به گزارش ایران سپید به نقل از خبرگزاری شیستان، شیراز در سال 1398 به عنوان پایتخت کتاب ایران در سال 99 معرفی شد، اما شیوع پاندمی کرونا، باعث شد تا تمام فعالیت ها از جمله کتابخانه ای در برخی اوقات تعطیل و در برخی اوقات با شیوه دیگری برگزار شود، در این رابطه با «روح الله منوچهری»، مدیر کل کتابخانه های عمومی فارس مصاحبه ای انجام دادیم که مشروح آن را می خوانید:

هر آنچه پیرامون سال کرونایی 99 و پایتختی کتاب روی داد، را بفرمایید؟

سال 99 سال متفاوتی از سایر سال هایی بود که تجربه کرده بودیم، شرایط خاص ویژه ای بر کشور و دنیا حاکم بود و هنوز هم این شرایط ادامه دارد و امیدوارم هرچه زودتر به حال سابق برگردد، این رویداد باعث شد هرچه پیش بینی شده بود و یا رویه ها و سنت هایی که در کتابخانه ها انجام می شد، دستخوش تغییر شود، 19 بهمن ماه سال 98 شیراز به عنوان پایتختی کتاب ایران دست یافت و این ظرفیت می توانست کمک کند تا بسیاری از کارهایی که مانده بود، انجام شود و اتفاقات خوبی در حوزه کتاب و کتابخوانی در شیراز شکل گیرد، از این ظرفیت می توانست اثرگذاری خوبی روی دهد که حتی در شهرستان ها هم شاهد رویدادهای خوبی باشیم.

این تعطیلی های مکرر باعث شد تا درخواست تمدید پایتختی کتاب را داشته باشیم که خوشبختانه شورای سیاستگذاری هم موافقت کرد و این موضوع تمدید شد و مهمترین مسئله ای که برای دست یابی به پایتختی کتاب وجود داشت، همدلی و همراهی بین سازمان ها و دستگاه ها بود.

در بحث پایتخت کتاب سازمان ها یک سری تعهداتی متقبل می شوند که انجام دهند و اداره کل کتابخانه های عمومی فارس هم بالطبع آن کارهایی برنامه ریزی کرده بود که برخی از آن در حال انجام است.

پیرامون کتابخانه مرکزی شیراز که یکی از طرح های پایتختی کتاب ایران بود، بفرمایید؟

خوشبختانه بعد از سال ها اتفاقات خوبی در بحث کتابخانه مرکزی شیراز شکل گرفت، زمین کتابخانه مشخص شده و مشاور پروژه انتخاب شده و کار در حال پیش روی است و امید است یک نقشه خوب در خور شان شهر شیراز که در حوزه کتابخانه های عمومی جز سرآمدان بوده ارائه کند، اکنون در مرحله توده گذاری است.

اکنون نقشه برداری و آزمایشات مختلف انجام شده و مجری ساخت وزارت راه و شهرسازی است، ما مطالبی که مورد نیازمنان بود مطرح کردیم، راه و شهرسازی مشاور را که یک مشاور معروف کشور به حساب می آید را انتخاب کرده است و با مشاور جلسات متعددی برگزار کردیم، طرح اولیه مشخص و معین شده است.

پیش بینی می شود ساخت کتابخانه مرکزی شیراز در 11 هزار متر مربع شکل گیرد، البته احتمال تغییرات وجود دارد، تامین اعتبار برای مشاوره طرح انجام شد و اکنون کار باید مرحله به مرحله پیش برود.

راه و شهرسازی هم نشان داده، ساختمان های خوبی می سازد و امیدوارم این ساختمان با کیفیت خوبی ساخته شود، اما زمان بندی آن هنوز مشخص نشده است.

در رابطه با زمین شورا هم باید گفت، 2 جلسه انجمن با حضور استاندار فارس برگزار کردیم و بهترین زمین ممکن بود انتخاب شد، در مورد زمین شورا باید موضوع حق انتفاع زمین را مصوب می کرد، در نهایت پس از چند بار بررسی با بحث انتفاع موافقت شد و هنوز هم کار واگذاری از سوی شهرداری به ما انجام نشده است اما سعی شد کارها معطل نشود و همزمان کارها را پیش بردیم، موضوع زمین در استانداری صورت جلسه شده ولی هنوز قرارداد واگذاری زمین از سوی شهرداری امضا نشده است.

