به گزارش ایران سپید حق بیمه کار فرمایی قانونی است برای جذب کارفرمایان در جهت به کارگیری مددجویان توانخواه اما این قانون و خدمتی که از سوی دولت توسط بهزیستی به افراد دارای معلولیت ارائه می شود چقدر برای کارفرمایان جذاب بود و برای دریافت این خدمت چه پله هایی را باید طی کنند. در رابطه با این موضوع با رییس هیئت مدیره انجمن نابینایان تجلی به گفتگو پرداختیم که در ادامه این گزارش می خوانید.

دریافت حق بیمه کارفرمایی کفش آهنین می طلبد

زهره شوری در خصوص مشکلات دریافت حق بیمه کارفرمایی از سازمان بهزیستی بیان می کند: «سال 93 انجمنی با نام تجلی ویژه معلولان با آسیب بینایی در شهر ری  راه اندازی کردیم. هدف اصلی این انجمن توانمندسازی و اشتغال زایی است و دوستان در حوزه های مختلف بسته بندی، منتاژکاری و بازاریابی. فروش تلفنی فعالیت می کنند. حدود 30 بازاریاب و کارشناس فروش و در بخش بسته بندی 5 الی 10 نفر نیز مشغول کار هستند. برای دریافت حق بیمه کارفرمایی با بهزیستی شهرری ارتباط بر قرار کردیم و در اوایل کار هر سه ماه یکبار مدارک مورد نیاز را به بهزیستی ارائه می کردیم و حق بیمه ها با پیگیری بسیار و رفت و آمد فراوان پرداخت می شد. بعد از آن 6 ماه یکبار و بعد سالی یکبار مدارک ما را دریافت و حق بیمه مددجویان دارای معلولیت مان را پرداخت می کردند.»

وی با اشاره به مشکلات پرداخت حق بیمه کارفرمایی می گوید: « طی این 7 الی 8 سالی که ما در بحث اشتغال فعالیت می کنیم حق بیمه ای را که 7 سال گذشته برای ما واریز کردند اکنون هم همان را برایمان پرداخت می کنند. فرقی نمی کند ما پنج پرسنل توانخواه داشته باشیم یا پانزده پرسنل پرداختی بهزیستی هیچ فرقی نمی کند. بهزیستی اعلام می کرد "در بحث حق بیمه کارفرمایی ما فلان تومان بودجه داریم و فقط می توانیم حق بیمه همین تعداد را پرداخت کنیم. فقط شما نیستید که باید به دیگر معلولان هم این خدمت تعلق گیرد و ما بودجه کافی برای همه نداریم." این در حالی است که به غیر از حق بیمه کارفرمایی طبق قانون جبران عدم کارایی و وام هم به ما باید تعلق می گرفت.»

شوری ادامه می دهد: «ما برای دریافت حق بیمه کارفرمایی باید کفش آهنین به پا می کردیم و هر دفع با کلی مدارک انجمن و پرسنل به بهزیستی مراجعه می کردیم تا از دریافت این حق بیمه باز نمانیم در کل می توانم بگویم سازمان برای پرداخت این حق بیمه، کارفرمایان را شکنجه می دهد و سختی دریافت این تسهیلات  سبب میشود بسیاری از کارفرمایان قید دریافت این خدمت را بزنند.»

انصراف از دریافت حق بیمه کارفرمایی

در ادامه این گزارش به سراغ یکی از مددجویان نابینا رفتیم که در شرکتی  دانش بنیاد مشغول کار است امیر سرمدی با اشاره به سختی دریافت خدمت حق بیمه کارفرمایی می گوید: « با توجه به خدمت سازمان بهزیستی به مدیر شرکت پیشنهاد کردم برای حق بیمه بنده از این خدمت استفاده کند و او نیز پذیرفت و برای دریافت آن از سازمان بهزیستی اقدام کرد اما در روند کار آنقدر برو بیا و کاغذ بازی کردند که بخش اداری شرکت از رمق افتاد. روند دریافت حق بیمه را انقدر سخت پیچیده کردند به این صورت که اول باید درخواست را به بهزیستی که در آن پرونده داشتم ارائه می کردیم و باید از ستاد جدا فرم هایی را دریافت می کردیم تا معرفی شویم به بهزیستی استان تهران و در این مسیر روزهای بسیاری زمان صرف شد و موانع متعددی را پیش پایمان گذاشتند و در نهایت شرکتی که در آن مشغول به کار بودم از دریافت حق بیمه کارمایی منصرف شد.»

