به گزارش ایران سپید تهیه وسایل توانبخشی سالهاست که به یک دغدغه و چالش بزرگ برای شهروندان دارای معلولیت تبدیل شده است. از یافتن عصای باکیفیت برای نابینایان گرفته تا ویلچری مناسب و مقاوم برای معلولان جسمی-حرکتی. همه معلولان به فراخور نیازشان برای غلبه بر محدودیتی که برای جسمشان ایجاد شده است، نیازمند وسایل کمک توانبخشی هستند تا امور روزانه شان را به صورت مستقل انجام دهند. اما چقدر وسایل توانبخشی به راحتی در اختیار این شهروندان قرار میگیرد؟ آیا این تجهیزات توانبخشی از کیفیت مناسبی برخوردار هستند؟ برای یافتن جواب سؤالهایمان با چند تن از دوستان نابینا و کم بینا به گفتگو پرداختیم تا صحبتهای افرادی را بشنویم که سالهاست با دریافت این تجهیزات، روزگار خود را سپری کردند. حامد امامیاری از کیفیت تجهیزات  توانبخشی دریافتیش میگوید: «ساعت گویایی که از بهزیستی دریافت کردم خوب است، اما کیفیت عصای سفید که چشم ما نابینایان محسوب میشود، اصلاً خوب و قابل قبول نیست.» غزل بهرامی،  دختر نوجوان نابینا که دستی هم در موسیقی دارد میگوید: «سال گذشته دستگاه پرکینز و ماه قبل ضبط صوتی را از سازمان دریافت کردم و از کیفیت آن بسیار راضی هستم؛ اما انگار ساعتهای بهزیستی کیفیت ندارند یا حد اقل برای من خوب و رضایتبخش نبود.» در میان افرادی که تماس گرفتند یا برای تحریریه پیامک ارسال کردند، عباس بهرامی، عضو کمیته خرید وسایل توانبخشی در بهزیستی استان لرستان هم بود که  گفتگویی با ایران سپید داشت. وی در خصوص خرید وسایل توانبخشی و کیفیت آن میگوید: «متأسفانه سازمان بهزیستی اعتبارات محدودی در بخش خرید تجهیزات توانبخشی دارد و با توجه به آمار جامعه هدفی که دارد، نمیتواند مجموعه ای باکیفیت از وسایل و تجهیزات مورد نیاز معلولان را تهیه کند. البته مشکلات کمیت و کیفیت تجهیزات توانبخشی فقط کمبود بودجه نیست.!» این کارشناس نابینای بهزیستی با اشاره به نبود استانداردهای واحد برای خرید وسایل مورد نیاز معلولان بیان میکند: «متأسفانه افراد یا شرکتهایی که به حوزه واردات تجهیزات ویژه معلولان وارد شدند، با سلیقه خودشان و بدون مشورت با کارشناسان آشنا به این حوزه اقدام به واردات تجهیزات توانبخشی میکنند. استانها نیز مجبورند از این افراد وسایل را خریداری کنند. ناگفته نماند تعداد شرکتهایی که به این عرصه ورود کردند، بسیار محدود است و رقابتی در کیفیت و قیمت وجود ندارد.» بهرامی ادامه میدهد: «اگر سازمان بهزیستی تعاونی و شرکتی تأسیس کند و کارشناسان مجرب و کاربلد را به کار بگیرد و بهزیستی متولی ورود تجهیزات شود، میتوان شاهد تغییرات مثبتی بود؛ اما حال که شرکتها اقدام به وارد کردن تجهیزات میکنند، نمیتوان شاهد وسایل باکیفیتی بود. به عنوان مثال ساعت گویای فارسی را درخواست کردیم؛ اما ساعتهایی که به دستمان رسید فقط ساعت را اعلام میکند و دسترسی به دیگر امکانات این وسیله مقدور نیست. اگر بخواهیم ساعت گویای باکیفیت وارد کنیم، باید برای هر ساعت 800 هزار تومان بودجه در نظر بگیریم که اگر برای یک شهرستان بخواهیم 300 ساعت برای نابینایان و کمبینایان خریداری کنیم، برای یک قلم جنس باید حدود 240 میلیون تومان بودجه هزینه کنیم که این یعنی کل اعتبار وسایل توانبخشی را باید صرف یک قلم جنس کنیم. گلایه بعدی مددجویان عصای سفیدیست که غالباً از کیفیت پایینی برخوردار است. استان لرستان حدود 7 هزار نابینا و کمبینا دارد؛ ما نیز سالی 200 عصای سفید خریداری میکنیم؛ با وجود جمعیت کثیر جامعه هدفمان، اگر به یک نفر امسال عصا دهیم، نوبت بعدیش 25 سال دیگر است. خودتان تصور کنید که چقدر گلایه و شکایت به دست ما در بهزیستی میرسد. عصایی که چشم نابینایان است و کیفیت هم ندارد و با کوچکترین ضربه میشکند، چطور میتوانیم به نابینایی که برای دریافت عصا مراجعه میکند بگوییم برو سال آینده بیا.!» 

