرار گیرد سپس پارچه ها را به صورت صاف قرار میدهید یا سمت راست یا چپ فرقی ندارد و یکسان است سپس زمانی که دو درز روی هم قرارگرفت به وسیله اتو کناره های دو درز را اتو میکنید و در اقع دو درز  در قسمت وسط قرار می گیرند و ابتدا کناره ها را کامل اتو میکنید و اتو را از بالا به پایین می کشید و سعی کنید اتو روی هر لباس به مدت زیاد قرار نگیرد و سریع اتو را بردارید و اتو را در یک قسمت قرار ندهید و اگر لحظه ای هم روی لباس بماند ممکن است درجه اتو زیاد باشد و لباستان بسوزد. اگر از اتو بخار استفاده می کنید و دکمه مخصوص بخار را فشار دهید و زمانی که بخار ایجاد شد سریع اتو کنید تا خط لباس کاملاً فیکس شود. نکته دیگری برای اتو کردن شلوار که باید به آن توجه کنید این است که لبه های شلوار که روی کفش قرار می گیرند آن قسمت را کاملاً اتو کنید زمانی که شلوار شسته می شود ممکن است قسمت لبه شلوار تا بخورد و صاف نباشد و نیاز به اتو دارد. روی جیب های شلوار هم نیاز به اتو دارد.

 اتو کردن پیراهن مردانه

در ابتدا باید یقه پیراهن چک شود بعضی از پیراهن ها یقه آن ها حالت برگردان دارد و  بر می گردد ولی بعضی از پیراهن ها یقه آن در قسمت بالا قرار می گیرد و به  اصطلاح ایستاده است و دو لایه نیست. برای اتو کردن یقه های که حالت برگردان دارند اول یک طرف را اتو کنید سپس یقه را بر میگردانید و از قسمتی که مارک دارد و پشت پیراهن است یقه را برمیگردانید سپس درز یقه را کامل اتو کنید تا یقه کامل خط افتاده باشد. سپس پشت پیراهن را از قسمت سر شانه و ابتدا بالای سر شانه را اتو کنید و به گونه ای پیراهن را به صورت صاف روی میز اتو قرار دهید به طوری که دو آستین در دو طرف پیراهن آویزان باشد. قسمتی که روی کتف قرار میگیرد بین دو سرشانه را کامل اتو کنید سپس در قسمت پایین پشت پیراهن و سپس دوطرف پیراهن که در قسمت جلو قرار دارد که یک طرف دکمه و طرف دیگر جا دکمه قرار دارد اتو کنید.

زمانی که می خواهید این دو طرف را اتو کنید باید دقیقا درز پیراهن را در نظر بگیرید در ابتدا روی درز را کامل اتو کنید تا درز کامل فیکس شود سپس از سمت راست یا چپ شروع کنید و درز پیراهن دقیقا قسمت جا دکمه یا دکمه دار پیراهن را فیکس کنید و کامل اتو کنید اگر پیراهن جیب دارد روی جیب را هم حتما اتو کنید. قسمت سر شانه زمانی که دو طرف درز پیراهن فیکس شده باشند به راحتی میتوانید اتو کنید و قسمت بالای سرشانه دو طرف را خط اتو ایجاد کنید. آستین ها اگر کوتاه باشد که اتو کردن آن راحتر است در زمان اتو کردن آستین ها  به لبه های آن دقت کنید که اگر حالت برگران دارد روی آن کامل اتو شود و اگر صاف است لبه های آستین چروک نباشد. اگر آستین پیراهن مردانه بلند است مانند درز شلوار که به صورت فیکس قرار دهید و در پیراهن درز آستین در قسمت پایین قرار می گیرد و قسمت بالای آن باید خط اتو ایجاد شود و حتما روی آستین و مچ پیراهن را اتو کنید.

اتو کردن مانتو

برای اتو کردن مانتو مانند پیراهن دارای دو درز ،پشت مانتو، بالای کتف ، بین سرشانه ها و آستین مانتو که دقیقا مانند پیراهن مردانه فقط بلندتر از آن است که کامل باید اتو شود. اگر مانتو پنس دارد روی پنس و ساسن ها هم باید کامل اتو شود اگر مانتو دارای پیلیسه است پیله ها را روی هم قرار دهید و کامل خط اتو ایجاد کنید. در قسمت جا دکمه ها حتما دقت کنید  در قسمت لایه چسبان روی آن کاملا باید اتو شود که کاملا بچسبد و قسمت زیر دکمه ها حالت چروک نداشته باشد. زمانی که اتو را روی زمین قرار می دهید تا لباس را اتو کنید حتما باید دقت کنید که سیم اتو زیر آن قرار نگیرد. بعضی از اتوها پایه دارند و به راحتی می توان روی پایه قرار گیرند.