وی با اشاره به 5 ساله بودند پرداخت حق بیمه کارفرمایی هم اشاره می کند و می گوید: «مکانیزمی که برای پرداخت این حق بیمه انتخاب کردند به شکلی است که بسیاری از کارفرمایان راغب به دریافت آن نیستند چرا که اول باید حق بیمه را خودشان پرداخت کنند و بعد با ارائه مدارک هزینه آن را از بهزیستی آن هم با رفت و آمد بسیار و پاره کردن چندین کفش دریافت نمایند.  به نظرم اگر سازمان بهزیستی روشی راحت را برای پرداخت این گونه تسهیلات انتخاب کند کارفرمایان بیشتری جذب  دریافت خدمت می شوند.

 در روند دریافت و پرداخت باید بهزیستی حذف شود و کارفرما مستقیم با وارد کردن کد ملی و بارگذاری کارت معلولیت پرسنل و کارمندان معلول اش به صورت مستقیم از پرداخت معاف در نظر گرفته شده و پرداختی ها مستقیم از بهزیستی به بیمه تامین اجتماعی باشد در این روش نیازی هم نیست که کارفرما در ابتدا وجهی را واریز و بعد دنبال پول آن دوندگی کند.»

قانون خوب اجرا بد

در ادامه با مدیرعامل موسسه نیکوکاری رعد الغدیر به گفتگو پرداختیم تا بدانیم اینگونه مشکلات برای کارفرمایانی که تعداد بسیاری از معلولان را جذب کردند و سبب اشتغال جامعه هدف بهزیستی شدند هم وجود دارد یا خیر؟! در این خصوص علیرضا آتشک به ایران سپید می گوید: «مدت بیست سال است که در حوزه اشتغال معلولان فعالیت می کنم و در حال حاضر 220 نفر از افراد دارای معلولیت که تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند را مشغول کار کردیم. این افراد بیمه هستند و حداقل حقوق را دریافت می کنند. ما نیز برای دریافت حق بیمه کارفرمایی تلاش بسیاری کردیم و موفق شدیم سال 1399 تا 1400 یعنی یک سال کاری را به طور کامل حق بیمه پرسنل را از سازمان بهزیستی دریافت کنیم. اما در سالهای ما قبل آن مشکلات بسیاری در عدم پرداخت این حق بیمه ها به طور کامل داشتیم که بهزیستی یا پرداخت نمی کرد یا بسیار دیر روند پرداخت سپری می شد و یا فقط 50 درصد آن را پرداخت می کرد. »

وی ادامه می دهد: « برای حل این مشکلات رایزنی های بسیاری با مسئولان بهزیستی و بخش اشتغال آن سازمان انجام دادیم تا بتوانیم روند دریافت تسهیلات را سرعت بخشیده و کامل پرداخت کنند.»

آتشک با اشاره به مراسم روزجهانی معلولان در سال 98 در برج میلاد بیان می کند: «در آن مراسم وزیر رفاه قول هایی را برای تسهیل روند دریافت حق بیمه کارفرمایی معلولان دادند و گفتند که تلاش می کنند تا این بروکراسی ها پایان یابد و کارفرما مستقیما این خدمت را از بیمه دریافت کند. اما متاسفانه تا کنون این وعده عملیاتی نشده است.