عضو کمیته خرید وسایل توانبخشی در بهزیستی استان لرستان از بودجه محدود خرید لوازم توانبخشی هم میگوید: «سال گذشته 120 میلیون تومان برای خرید وسایل بوجه اختصاص دادند امسال بودجه دو برابر شد و 240 میلیون به این بخش تخصیص داده شد اما به علت گرانی و قیمت بالای لوازم فقط توانستیم یک سوم وسایل سال گذشته را تهیه کنیم. سال گذشته 150 ویس ریکوردر و امسال فقط 50 ویس ریکوردر توانستیم خریداری کنیم. سال قبل 500 ساعت و امسال 200 ساعت تهیه کردیم. سال 97 کاغذ بریل را 600 الی 700 کیلو خریداری کردیم امسال فقط 200 کیلو. با توجه به کاهش تعداد اقلام تهیه شده تقریباً 6الی 7 ماه از سال انبارهای ما خالی هستند و باید به مدجویان وعده سال آینده را دهیم.  در حال حاضر فقط تجهیزات ضروری مثل ساعت گویا، عصا، کاغذ بریل، ضبط صوت، فلش را می توانیم تهیه کنیم. البته بعد از 4 سال موفق شدیم 40 ماشین حساب را برای کل استان ها خریداری کنیم حال با وجود این جمعیت کثیر نابینا و کم بینا این قلم جنس به چه کسی باید داده شود. » بهرامی در ادامه صحبتهایش با بیان دو راهکار برای حل این معضلات میگوید:« پیشنهادم به عنوان کارشناس در این حوزه این است که دولت باید پای کار آید و تهیه و خرید وسایل توانبخشی معلولان را بر عهده گیرد. و برای این کار استاندارهای خاصی را مد نظر قرار دهد که وسایلی که وارد میشوند از حداقل استانداردها برخوردار باشند. دوم آنکه به خرید وسایل توانبخشی ارز دولتی اختصاص دهند. اکنون وسایلی که وارد میشوند به وسیله شرکتهای خصوصی یا افراد با ارز آزاد صورت میگیرند و نتیجه آن قیمت بالا و کیفیت کارشناسی نشده است.» وی در پایان این گفتگوی مفصل از آموزش مددکاران بهزیستی هم می گوید:« آشنایی مددکاران از وسایل و تجهیزات توانبخشی بسیار محدود است. چند سال پیش یک دوره کارگاه یک روزه برای مددکاران مرکز استان  برگزار شد که دراین مدت زمان کوتاه اشنایی مددکاران فقط با اسامی وسایل مورد نیاز است باید این کارگاه ها هر ساله برگزار شود تا اطلاعات مددکاران از نیاز مددجویان به روز شود.» با توجه به صحبت ها و گله مندی های مددجویان از تجهیزات توانبخشی و کیفیتهای پایین آن با محمد نفریه معاونت توانبخشی سازمان بهزیستی کل کشور به گفتگو پرداختیم. وی در پاسخ به سوال ایران سپید در مورد سرانه سالانه هر فرد نابینا و کمبینا در خرید وسایل توانبخشی می گوید:« در پیش بینی اعتبارات وسایل کمک توانبخشی و توزیع استانی آن سرانه کلی برای هر فرد دارای معلولیت تعیین میشود و سرانه جداگانه ای برای نابینایان نداریم. سرانه امسال وسایل کمک توانبخشی برای هر فرد دارای معلولیت 700 هزار تومان در نظر گرفته شده است که ممکن است یک نفر تنها به یک عصای 100 هزار تومانی و فردی دیگر به یک درست نمای یک میلیون تومانی نیاز داشته باشد.» وی در خصوص بودجه وسایل کمک بینایی  هم بیان میکند:« در سال 97 حدود دو میلیارد و پانصد میلیون تومان وسیله کمک بینایی تهیه شده است که معادل 7/7 درصد کل اعتبار تخصیص یافته است. » معاونت توانبخشی بهزیستی کل کشور در ادامه صحبت هایش به آموزش مددکاران هم اشاره می کند و میگوید:« هر ساله دوره های باز آموزی تخصصی برای کارشناسان استانها برگزار میگردد و دوره های متناظر نیز در استانها برای کارشناسان شهرستان در نظر گرفته میشود که آموزشهای مرتبط با نابینایان و کمبینایان از جمله توانبخشی کمبینایان و آشنایی با وسایل کمک توانبخشی این گروه از معلولان  از جمله آموزشهای این افراد است. نفریه در پایان صحبتهایش با اشاره به گلایه های مددجویان از کیفیت لوازم توانبخشی بیان میکند:« همزمان با توزیع اعتبارات بخشنامه هایی جهت هزینه کرد بهینه اعتبارات ابلاغ میشود که از جمله تاکید بر خرید وسایل باکیفیت و قیمت مناسب است. علاوه بر این سازمان بهزیستی کشور از 5 سال گذشته با برگزاری نمایشگاه تجهیزات توانبخشی در معرفی فناوری های به روز و با کیفیت به کاربران و استانها، اقدام می نماید.»