در مورد فعالیت های انجام شده کتابخانه های عمومی در سال 99 بفرمایید؟

در سال های قبل در حوزه برنامه ها و فعالیت ها در سطح کتابخانه ها برنامه ها به صورت روتین انجام می شد اما با شیوع کرونا، شیوه ها کامل عوض شد و فعالیت های مجازی کتابخانه ها شتاب خوبی گرفت به نحوی که بیش از 500 برنامه مختلف و کارگاه آموزشی در استان برگزار شد که 200 کارگاه در شیراز بود که همگی به صورت مجازی هم پخش شدند.

نهضت «فعالیت های فرهنگی آموزشی در فضای مجازی» را راه اندازی کردیم، کارگاه ها و دوره های ارزشمندی با حضور بهترین استادان کشوری برگزار کردیم که یک نمونه آن کارگاه «کتاب باران» بود، در حوزه های مختلف از حضور استادان مشهور آن حوزه استفاده شد، به طور مثال در حوزه استاد کارگاه «داستان نویسی»، استاد «احمداکبرپور» بود.

حضور افراد در کارگاه ها تا 200 نفر هم می رسد و در طول یک روز 20 تا 30 کارکاه برگزار شده است و به به طور میانگین ماهی حدود  یک هزار و 200 تا یک هزار و 300 برنامه مختلف در فضای مجازی برگزار کردیم و در مجموع بیش از 10 هزار برنامه فرهنگی در سال 99 برگزار شد چرا که در ماه های اولیه سال همه در شوک قرار داشتند و کسی نمی دانست چگونه برنامه ها را اجرا کند و مقدار آمار آن ماه ها کمتر از یک هزار و 200 تا یک هزار و 300 برنامه بود.

240 کتابخانه عمومی در فارس وجود دارد که حتی روزهای روز جمعه هم فعالیت داشتند و در طول هفته برنامه های مختلفی اجرا می کردند.

• جشنواره کتابخوانی «رضوی»

در جشنواره «رضوی» در سال 99 تعداد 78 هزار نفر شرکت کننده شرکت کردند، که همه این افراد به مجازی در مسابقه حضور داشتند.

نهضت فعالیت های مجازی با «کتابستانه» کار خود را در تابستان آغاز کرد و همه همکاران پای کار آمدند.

اتفاقات خوب دیگری در سال 99 روی داد و انجمن کتابخانه های عمومی استان به عنوان انجمن برتر کشوری مطرح و از استاندار فارس به عنوان رئیس این انجمن تقدیر شد و در مجموع سطح کشور هفت شهرستان انجمن نمونه شدند که 2 مورد از فارس بود.

برای شهرهای فاقد کتابخانه چه اقداماتی انجام شده است؟

علی رغم این شاهد تعطیلی کتابخانه ها بودیم و محدودیت هایی وجود داشت، برای شهرهای فاقد کتابخانه برنامه ریزی شد که چند تا به سرانحام رسید و کتابخانه عمومی در سه شهر «مبارک آباد»، «بابامنیر» و «صدرا» به بهره برداری رسید.

که کتابخانه شهر «صدرا» به نام «شهدای سلامت» نامگذاری شد، در همان روز در صدرا، کلنگ احداث کتابخانه کتابخانه بزرگ به زمین زده و مشاور آن طرح هم مشخص و مناقصه انجام شد و شرکت «عمران صدرا» متعهد شد که کتابخانه را بسازد و ما هم متعهد شدیم که پس از ساخت تجهیز کرده و با نیروی انسانی آن را اداره کنیم، تفاهم نامه خوبی بود که کتابخانه خوب و مجلل در خور شان مردم صدرا ساخته خواهد شد.

در مورد در کتابخانه «صدرا» و مرکزی شیراز در طراحی ها، تمام موارد روز در نظر گرفته شد و برای آن جلسات مختلف گرفته شد تا کتابخانه ها بر اساس علم روز کتابخانه های دنیا ساخته شوند و بر اساس علم روز دنیا نیاز سنجی شده و نیازهای بومی هم در آن کتابخانه ها نظر گرفته شده است.