روندکار به این صورت است اول باید حق بیمه افراد را پرداخت کنیم و بعد مدارک را به سازمان بهزیستی ارائه می دهیم و بعد از بررسی کارشناسان این سازمان سه الی چهار ماه بعد پرداخت میشود تازه اگر به وقت کمبود بودجه نخوریم. اما در راهکار ارائه شده برای خاتمه به این روند زمان بر مقرر شده بود کارفرمایان حق بیمه را با کد ملی پرسنل معلول در لیست بیمه رد می کنیم و سازمان تامین اجتماعی با احتساب تخفیفی که به این افراد می خورد حق بیمه را محاسبه کرده و از کارفرما دریافت می کنند که در این روش برای پرسنل معلول حق بیمه کسر می شود و نیازی نیست کارفرما مبلغی را واریز نماید. اما هنوز این روش اجرایی نشده است.»

راه اندازی سامانه ای برای پرداخت مستقیم حق بیمه معلولان به تامین اجتماعی

برای پاسخ به سوال هایی که در این گزارش مطرح شده است در رابطه با سختی و مشقت در دریافت حق بیمه کارفرمایی از سوی مددجویان و کارفرمایان با یکی از مسئولان سازمان بهزیستی کل کشور به گفتگو پرداختیم.

رضا دهقان، مدیرکل اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی کل کشور در پاسخ به سوال های ایران سپید می گوید: «روش دریافت حق بیمه کارفرمایی از سازمان بهزیستی بسیار ساده است بهتر است قبل ازپایان سال  یعنی در پاییز و اوایل زمستان چه کارفرما و چه مددجو موضوع اشتغالشان را به سازمان بهزیستی اعلام نمایند و خواستار دریافت حق بیمه کارفرمایی شوند. اما اگر اعلامی هم از سوی افراد انجام نشده باشد مشکل نیست چرا که زمان مراجعه مددجو به مراکز مثبت زندگی یا هر کدام ازمراکزی برای بروزرسانی پرونده و شرایطش مددکار با بررسی شرایط اشتغال فرد اگر قرارداد کاری با کارفرمایی بسته باشد یا خود مددجو اقدام به خوداشتغالی کرده باشد، مددکار موضوع را در پرونده فرد معلول درج کرده  و به واحد اشتغال سازمان بهزیستی اطلاعرسانی می کند.

واحد اشتغال بعد از دریافت اطلاعات اشتغال مددجو چه کارفرمایی و چه خویش فرمایی  آن را در آمار بیمه محاسبه می کند و برآوردی از میانگین سالیانه را در نظر می گیرد.»

دهقان با اشاره به پرداخت حق بیمه کارفرمایی در سال 1399 می گوید: «در سال گذشته حدود 69 میلیارد در حوزه معلولان حدود 29 میلیارد منابع جذب کرده و توزیع استانی انجام دادیم. اماری را که از سوی استانها به ما اعلام شده بود که این افراد شاغل شدند و ما نیازبه بودجه برای پرداخت حق بیمه افراد چه کارفرمایی و چه خویش فرمایی داریم، بعد از راستی آزمایی از سوی کارشناسان ما و دریافت تاییدیه از سوی سازمان بیمه گر به استان ها اعلام شد که طبق ضوابط  و قوانین مربوطه مجاز هستند کمک هزینه مددجوی شاغل را به خودش در قالب خویش فرمایی و یا به کارفرمایش پرداخت نمایند.  با توجه به افزایش منابع از رقم 67 میلیارد که در سال 98 به این بخش تخصیص یافت  به رقم صدو 10 میلیارد در سال 1399 این میزان تفاوت از منابعی که در سطح استان ها توزیع شده است نشان از این دارد که کمبود بودجه و منابع بیمه ای وجود ندارد.»

وی با اشاره به پرداخت حق بیمه کارفرمایی می گوید: « با توجه به اینکه اعتبارات بیمه انتهای سال به سازمان ابلاغ شده است ما بر اساس آن و طبق ضوابط  که با سیستم نظارتی برای هزینه کرد مالی در سال مالی داریم اعلام کردیم به استانها که هماهنگ کنند با ذی حسابان و در قالب توافقی که بین امور مالی، بودجه و نهاد نظارتی صورت میگیرد و در چهارچوب زمانی و طبق قوانین بودجه را در سطح حوزه های اشتغال اعم از کارفرمایی و خویش فرمایی توزیع کنند.»

