به گزارش ایران سپیددر سالهای اخیر مدیران کل بهزیستی و استانداری برخی استانها اقدام به برآوردن این خواسته معلولان کرده و از میان معلولان کارشناس، یک نفر را به عنوان مشاور خود برگزیده اند تا به شکلی تخصصی در جریان مسائل و دغدغه های جامعه هدف قرار بگیرند. در حال حاضر استانهای کردستان و آذربایجان شرقی در انتخاب مشاور کارشناس معلول، پیشگام بوده اند. گزارش حاضر، برنامه های مشاوران مدیران کل بهزیستی و استاندار این دو استان را از زبان خودشان عنوان میکند.

- مدیران تشکلها استقبال گرمی کردند

بیش از یک ماه است که روح ا... ساعی، مسئول کتابخانه نابینایان تبریز به عنوان مشاور مدیر کل بهزیستی استان آذربایجان شرقی فعالیت میکند. ساعی سالها مدیر مؤسسه نابینایان بصیر آذربایجان شرقی بود و مدتیست مسئولیت کتابخانه تبریز را بر عهده گرفته است. او فعالیتهای دانشگاهی هم دارد و چند ساعت در هفته به امر تدریس مشغول است. میگوید از انتخابش به عنوان مشاور مدیر کل بهزیستی استان کاملاً بیخبر بوده: «برای بازدید از پنجمین نمایشگاه تجهیزات توانبخشی معلولان به تهران آمده بودم که از بهزیستی استان با من تماس گرفتند و گفتند که در یک جلسه باید شرکت کنم. در آن جلسه عنوان شد که مرا به عنوان مشاور مدیر کل بهزیستی استان معرفی کرده اند؛ حال آنکه من از این تصمیم کاملاً بی اطلاع بودم. بعد از چند روز اعلام شد که من به عنوان مشاور مدیر کل انتخاب شده ام.» ساعی درباره برنامه های خود به عنوان مشاور اظهار میدارد: «اساساً کار مشاور یک مدیر، مبتنی بر همفکریست. بر همین اساس، آنچه تحت عنوان برنامه پیشبینی شده، بر همین مبناست. یکی از مهمترین دغدغه هایی که سالهاست از سوی جامعه هدف مطرح شده، نحوه برخورد مددکاران با مددجویان است. عموماً معلولان از رفتار مددکاران ناراضی هستند. برای برطرف ساختن این مشکل، برنامه ای ارائه کرده ام که بر دو محور مهم استوار است. نخست آموزش مددکاران از سوی کارگروههای تخصصی در زمینه رفتار صحیح با مددجویان. این آموزشها کاملاً تخصصیست؛ به این معنی که کارگروههای ویژه هر گروه معلولیتی با حضور کارشناسان آن گروه، آموزش رفتار صحیح مددکاران با آن گروه معلولیتی را ارائه میدهند؛ مثلاً ناشنوایان کارگروه ویژه خود را دارند و نابینایان یا معلولان جسمی-حرکتی و دیگر گروهها به همین شکل.» ساعی ادامه میدهد: «محور دوم این برنامه، آگاه سازی مددکاران از امکانات و خدماتیست که میشود به معلولان ارائه کرد؛ خدماتی که لزوماً همه آنها از سوی بهزیستی ارائه نمیشود. مثلاً مددکاران بهزیستی بیخبرند که نهاد کتابخانه های عمومی به نابینایان کشور خدمات گسترده ای ارائه میدهد. قطعاً در صورت آگاهی از خدمات دیگر نهادها به معلولان، مددکاران میتوانند راهنماییهای لازم را به مددجویان در صورت تقاضا ارائه دهند.»  