به گزارش ایران سپید به نقل از مهر سازمان بهزیستی کشور رویکرد جدیدی را برای تلفیق حضور اجتماعی معلولان در سطح اجتماع و خانواده در کنار دریافت خدمات توانبخشی در دستور کار قرار داده است که یکی از نتایج آن رشد و گسترش خانه های کوچک توانبخشی است که قرار است مدلی جایگزین مراکز بزرگ باشد.

توسعه خانه‌های کوچک حمایتی برای معلولان و سالمندان البته مدلی است که شاید بتوان گفت پیش از این در بخش نگهداری کودکان تجربه شده و مراکز نگهداری از کودکان در مقیاس گسترده حالا چند سالی است به سمت خانه هایی که بیشتر شباهت به خانواده داشته باشند، تغییر مسیر داده اند. اما برای خانه های کوچک حمایتی از گروه هدف معلول و سالمندان در بهزیستی از سال ۹۱ فعالیت مختصری انجام شده بود اما با استقبال رو به رو نشد و در این سال ها تنها ۱۷ مرکز از این دست در کشور ایجاد شد. از ابتدای سال ۹۸ اما همت سازمان بهزیستی کشور بر توسعه این خانه ها بود و جامعه هدف این مراکز نیز سالمندان، معلولان جسمی حرکتی، معلولان روانی، بیماران با اختلالات هوشی شدید، متوسط و …بودند. در نهایت امروز این مراکز به ۱۱۰ مرکز در کشور گسترش یافته است.

محمد نفریه معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، درباره این مراکز گفت: ایده های جامعه محور بودن و خانواده محور بودن فعالیت های توانبخشی به ما دیکته می کند که از مراکز بزرگ آسایشگاهی با تعداد زیادی مددجو که بیشتر حالت نقاهتگاه پیدا می کند تا محل زندگی، به سمت خانه ها و مراکز کوچک حرکت کنیم و تاکید داریم معلول باید در بستر خانواده باشد. حل عده‌ای معلولان یا بدسرپرست هستند و یا مجهول الهویت و یا به هر دلیل دیگری در مراکز ما نگهداری می شوند که باید در مراکز استاندارد نگهداری شوند که شبیه خانواده باشد.

وی ادامه داد: البته ما مراکز بزرگ که ۵۰ تا ۱۰۰ نفر و حتی مرکزی با ۱۴۰۰ مددجو هم در کشور داریم اما می دانیم در این مراکز طبیعتاً رسیدگی به مددجو کمتر می شود و درمان و توانمند سازی نیز سخت تر رخ می دهد. در مراکز بزرگ گویی ما سعی می کنیم مددجو را زنده و با مشکلات کمتر نگه داریم اما الان استاندارد این است که مددجویان در کار و مسئولیت اجتماعی مشارکت داشته باشند. در مراکزی که نگهداری در اولویت است آسیب هایی هم دارد از جمله اینکه فضای خصوصی مددجو کم می شود و حالت آسایشگاهی دارد.

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: ما از سال ۹۷ دستورالعملی را نوشتیم و به صورت پایلوت هم در ۵ مرکز با مددجویان با بهره هوشی کم آن را اجرا کردیم. الان جامعه هدف فعلی ما در خانه های کوچک بیماران روانی مزمن، سالمندان، معلولان جسمی حرکتی و مددجویان با بهره هوشی کمتر هستند که خودش به دو بخش تقسیم می شود. در سال ۹۷ با آن دستورالعمل ۷۸ مرکز در سراسر کشور راه اندازی شد و همه مراکز را تحت تاثیر قرار دادیم و دیدیم هم مصرف داروی مددجویان کمتر شده و هم در کمک به فعالیت های خانه فعال تر شده اند و حتی حین انجام کار و شغل هم موفق تر شده اند. روحیه اشان هم بهتر شده است. به هر حال در این مراکز مددجویان فضای خصوصی بیشتر و ارتباط بین فردی بهتری دارند. وقتی ۱۰ نفر هستند با دو مراقب فضایی شبه خانواده ایجاد شده است.

وی بیان کرد: سالمندانی که در این خانه ها نگهداری می شوند از نظر روحیه و خلق و خو تفاوت معنادار تری پیدا کردند و حس اینکه یک خانه دارند و عضوی از یک خانواده هستند در آنها تقویت شد. البته هر مددجویی نمی تواند از این خانه های کوچک بهره مند شود. ما می خواهیم با توسعه این مراکز در بسیاری از مراکز که ظرفیت اضافی دارند و بیشتر از توان مقیم گرفته اند بهره ببریم. به جای اضافه کردن ظرفیت مراکز آسایشگاهی در واقع ظرفیت خانه های کوچک را اضافه می کنیم.

نفریه با بیان اینکه کشورهای دیگر در این زمینه از ما جلوتر هستند، گفت: بسیاری از کشورها این خانه های کوچک و پراکنده را دارند. ما در تجربه کرونا هم شاهد بودیم که نسبت به جمعیت هدف ما آلودگی و مرگ و میر در این خانه ها بسیار نادر بود. چرا که بلافاصله تحت کنترل و مداخلات درمانی قرار می گرفتند.

وی با بیان اینکه دوستان در حوزه اجتماعی بهزیستی در این زمینه از ما جلوتر هستند گفت: ۱۶ سال قبل طرح کوچک سازی مراکز نگهداری شیرخواران و کودکان کلید خود و شبه خانواده ها شکل گرفت. مراکز کودکان نوپا سه تا ۶ سال در بخش غیردولتی ۱۲ نفره است. ما بسیاری از خانه ها را داریم که ۶ تا ۷ کودک را نگهداری می کنند. یکی دو مادریار و پدریار هم در این خانه ها هست. در واقع این الگو از ما جلوتر است. الان بچه های نخبه و دانشجویان ما از این خانه ها بیرون می آیند که ما در واقع ما هم از آنها الگوبرداری کردیم.