روزنامه ایران سپید

شنبه 22 تیر 1398

10 ذی القعده 1440

13 جولای 2019

سال بیست و سوم شماره 6181

صاحب امتیاز:

خبرگزاری جمهوری اسلامی      

مدیر مسئول: سهیل معینی

سامانه پیامکی: 3000465040

نشانی پستی: تهران- ص.پ. 158755388

تلفن: 84711371

شماره انتشارات: 5-88548892

وبسایت: www.iransepid.ir

پست الکترونیک: iransepid@icpi.ir

......عناوین این شماره......

فاجعه جامعه امروز ایران، کاهش همبستگی و سرمایه اجتماعی 2

آیینه ای برابر دیدگانمان در «زمین از دریچه آسمان» 4

دیدن دنیا از ورای چشمان دیگران 7

کنکور هشتگ داغ هفته بود 10

جدول اعداد و حروف/ جدی نگیرید/ کهنترین کشورهای دنیا 13

..............سخن هفته

* فاجعه جامعه امروز ایران، کاهش همبستگی و سرمایه اجتماعی: آنچه موجب پیوند آحاد یک جامعه یا یک ملت میشود، حس تعلق اجتماعی و هویت واحدی است که آحاد آن جامعه یا ملت با اتکا به آن خود را متعلق به یک گروه بزرگ میدانند. به عنوان مثال اقوام ساکن سرزمین ایران اعم از کرد، لر، بلوچ، عرب و... گذشته از حس تعلق قومی، خود را ایرانی و عضوی از ملت بزرگ ایران میدانند. هرچه عوامل تقویت کننده این حس و پیوندها قویتر باشد، حس تعلق گروهی و همبستگی در میان یک گروه اجتماعی یا یک جامعه قویتر و پایدارتر است. اما اگر به دلایلی عوامل مستحکم کننده پیوندهای یک ملت یا جامعه ضعیفتر باشند، به تدریج حس همبستگی گروهی کاهش مییابد؛ فردیت بر حس تعلق جمعی میچربد و به تدریج ریشه های همبستگی اجتماعی تضعیف میشود. متأسفانه فاجعه پنهان و در حال رشد جامعه امروزی ایران تضعیف حس همبستگی اجتماعی و به دنبال آن، کاهش حس اعتماد عمومی است که از آن به عنوان سرمایه اجتماعی یاد میشود، اما مصادیق این بحث جامعه شناسانه بسیار در زندگی روزمره ما دیده میشود. آیا مانند گذشته ما مردم به امور یکدیگر توجه میکنیم؟ آیا حس نوعدوستی انسانی در میان ما ایرانیان رو به افزایش است یا در حال نقصان؟ آیا غیر از مسائل روزمره زندگیمان که گریزی از آن نیست، مثلاً تأمین معاش یا مراقبت از خانواده یا رفع نیازهای حیاتی خودمان و خانواده هایمان، به نیازها و مشکلات سایرین توجه داریم؟ آیا تخریب محیط زیست کشور به صورت یک دغدغه جاری زندگی ما مفهومی دارد؟ آیا جوانان کشور به نیازهای افراد سالمند یا آحاد سالم جامعه به شهروندان دارای معلولیت توجه میکنند؟ برای بهبود زندگی آنان احساس مسئولیتی دارند؟ متأسفانه اکثریت پاسخها به این پرسشها منفی است و این مبین کاهش حس همبستگی اجتماعی است. عامل مخرب که تار و پود جامعه را میپوشاند و سست میکند. چندیست که جامعه شناسان، فعالین و کنشگران حوزه اجتماعی و مدنی به این فاجعه خزنده توجه خاصی مبذول کرده اند. این پدیده مخرب هرچند ناشی از فشارهای اقتصادی و تمرکز توجه و ذهنیت اکثریت مردم زحمت کش کشور برای حل نیازهای معیشتیشان است، اما نمیتوان در تحلیل کلی فقط فشارهای اقتصادی را مسبب آن دانست. باید به عوامل مختلف تقویت کننده گسستهای اجتماعی توجه کرد و برای آن راه حل دید. آنچه گریزناپذیر است، ضرورت درمان این بیماری خورنده اجتماعی است. اما ارتباط این بحث با حوزه گروههای در معرض آسیبهای اجتماعی و اقلیتهای اجتماعی در معرض تبعیض و محرومیتهای اجتماعی از جمله شهروندان دارای معلولیت، اهمیتی مضاعف مییابد. زیرا گذشته از نقش دولت و سازمانهای حمایت اجتماعی، در بسیاری کشورها بسیاری از مشکلات این گروهها در سایه مسئولیت اجتماعی شرکتهای خصوصی، مؤسسات خصوصی نیکوکاری کار داوطلبانه کنشگران اقتصادی و خیرین حل میشود.