اتو  در حالت کلی به شکل مثلث است و زمانی که می خواهید اتو را به حالت ایستاده قرار دهید باید در قسمت ضلع پایینی مثلث اتو قرار گیرد زیرا نوک اتو تیز است و روی آن قسمت قرار نمیگیرد. برا ی پر کردن آب داخل مخزن اتو بهتر است از آب جوشیده شده یا آب مقطراستفاده کنید و از آب شیر استفاده نکنید زیرا باعث رسوب در اتو می شود و باعث میشود اتو زودتر خراب شود.

 

.......کشکول

*شهر‌های رنگارنگ در دنیا

آشنایی با ۹ شهر و روستا مثل «ابیانه» قرمز، «جیپور» صورتی، «آمالفی» لیمویی، «ایزامال» زرد و ... که رنگ خاص آنها باعث شهرت جهانی‌شان شده است. تعداد شهرها یا روستاهایی که یک رنگ مشخص در فضای عمومی، نمای خانه‌ها و دیوارهایشان بر دیگر رنگها غلبه دارد و به نوعی فضای شهری آن‌ها تک ‌رنگ محسوب میشود، چندان زیاد نیست. نام برخی از این شهرها یا روستاها برای ما آشناتر هستند مانند ابیانه در ایران یا شفشاون در مراکش اما نام برخی از این شهرها ممکن است تا به حال به گوش بسیاری از ما نخورده باشد مانند هازکار در اسپانیا یا ایزامال در مکزیک. در این پرونده سراغ 9 شهر یا روستا از قاره‌های مختلف رفته‌ ایم که به واسطه تک رنگ بودن نمای ساختمانهایشان مشهورشده‌اند.

شفشاون در مراکش؛ چه رنگی؟ آبی

این شهر کوچک در شمال مراکش با دیوارهای آبی ‌اش، شهرتی جهانی دارد. البته این آبی بودن دیوارها قدمتی کمتر از صد سال دارد. درباره این که چرا دیوارها در این شهر آبی هستند، داستانهای متفاوتی ذکر شده است. یکی از این داستانها به مهاجران یهودی در این منطقه و علاقه آنها به رنگ آبی باز میگردد. گفته شده که حدود هزارو930 نفراز جمعیت مهاجران یهودی در این شهر، طبق فرهنگ خود که آبی را رنگ آرامش میدانستند، دیوارهای خانه خود را آبی کردند. تا پیش از این ماجرا، دیوارها در این منطقه طبق سنتی قدیمی، سفید بوده اما بعد آرام آرام تعداد دیوارهای آبی افزایش پیدا کرده است. البته این روزها درباره فواید رنگ آبی و دلیل نگه داشتن این رنگ ،نکات دیگری هم مطرح میشود. از جمله این که دیوارهای آبی ‌رنگ، پشه‌ها و حتی برخی حشرات را از شهر، دور و در تابستان به خنک ماندن خانه کمک میکند. اما شاید طی سالهای اخیر مهمترین کاربرد این دیوارهای آبی ‌رنگ را باید جذب گردشگر در نظر بگیریم. تا پیش از شیوع کرونا این شهر کوچک که حدود 40 هزار نفر جمعیت دارد، سالانه میزبان صدها هزار گردشگر بود. در نظر داشته باشید که این شهر فقط دست کم 200 هتل دارد که حاکی از استقبال زیاد گردشگران از این شهر کوچک است.

جیپور در هند؛ چه رنگی؟ صورتی

جیپور در هندوستان به شهر صورتی معروف است. این شهر که کمتر از 300کیلومتر با پایتخت هند یعنی دهلی‌نو فاصله دارد، در اواخر قرن نوزدهم دیوارهایش به رنگ صورتی در آمده است. داستان این تغییر رنگ هم به بازدید از هند پرنس آلبرت‌ادوارد (که بعدتر شاه ادوارد هفتم شد) در سال 1876 باز میگردد. در این سفر مهاراجه‌ جیپور که میخواست بازدید از این شهر برای پرنس آلبرت خاطره‌ ساز شود، دستور داد تا دیوارهای شهر را به رنگ صورتی در بیاورند. انتخاب رنگ صورتی هم از این نظر بود که این رنگ در فرهنگ مردم آن منطقه، نشانه‌ مهمان‌نوازی است. در سال 1877، یعنی یک سال بعد از بازدید پرنس، قانونی در جیپور تصویب شد که طبق آن باید دیوارهای شهر صورتی رنگ ‌آمیزی شوند. این قانون هنوز هم در این شهر معتبر است. از نتایج این موضوع آن که جیپور به عنوان شهر صورتی هند در فهرست میراث جهانی یونسکو در سال 2019 به ثبت رسید.