دهقان با اشاره به فرایند دستی در امر پرداخت حق بیمه کارفرمایی می گوید: «قبول دارم که فرایند پرداخت ها مکانیز نیست و به صورت دستی انجام می شود اما سخت و پیچیده نیست و افراد به راحتی میتواند از این خدمات بهره مند شوند. ما برای سال جاری فرایند بیمه را از طریق سامانه های اینترنتی مراکز مثبت زندگی تعریف و اجرایی می کنیم  اما در سال های گذشته  فرایند به صورت دستی انجام می گرفت. قطعا هنگامی که مقرر میشود پولی به مددجو به صورت خویش فرما و یا کارفرما پرداخت شود باید مدارک و مستندات آن که نشان دهد فرد مددجو شاغل است و بیمه اش را به تامین اجتماعی پرداخت کرده و ما باید حق بیمه را برایش در نظر بگیرم و به آنها بازپرداخت کنیم این مدارک باید گرفته شود و مورد بررسی و استعلام قرار گیرد. قطعا این تشکیل پرونده و ارائه مستندات زمان بر بود اما در سال جاری هوشمند سازی خدمات اشتغال از طریق سامانه های اینترنتی از جمله مراکز مثبت زندگی جزو اولویت های ماست.»

 مدیرکل اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی کل کشور با اشاره به برنامه های دیگر این سازمان در بحث اشتغال معلولان بیان می کند: «یکی از برنامه های که در سال جدید از آن استفاده خواهیم کرد و برمبنای قررداد و تفاهم نامه ای ست که  بین سازمان بهزیستی و بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام بسته شده است. بهزیستی تعهد و برنامه سه هزار فرصت شغلی را برای شش هزارو ششصد نفراز مددجویان دارای معلولیت دارد. سامانه اشتغالی بنیاد برکت به صورت هوشمند و پیشرفته است و ما در حوزه بیمه پردازی و ارتقای کارایی یعنی مواد 13و 12 قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت حتما با استفاده از سامانه های اینترنتی خود سازمان یا سازمان های همکار مثل بنیاد برکت استفاده خواهیم کرد و منابع را بر اساس آن توزیع می کنیم.»

وی در پایان با اشاره به پایان روند پرداخت مستقیم حق بیمه به مددجو و کارفرما می گوید: «در خصوص پرداخت حق بیمه افرادی دارای معلولیت  مقرر شده است از تابستان امسال یعنی تیر و مرداد منابع مربوط به بیمه سهم کارفرما و خویش فرما افراد توانخواه به صورت متمرکز از بر اساس آیین نامه اجرایی ماده 13 قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت به صورت گلوبال از اعتبارات سازمان بهزیستی مستقیم به سازمان تامین اجتماعی واریز شود.

ما از ابتدای سال لیست افراد شاغل را از استانها گرفته، اطلاعات را بروز رسانی کرده و لیست را به سازمان تامین اجتماعی اعلام کردیم. به حوزه پشتیبانی سازمان بهزیستی هم اعلام شده تا برآورده اعتبارات آن صورت بگیرد همچنین هماهنگی های مورد نیاز در کارگروه سازمان بهزیستی و سازمان تامین اجتماعی صورت گرفته است و منتظرایم سازمان تامین اجتماعی سامانه اینترنتی خاصی را که برای بیمه پردازی معلولان دارد رونمایی کند بعد از رونمایی بیمه افراد دارای معلولیت به صورت مستقیم به تامین اجتماعی واریز میشود.

با اجرایی شدن این روش کارفرما یا خود فردمعلول به صورت خویش فرما با مراجعه به شعب تامین اجتماعی به آنها اعلام میشود که معلولان شاغل دارای معافیت پرداختی هستند. در حقیقا این معافیت، معافیت از چرخه  بیمه پردازی تامین اجتماعی است و هزینه آن مستقیم از سازمان بهزیستی به تامین اجتماعی برای افرادی که اسامی آنها رد شده است واریز می شود.» پایان