مشاور مدیر کل بهزیستی آذربایجان شرقی در خصوص تعامل با تشکلهای معلولان استان نیز اظهار میکند: «قطعاً بخش مهمی از اجرای این برنامه ها با همکاری و تعامل تشکلهای استانی امکانپذیر است. بر همین اساس در روزهای نخست، با تشکلهای معلولان جلسه ای تشکیل دادم و مسائل و دغدغه های مهم را با هم اندیشی مدیران تشکلها، اولویتبندی کردیم. خوشبختانه مدیران تشکلها اظ موقعیت پیش آمده بسیار استقبال کردند.» روح ا... ساعی به قانون جامعه حمایت از معلولان هم اشاره میکند: «در خصوص پیگیری اجرای قانون حمایت از معلولان، دو نکته مهم حائز اهمیت است: نخست تأکید بر حفظ حق نظارت سازمان بهزیستی بر کیفیت اجرای قانون از سوی دستگاههای مختلف؛ دوم، آگاه سازی مدیران تشکلها بر نحوه پیگیری اجرای قانون. متأسفانه بیشتر تشکلهای معلولان کشور از نحوه پیگیری اجرای قانون آگاه نیستند و همیشه به سراغ بهزیستی میروند؛ حال آنکه بهزیستی به منظور بهینه سازی خدمات دیگر دستگاهها، حق نظارت دارد. به عنوان نمونه درباره رویکرد و نگرش سازمان صدا و سیما در تولیدات خود، نقدهای زیادی از سوی معلولان مطرح میشود. بهترین راه به منظور مطرح کردن این انتقادات و پیگیری آنها، اقدام خود تشکلهاست تا صدا و سیما را در زمینه نگرش به معلولان و تولید برنامه های ویژه این شهروندان، آگاه سازند. در این راه، سازمان بهزیستی وظیفه نظارت بر کیفیت اجرای قانون از سوی سازمان صدا و سیما را دارد.» مشاور مدیر کل بهزیستی آذربایجان شرقی به خدمات حمل و نقل ویژه معلولان هم اشاره کرده و اظهار میدارد: «حدود یک ماه پیش جلسه ای با حضور دکتر محمودنژاد، مشاور رئیس سازمان بهزیستی و مدیران تشکلهای معلولان استان برگزار کردیم و موضوع حمل و نقل معلولان در آن جلسه مطرح شد. با پیگیریهای صورت گرفته، شهرداری تبریز اعلام کرد که به زودی مصوبه این خدمت را از شورای شهر خواهد گرفت. بر اساس قولهایی که شهرداری داده، مقرر شده تا پایان سال جاری خدمات حمل و نقل خطوط اتوبوسرانی و مترو برای معلولان رایگان شود. ما هم تا حصول این نتیجه همچنان پیگیر خواهیم بود.» روح ا.... ساعی در پایان به موضوع مناسبسازی میپردازد: «در زمینه مناسبسازی توجه به دو موضوع مهم است: نخست مناسبسازی فیزیکی معابر و اماکن عمومی و همچنین ادارات و سازمانهای پر رفت و آمد برای معلولان و دوم، نهادینه کردن امر مناسبسازی در ذهن مسئولان ذیربط. تلاش میکنیم حتی الامکان با همکاری سازمان بهزیستی استان و نهادهایی مثل شهرداری، نتایج خوبی در خصوص این دو مهم به دست آوریم.»

- تثبیت جایگاه معلولان در سطح استان

نصر ا... ابراهیمی به عنوان یکی از فعالان باسابقه در حوزه معلولان در استان کردستان، حدود سه سال به عنوان مشاور مدیر کل بهزیستی استان کردستان فعالیت کرده و از یک سال پیش، به عنوان مشاور استاندار کردستان، تلاش میکند دغدغه ها و مسائل معلولان را در سطح گسترده تری مطرح و پیگیری کند. او هم در نخستین گام بعد از واگذاری مسئولیت مشاوره استاندار، امکان تعامل تشکلها با استاندار کردستان را فراهم میکند: «به عنوان اولین اقدام، جلسه ای با حضور مدیران تشکلهای استان و استاندار تشکیل دادیم تا تعاملی سازنده برقرار کنیم. در این جلسه، مدیران تشکلها مسائل و مشکلاتشان را با استاندار در میان گذاشتند.» ابراهیمی به دنبال نهادینه کردن حضور مشاور معلول در دستگاههای اجراییست: «یکی از کارهایی که از سالها پیش پیگیری کردیم، نهادینه کردن حضور یک مشاور معلول و کارشناس در حوزه معلولان در استانداری و سایر