آیت‌بن‌حدّو در مراکش؛ چه رنگی؟ قرمز

آیت‌بن‌حدّو در اصل دژ یا کاخی است که در مسیر عبور کاروانها در جنوب مراکش ساخته شده بود. البته طی سالها در کنار این کاخ، ساختمانهای دیگری هم ساخته شده است که حالا مردم در آن ساکن هستند و روستاها و به اصطلاح قصبه‌هایی را در منطقه تشکیل داده‌اند. رنگ دیوار ساختمانها در این محل قرمز است و برای همین به نام «شهر قرمز» مراکش شناخته میشود. به نظر میرسد دلیل قرمزی رنگ دیوارهای این ساختمانها همان چیزی است که درباره ابیانه به آن اشاره میشود؛ یعنی وجود میزان بالای اکسید آهن در خاک منطقه. این مجموعه که البته به عنوان میراث جهانی یونسکو هم به ثبت رسیده، جدای از جذابیت برای گردشگران، برای فیلم سازان هم بسیار جذاب است. تا به حال فیلمهای زیادی در آیت‌بن‌حدّو فیلم برداری شده‌اند، از جمله: لورنس عربستان، گلادیاتور، مومیایی، الکساندر و ... بخش‌هایی از سریال معروف بازی تاج‌ و‌تخت هم در این مکان فیلم برداری شده است.

آمالفی در ایتالیا؛ چه رنگی؟ لیمویی

آمالفی و ساحل آن یکی از مناطق بسیار جذاب در گردشگری ایتالیاست. رنگی که به صورت سنتی در نمای ساختمانها در این منطقه استفاده میشود، زرد لیمویی است. دلیل این که چرا از چنین ترکیب رنگی استفاده میشود، چندان مشخص نیست اما هر چه هست در این منطقه لیمو جایگاه خاصی دارد، باغهای لیمو در این منطقه زیادند و لیمو یکی از محصولات اصلی آن است. البته برخی ،رنگ نمای ساختمانها را نه نمادی مرتبط با لیمو که نمادی از آفتاب و هوای آفتابی آن میدانند. طی سالهای اخیر تعدادی از ساختمانهای این منطقه سراغ رنگهای دیگری مانند صورتی کمرنگ رفته‌ اند اما هر چه هست هنوز هم ترکیب زرد لیمویی و آبی (به واسطه دریای خوش ‌رنگ در این منطقه) نماد آمالفی برای بسیاری است. البته بد نیست بدانید که رنگ آبی خاصی از خانواده فیروزه‌ای وجود دارد که به آن آمالفی میگویند و به خاطر رنگ خاص دریا در این منطقه چنین نام گذاری شده است.

ابیانه در ایران؛ چه رنگی؟ قرمز

نام روستای ابیانه به گوش بسیاری از ما خورده است، روستایی پلکانی و به رنگ قرمز که در نزدیک نطنز در استان اصفهان و در دامنه کوه کرکس قرار دارد. دیوارهای این روستای زیبا قرمز رنگ است. ترکیب رنگ قرمز دیوارها، در کنار معماری منحصر به فرد، فرهنگ خاص مردم این منطقه و نوع پوشش اهالی باعث شده تا این روستای کوچک به منطقه‌ گردشگری جذابی تبدیل شود. اما چرا دیوارهای خانه‌ها در این روستا قرمز است؟ خاک رسی که برای نمای ساختمانها و دیوارها در این منطقه استفاده میشود، اکسیدآهن بالایی دارد. در نتیجه‌ میزان بالای اکسیدآهن هم رنگ این خاک، قرمزتر از خاک رسهای معمول است. البته درباره ابیانه هم مانند دیگر مواردی که معرفی کردیم، حالا این رنگی بودن دیوارها، کاربرد ویژه‌اش جذب گردشگر است. گفته میشود این روستای کم جمعیت (300 نفر طبق سرشماری 1395) پیش از شیوع کرونا سالانه فقط نزدیک به 40 هزار نفر گردشگر خارجی داشته و این جدای از خیل گردشگران داخلی آن بوده است.

ایزامال در مکزیک؛ چه رنگی؟ زردخردلی

قدمت ایزامال معروف به شهر زرد در مکزیک به حدود دو هزار سال قبل بر میگردد. اما به نظر میرسد تاریخچه دیوارهای خردلی رنگ آن بسیار کمتر از قدمت خود شهر است. این که چرا دیوارها چنین رنگی دارند، دقیق مشخص نیست و داستانهای مختلفی درباره آن وجود دارد. برخی میگویند در سال 1993 و برای بازدید پاپ ژان پل دوم از این شهر دیوارها به این رنگ درآمده‌اند اما برخی میگویند پیش از این تاریخ هم دیوارها دست کم در برخی مناطق زردرنگ بوده است. معروفیت ایزامال البته صرفا به خاطر دیوارهای زرد آن نیست، بلکه این تاریخ غنی آن و بناهای به جا مانده از دوره مایاها در منطقه است که در درجه اول باعث معروفیت آن و موجب شده است تا سالانه صدها هزار گردشگر به این شهر سفر کنند.