همچنین با همکاری بانک «پاسارگاد» قرار شد در شهر «پاسارگاد» (مادر سلیمان) کتابخانه ای با نام «پاسارگاد» ساخته شود، پیمانکار آن هم مشخص شده است و خاک برداری شده و در حال شالوده زدن هستند، سرعت احداث این پروژه که در بهمن ماه 99 آغاز شد خوب است، مقرر شده است طی مدت چهار تا 6 ماه یعنی در نیمه اول سال 1400، این کتابخانه را تحویل دهند و قرار شد ساختمان به طور ویژه دیده شود.

در مجموع در سال 99 هفت کتابخانه جدید به مجموع کتابخانه ها اضافه شد.

در مورد ارائه مجوز های سالن های مطالعه، چه اقداماتی انجام شده است؟

از زمانی که مجوز سالن های مطالعه عمومی را هم به عهده اداره کل کتابخانه های عمومی قرار گرفت، که چهار سالن مجوز گرفتند پرونده نزدیک 30 تا سالن مطالعه هم در دست بررسی است، برای سالن از ظرفیت بخش خصوصی استفاده شده است اینها ساماندهی شدند و حداقلی هایی را برای آن در نظر گرفتیم.

طبق قانونی که مجلس شورای اسلامی مصوب کرده، هر بخشی که می خواهد کار کتابخانه های عمومی ارائه کند، باید از نهاد کتابخانه های عمومی مجوز دریافت کند البته هفت بخش از این قانون مستثنی هستند که کتابخانه های «مجلس شورای اسلامی»، «آستان قدس رضوی»، «حضرت شاهچراغ (ع)»، «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» در شهر ری، «مرحوم آیت الله مرعشی نجفی (ره)» در قم و «کتابخانه ملی و مرکز اسناد» است و هر کتابخانه دیگری که می خواهد خدمات به عموم ارائه کند باید از نهاد کتابخانه ها مجوز بگیرد، اما سخت گرفته نشده است، مثلا کتابخانه «دانش آموز» و کتابخانه «شهرداری» در حال ارائه خدمات هستند و ما سختگیری نکرده ایم و با بعضی از آنها کار مشارکتی کرده ایم چرا که سازمان هایی مثل آموزش و پرورش و شهرداری برای کتابخانه هایشان هزینه می کنند اما بخش خصوصی که می خواهد صرفا از سالن مطالعه درآمدزایی داشته باشد و هزینه می کند، باید مجوز بگیرد، ما صرفا صدور مجوز و نظارت را در دستور کار داریم.

برای ارائه کتاب به افراد خاص چه اقداماتی شکل گرفته است؟

در حوزه گروه های خاص مثل نابینایان در 6 ماه دوم سال 99 تعداد 240 ساعت کتاب صوتی مهیا شد و اکنون همه نابینایان عزیز، لینک کتاب ها را دریافت کرده و خیلی راحت از منابع استفاده می کنند و منابع را امانت می گیرند و سایر نابینایان کشور هم می توانند از تبادل کتاب استفاده کنند و کتاب های با خط «بریل» هم در استان قم به عنوان پایلوت تولید می شود.

برای ناشنوایان هم استان فارس پایلوت کشور است و 13 کتاب «آشنایی با مشاهیر» را برای ناشنوایان تولید کردیم که روی برنامه «شاد» و شبکه «آپارات» هم منتشر شده است.

برای زندانیان هم که دسترسی به کتابخانه های عمومی ندارند، طرح «سفیر کتاب» را آغاز کردیم و خیلی راحت به تمام کتاب های درون کتابخانه های عمومی دسترسی دارند و استقبال خوبی هم از این طرح شکل گرفته است.

رسانه ها چه کمکی برای اشاعه فرهنگ مطالعه انجام داده اند؟

همه اهالی رسانه به ویژه خبرگزاری شبستان در حوزه کتاب فعالیت های خوبی داشته اند، باید از همراهی های این رسانه تشکر کنم، ما مجموعه رسانه ها را جزئی از خانواده خود می دانیم اگر اتفاقات خوبی در حوزه فعالیت های کتاب روی داد، یکی از همراهان رسانه ها هستند.