دستگاههای اجراییست. از زمان آغاز پیگیریهایمان، بالاخره چهارمین استاندار کردستان از این طرح استقبال کرد و مقرر شد از این پس استانداری حتماً از یک مشاور معلول و کارشناس در امور معلولان بهره بگیرد.» ابراهیمی به وجود یک مانع در نیل به هدف خود اشاره میکند: «هدف نهایی ما، اجرا شدن این طرح، یعنی استفاده دیگر دستگاههای اجرایی از مشاور معلول، با یک مانع مواجه شد. بنا بر نامه ای که از سوی معاون رئیس جمهوری در امور استخدامها ارسال شد، دستگاههای اجرایی در استخدام مشاور باید چارچوبمند عمل کنند. به این معنی که پست مشاور باید در قالب آنچه مصوب شده، واگذار شود؛ مثلاً اگر در چارت اداری پستی به نام مشاوره فرهنگی تعریف شده، باید همین پست به شخص مد نظر واگذار شود. بنا بر این پستی به نام مشاوره معلولان هنوز در چارتهای اداری تعریف نشده؛ لذا برای برون رفت از این مشکل، طی مذاکراتی که انجام دادیم، مقرر شد شخصی که به عنوان مشاور دستگاههای اجرایی در حوزه معلولان معرفی میشود، با عناوینی مثل نماینده تشکلهای معلول یا رابط معلولان با آن دستگاه اجرایی تعریف شود.» وی به برخی اقدامات فرهنگی هم اشاره میکند: «یکی از مواردی که از ابتدای قبول این مسئولیت به عنوان محور مهم در نظر گرفتم، تلاش برای تثبیت جایگاه معلولان در سطح استان بوده است. بر همین مبنا، در اولین گام، ستونی ویژه معلولان در هفته نامه استانی سیروان راه انداختیم که در این ستون، یادداشتها و مطالب معلولان علاقه مند منتشر میشود. علاوه بر این، مدتیست پیگیر تعریف یک لینک ویژه معلولان در سایت استانداری هستیم که فکر میکنم همین روزها بارگذاری شود. در کنار این اقدامات، مصاحبه های متعددی با صدا و سیمای مرکز کردستان انجام میدهم و مسائل مختلف معلولان را از تریبون رسانه، بویژه رادیو مطرح میکنم.» ابراهیمی در خصوص موضوع مهم و کلیدی مناسبسازی هم به وجود نگاهی تخصصی اشاره میکند: «موضوع مناسبسازی را ما در دو محور مناسبسازی فیزیکی و مناسبسازی فرهنگی پیگیری میکنیم. منظور از مناسبسازی فرهنگی، مواردی مثل برطرف کردن نگاه برخی دستگاهها به معلولیت و معلولان است. مثلاً حضور امین برای یک فرد نابینا در بانکها یک مشکل است و متقاعد ساختن بانکها برای برداشتن این مشکل، مناسبسازی فرهنگیست. در خصوص مناسبسازی فیزیکی هم ما با نگاهی تخصصی اقدام میکنیم. مثلاً یکی از مشکلات بزرگ ناشنوایان، نبود رابط در ادارات است. مخصوصاً ادارات و مراکزی مثل اورژانس، آتشنشانی و پلیس ۱۱۰ برای ناشنوایان اصلاً قابل دسترس نیست. فعلاً اورژانس متقاعد شده تا اقداماتی مثل راه اندازی سامانه پیامکی را در دستور کارش قرار دهد؛ اما پلیس ۱۱۰ و آتشنشانی را همچنان پیگیری میکنیم تا نتیجه لازم را به دست آوریم.» وی در پایان به این نکته اشاره میکند که تلاش او، اجرای کامل طرحهای مطرح شده است: «مهمترین دغدغه برای من، اجرای تمام و کمال برنامه ها و طرحهاییست که از طرف خودم یا تشکلها مطرح شده است؛ اما قطعاً این نتیجه به زودی حاصل نمیشود؛ اما پیگیریهای ما همچنان ادامه دارد. همین که موفق شده ایم جایگاه معلولان را به دستگاههای اجرایی و عموم جامعه بشناسانیم، گام مهمی برداشته ایم.»