هازکار در اسپانیا؛ چه رنگی؟ آبی

هازکار روستایی در منطقه مالاگا در جنوب اسپانیاست. این روستا تازه همین چند سال پیش، یعنی بهار سال 2011 به رنگ آبی در آمده است. دلیل آن هم افتتاحیه نمایش فیلم «اسمورف» بود. شرکت سونی، سرمایه‌ گذار فیلم اسمورف، برای این که توجه به اکران این فیلم را افزایش دهد، با مسئولان این روستای کوهستانی موافقت کرد تا همه‌ دیوارهای شهر برای چند ماه آبی شوند. پس به همین منظور حدود 4 هزار لیتر رنگ آبی مصرف شد تا این روستا به رنگ آبی درآمد. اما آیا اهالی از این تصمیم رضایت داشتند؟ تا پیش از این کار، این روستا سالانه میزبان حدود 300 گردشگر در سال بود اما سال اولی که این کار انجام شد، حدود 80 هزار گردشگر برای بازدید از این روستای آبی، وارد آن شدند! این استقبال چشمگیر باعث شد زمانی که شرکت سونی، طبق قرارداد در زمستان 2011 میخواست دیوارهای روستا را به رنگ سفید برگرداند، مردم رای به آبی ماندن دیوارها بدهند. از آن زمان به بعد دیوارهای این شهر آبی باقی مانده و حالا همین آبی بودن دیوارها تبدیل به جاذبه گردشگری برای آن شده است.

جوداپور در هندوستان؛ چه رنگی؟ آبی

جوداپور را به نام شهر آبی هندوستان میشناسند. دلیل رنگ ‌آمیزی این شهر به رنگ آبی مشخص نیست. برخی میگویند در قدیم کاهنان برهمایی دیوار خانه‌های خود را آبی میکرده‌اند تا به این ترتیب شناخته شوند. به این ترتیب رنگ آبی دیوارها نشانه جایگاه اجتماعی بالاتری بوده است. در طول زمان اما کم‌کم همه‌ دیوارهای بخش قدیمی شهر آبی شده‌اند. البته در این باره هم مشابه شفشاون در مراکش، حالا فوایدی برای این دیوارهای آبی گفته می‌شود. دور کردن موریانه‌ها و خنک کردن خانه‌ها در فصل گرما از جمله فواید آبی کردن دیوارها در این شهر ذکر شده است. هر چه هست در این روزگار که خوش عکس بودن شهرها در جذب گردشگر و رونق اقتصادی آن‌ها نقش مهمی دارد، این دیوارهای آبی حالا کاربردی بیش از دور کردن موریانه و ... پیدا کرده است.

میکونوس در یونان؛ چه رنگی؟ سفید و آبی

ترکیب سفید و آبی محدود به یک منطقه در یونان نیست. اصلا اگر به پرچم این کشور نگاه کنید جز همین دو رنگ، رنگ دیگری نمیبینید اما میکونوس، این جزیره گردشگری پرطرفدار، یکی از نقاطی است که در کنار سانتورینی بیشتر از نقاط دیگر یونان بابت سفید و آبی بودن، توجه‌ها را به خود جلب کرده است. اما چرا این دو رنگ و به ویژه رنگ سفید این قدر در یونان پرطرفدار است؟ در این باره هم خنک کردن فضای داخل خانه، از مهمترین دلایل این موضوع گفته شده است. اما جدای از آن گفته‌ اند در سال 1938 در یونان و با شیوع پیدا کرده بود. حکومت وقت به تجربه در مییابد سفید کردن دیوارها و معابر شهری میتواند به کنترل این بیماری کمک کند، پس دستور میدهد تا همه جا سفید شود. اما چه ارتباطی بین سفید کردن دیوارها و مبارزه با وبا وجود داشته است؟ به نظر میرسد چون در فرایند سفید کردن دیوارها از آهک استفاده میشده و آهک خاصیت ضدعفونی‌کنندگی دارد، کنترل بیماری وبا در مناطقی که دیوارها سفید میشده، بهتر پیش میرفته است. البته از سال 1974 در یونان قانونی تصویب شده است که طبق آن در نمای خانه‌ها در برخی مناطق باید تنها از این دو رنگ استفاده شود و همین هم باعث شده تا این روزها تنها شاهد اهمیت بیشتر این دو رنگ در نمای خانه‌ها در یونان باشیم.