به گزارش ایران سپید به نقل از باشگاه خیرنگاران، برخی پدر و مادر‌ها با ذوق و شوق فرزند خود را در مدرسه ثبت نام می‌کنند، اما بعد از مدتی متوجه مشکل در یادگیری کودکشان می‌شوند. در مناطقی با فقر فرهنگی بدون بررسی مشکل، روح و روان کودک را با کلماتی مانند کندذهن و خنگ آزار می‌دهند که حتی ممکن است کودک ترک تحصیل هم کند.

کودکان مرزی کودکانی هستند که از لحاظ سطح هوش و توانایی‌های شناختی در مرز بین کم توان ذهنی و هوش طبیعی قرار می‌گیرند.

کودکان دیرآموز یا صاحبان هوش مرزی

احمد شریفی اردانی متخصص روانشناسی کودکان استثنایی گفت: نمره سطح هوش کودکان مرزی بین ۷۰ تا ۸۵ است. نمره هوش کودکان کم توان ذهنی زیر ۷۰ و افراد عادی بالای ۸۵ است.

شریفی ادامه داد: هنگامی که کودکان مرزی برای تحصیل وارد مدرسه می‌شوند، مشکل هوشی آن‌ها مشخص می‌شود، اما این کودکان از نظر مهارت‌های اجتماعی، کار‌های روزمره و رفتاری کاملا عادی هستند.

علت نامشخص مرزی شدن کودکان

شریفی اردانی گفت: به طور دقیق مشخص نیست دلیل اصلی مرزی شدن این کودکان چیست، اما ژنتیک، محیط آموزش و یادگیری می‌تواند در مرزی شدن کودکان نقش داشته باشد.

او افزود: والدینی که زیاد با فرزندشان صحبت و بازی نمی‌کنند و اجازه تحرک به آن‌ها نمی‌دهند همچنین محیط‌هایی که فقر آموزشی دارند، مستعد مرزی شدن کودک هستند.

او ادامه داد: بعضی خانواده‌های کودکان مرزی مشکل اقتصادی دارند، اما به هر حال لازم است این کودکان در زمانی غیر از ساعت مدرسه در کلینیک‌های روانشناسی زیر نظر متخصصان این حوزه آموزش ویژه دریافت کنند.

آگاهی زود هنگام والدین از مرزی بودن کودک

شریفی تصریح کرد: اگر والدین هنگامی که کودک زیر ۵ سال سن دارد و در سن کلامی، حرکتی و حافظه است، متوجه مشکل او شوند بهتر می‌توانند به کودک کمک کنند. کودکان مرزی دیرتر راه می‌روند و دیرتر شروع به حرف زدن می‌کنند.

مراجعه به هنگام والدین به روانشناس

شریفی گفت: روانشناس هنگام مراجعه به موقع والدین، با انجام تست‌های روانشناسی و هوش یادگیری کودکان مرزی را بهبود می‌بخشد که وقتی این کودکان وارد مدرسه شدند مشکلی نداشته باشند.

او بیان کرد: اگر مربی و مدیر مهدکودک رشد کودکان را بشناسند و متوجه ضعف آن‌ها در یادگیری شوند با ارجاع به موقع این کودکان به روانشناس کودک، مشکل زودتر برطرف می‌شود.

تحصیل و داشتن روحیه شاد حق کودکان مرزی

متخصص روانشناسی کودکان استثنایی گفت: طبق مقررات آموزش و پرورش کودکان مرزی حق تحصیل در مدارس عادی را دارند.
معلم باید انتظار‌های آموزشی خود را با این کودکان انطباق دهد و میزان تکلیفی که برای کودکان مرزی مشخص می‌شود، نسبت به همکلاسی هایشان کمتر باشد.

او گفت: انتظار‌های والدین از کودکان مرزی باید متعادل باشد و توقع تحصیلات دانشگاهی سطح بالا از او نداشته باشند. این کودکان می‌توانند تا مقطع پنجم ابتدایی درس بخوانند و بعد وارد رشته و حرفه‌های عملی که نیاز به تفکر انتزاعی و خلاقیت ندارد، شوند.

شریفی اظهار داشت: اگر والدین و معلم مشکل کودکان مرزی را نشناسند، این کودکان با سرزنش‌های اطرافیان تحت فشار روانی قرار می‌گیرند که سبب آسیب به کودکان مرزی می‌شود.

زمان بندی آموزش برای یادگیری بهتر کودکان مرزی

او افزود: در آموزش کودکان مرزی باید تکرار و تمرین را افزایش داد و آموزش این کودکان زمان بندی و به زمان‌های کوتاه تقسیم شود.
شریفی گفت: اگر آموزش ساعت ۴ شروع شد تا ساعت ۴:۱۵ آموزش و ۵ دقیقه بعد مرور درس و ۱۰ دقیقه استراحت کند و دوباره یادگیری شروع شود. در زمان آموزش فقط یک موضوع آموزش داده شود.

او تصریح کرد: مبحث درسی باید گام به گام، از آسان به مشکل و به شکل عینی با لمس اشیاء مانند جمع دو عدد که برای یادگیری بهتر از قاشق استفاده شود، باشد.

او افزود: در کنار آموزش به کودکان مرزی باید تشویق نیز انجام شود. اگر کودکان مرزی به رشته‌های ورزشی علاقه دارند، والدین باید روی این زمینه‌ها سرمایه گذاری کنند که ضعف تحصیلی آن‌ها جبران شود.

اهمیت دادن به یادگیری کودکان

مادر زهرا کودک مرزی می‌گوید: هنگام مدرسه رفتن زهرا متوجه مشکل او در یادگیری شدم. ابتدا این مشکل عادی به نظر می‌رسید، اما با گذشت زمان این مشکل برطرف نشد و ما با مراجعه به روانشناس متوجه مرزی بودن کودکمان شدیم.

او ادامه داد: مهم‌ترین نیاز فرزند ما توجه پدر و مادر است که باعث افزایش اعتماد به نفس کودکمان می‌شود و در بهبود روابط اجتماعی او تاثیر زیادی دارد.

او تصریح کرد: زهرا در اجتماعی شدن با مشکل مواجه است.

او افزود: انتظار ما از آموزش و پرورش به خصوص در شرایط کرونایی این است که معلمان بعضی از دروس را بهتر و به صورت خصوصی به کودکان مرزی آموزش دهند که اگر این کودکان سوالی داشتند بتوانند پاسخگو باشند.

توجه بیشتر مسئولان به کودکان مرزی

مادر زهرا می‌گوید: اگر مسئولان برنامه‌های نشاط آور برای کودکان مرزی داشته باشند، این کودکان در حین فعالیت و شادی ارتباطات اجتماعی را بهتر یاد می‌گیرند و اگر قانونی در حمایت از کودکان مرزی باشد، حق این کودکان ضایع نمی‌شود.

انتقال کودکان مرزی از مدارس استثنایی به مدارس عادی

مهدی زارعی روانشناس کودک گفت: قبل از سال ۱۳۸۰ دانش آموزان مرزی در مدارس استثنایی تحصیل می‌کردند، اما از سال ۸۰ به بعد این دانش آموزان به مدارس عادی منتقل شدند. این کودکان قبل از ورود به مدرسه سنجش می‌شوند و در صورت مرزی بودن در پرونده آن‌ها ثبت می‌شود.

زارعی گفت: حق دانش آموزان مرزی در مدارس استثنایی و عادی ضایع می‌شود، چون سطح مدارس استثنایی ساده است. در مدارس عادی نیز باید کتاب درسی کودکان عادی را بخوانند.

او بیان کرد: دانش آموزان مرزی به هنگام ورود به مدارس عادی از طرف والدین، معلم و دانش آموزان مورد سرزنش قرار می‌گیرند که ضربه‌های روحی و روانی جبران ناپذیری برای آن‌ها به همراه دارد.

این روانشناس کودک گفت: برنامه آموزش و پرورش برای دانش آموزان مرزی این طور است که در مدارس عادی درس بخوانند، اما آموزش و پرورش برای آن‌ها کلاس تقویتی تشکیل دهد که این کلاس‌ها فقط دو دفعه در سال و به صورت گروهی است.

کافی نبودن کلاس‌های تقویتی برای دانش آموزان مرزی

به گفته زارعی کلاس‌های تقویتی آموزش و پرورش پاسخگوی نیاز‌های آموزشی دانش آموزان مرزی نیست، چون این کلاس‌ها در زمان کم و به صورت گروهی است، اما این دانش آموزان نیاز‌های آموزشی متفاوتی دارند.

زارعی گفت: هزینه تشکیل کلاس‌های تقویتی خصوصی بر عهده والدین دانش آموزان مرزی است و اگر خانواده‌ای بضاعت مالی نداشته باشد کودکشان رها می‌شود.

او افزود: چند سال پیش کمیته‌ای در آموزش و پرورش برای دانش آموزان مرزی تشکیل شد که راهکار‌هایی برای رفع مشکلات این دانش آموزان مطرح شد، اما در عمل هیچ اقدامی صورت نگرفت.

او تصریح کرد: دانش آموزان مرزی بیشتر در درس فارسی و املا مشکل دارند و گاهی زمانی که ۴ ماه از سال تحصیلی سپری می‌شود، والدین به فکر جبران کمبود‌های یادگیری کودکشان می‌افتند.

درک نادرست از نیاز‌های دانش آموزان مرزی

زارعی افزود: به علت سرزنش‌ها و درک نادرست جامعه از وضعیت دانش آموزان مرزی به تدریج اعتماد به نفس و خود انگاره در این دانش آموزان کاهش می‌یابد و به دلیل کاهش یادگیری انگیزه تحصیلی خود را از دست می‌دهند.

او تصریح کرد: مهم‌ترین ویژگی کودکان مرزی دیر یادگیری و فراموشی زودهنگام است.

زارعی گفت: در اولین مراجعه کودکان مرزی به روانشناس، انگیزه این کودکان تقویت می‌شود و برای تقویت انگیزه باید از توانایی هایشان شروع کرد.

او گفت: کودکان در حالت عادی در سن ۳ سالگی بدون آموزش رنگ‌ها را می‌شناسند، اما کودکان مرزی باید آموزش ببینند؛ بنابراین توصیه می‌شود اگر کودکی در سن ۳ تا ۵ سالگی رنگ‌ها را نشناخت، والدین برای پیگیری این موضوع به روانشناس کودک مراجعه کنند.

این روانشناس کودک گفت: گاهی به دلیل کاهش اعتماد به نفس کودکان مرزی با وجود دانستن جواب، پاسخ سوال را نمی‌گویند. حتی گاهی کاهش اعتماد به نفس باعث می‌شود، این کودکان به سمت دوستان منحرف کشیده شوند.

کودکان دیرآموز یا مرزی مهارت‌هایی دارند که با افزایش توجه مسئولان به ستارگانی بی بدیل در آن مهارت تبدیل می‌شوند. آینده کشور ما به همه مهارت‌ها به بهترین شکل نیاز دارد، پس برنامه ریزی امروز، آینده فردای کشور را می‌سازد.