..............چوب الف

* آیینه ای برابر دیدگانمان در «زمین از دریچه آسمان»: آیا ما میتوانیم نقشی تأثیرگذار بر جامعه و فرهنگمان داشته باشیم؟ آیا شرایط دشوار اجتماعی میتوانند دلایل و علل فردی هم داشته باشند؟ آیا علاوه بر فرهنگ اجتماعی، فرهنگ فردی هم وجود دارد؟ در انبوه سرگشتگیها و سردرگمیهای جامعه، در همهمه زندگی مدرن شهری، جای ما، باورها و احساساتمان کجاست؟ نقش ما دقیقاً چیست و میزان تأثیرپذیری و تأثیرگذاریمان تا کجاست؟؟؟ سؤالاتی از این دست که این روزها بیتردید ذهن بسیاری از فرهیختگان را به خود مشغول کرده، انگیزه نگارنده در معرفی کتاب «زمین از دریچه آسمان» در این شماره از ستون چوب الف است. کتابی که از نخستین صفحات مقدمه، دست خواننده را میگیرد و گام به گام و آهسته او را در کوچه پسکوچه های ذهن آدمی به گردش میبرد. کتابی که برای همراه کردن مخاطب با ایده و مدعای اصلیش، از داده های علمی و نظریات اثبات شده روانشناسی و از استدلال منطقی و معرفتشناسی سود میجوید. با تعاریف آغاز میکند و ذهن منطقی را خوراکی اقناعی و دلچسب فراهم میآورد تا به خواننده نشان دهد که چه نقش انکار ناپذیر و درخور توجهی در زندگی اجتماعی مردمش دارد. نویسنده در این کتاب که بر اساس جلسات درس و پرسش و پاسخ تهیه شده، میکوشد دوربین انتقاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را منصفانه اندکی به سمت خودمان بگرداند تا تصویر خود را نیز در این مجموعه باز شناسیم. به نظرم در شرایط حاضر که رسانه ها هر روز بیش از پیش ذهن ما را تسخیر میکنند و زاویه نگاه خود نسبت به مسائل اجتماعی را جایگزین اندیشه و استدلال درست میکنند، شنیدن سخنی اندکی متفاوت دست کم این فایده را دارد که به اذهان خسته و مستأصل یادآوری کند که جور دیگر هم میتوان اندیشید و در جنبه های دیگر موضوع هم میتوان تأمل کرد. جنبه هایی که از قضا فعالانه تر است و دگرگونی مثبتی را در پی خواهد داشت. در متن پشت جلد کتاب آمده است: «برای تشخیص میزان احتمال پیشرفت یا رشد یا توسعه یک کشور یا جامعه، معمولاً به سه عامل توجه میشود: منابع و مواهب طبیعی، صحت و اتقان برنامه ریزی اقتصاد کلان و سلامت نظام سیاسی. مدعای این کتاب آن است که به عامل چهارمی هم باید توجه کرد که اگر از هر یک از عوامل پیش گفته مهمتر نباشد، باری بی اهمیت تر نیست و آن، فرهنگ درونی افراد آن کشور یا جامعه است. یعنی باورها، احساسات، عواطف و هیجانات و خواسته ها و آرمانهای آنان.» با مطالعه این کتاب ارزشمند درخواهید یافت که نویسنده کتاب در اثبات این مدعا تا چه اندازه موفق بوده است. کتاب زمین از دریچه آسمان را روشنفکر صاحبنام کشورمان مصطفی ملکیان نوشته و با همکاری مؤسسه سروش مولانا و انتشارات دوستان به بازار نشر عرضه شده است.

پرستو ولدخان

..........فناوری های امیدبخش

* دیدن دنیا از ورای چشمان دیگران: هر روزی که میگذرد، جهان آبستن فناوریهای تازه ای است که کیفیت و مختصات زندگی را برای ساکنان کره خاکی دچار تغییر میکند. یکی از پروژه هایی که محققان زیادی در حال حاضر در دنیا به دنبال تحققش هستند، این است که بتوانند مغزها را به نوعی به هم متصل کنند. درست خواندید! مغزها! دقیقاً منظورمان مغز انسانها است و نه رایانه ها. پروژه ای که با خودش هم بیم به همراه دارد و هم امید. برای ما نابینایان البته سویه امیدش کمی پر رنگتر از بیمش است.

یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه Rice در تگزاس آمریکا حالا چهار سالی میشود که مشغول کار بر روی پروژه ای است که به نابینایان امکان میدهد مغزشان را با دیگران شبکه کنند و دنیا را از طریق چشمان آنها ببینند. روش کار به این ترتیب است که ابزاری شبیه به یک هدست یا کلاه در اختیار دو نفر قرار میگیرد و این ابزار تصاویری را که چشمان فرد بینا دیده و به مغز ارسال کرده، از طریق یک ارتباط راه دور که در اینجا با تسامح میتوانیم اسمش را تله پاتی بگذاریم، به مغز فرد نابینا منتقل میکند. این انتقال، چیزی کمتر از یک بیستم ثانیه طول میکشد. تمام این طراحیها توسط گروهی انجام میشود که در واقع تخصصشان مهندسی اعصاب است. این متخصصان به کمک نور و مگنت، شرایطی را فراهم کرده اند که اطلاعات از اعصابی که بر روی آنها برنامه ریزیهای خاصی صورت گرفته، به مغز فرد نابینا منتقل شود.

این پروژه ممکن است بسیار بلند پروازانه به نظر برسد، اما اصولاً علنی شدن چنین اتفاقاتی آن هم بعد از چهار سال نشان از آن دارد که متخصصان توانسته اند به دستاوردهای قابل ارائه ای در این زمینه دست پیدا کنند. در این پروژه پانزده متخصص از چندین مرکز تحقیقاتی و دانشگاهی دیگر هم همکاری دارند. مسؤولان پروژه که با نام MOANA شناخته میشود، عنوان میکنند که با توجه به اینکه هنوز امکان برنامه نویسی بر روی عصبها از طریقی غیر از عمل جراحی فراهم نشده، ممکن است فراگیر شدن چنین ابزاری مستلزم گذر سالهای زیادی باشد. اما به هر حال تحقق این رؤیا زیاد هم دور از دسترس نخواهد بود.

پروژه تحقیقاتی MOANA در واقع پروژه ای کوچک در دل یک عملیات تحقیقاتی گسترده است که دولت آمریکا و به بیان دقیقتر، سیستم دفاعی آمریکا حامی آن است و هدفش برقراری امکان اتصال مغز انسان به ماشین است. این پروژه با حمایت آژانس پروژه های تحقیقاتی پیشرفته در زمینه مسائل دفاعی انجام میشود و بودجه آن هم که رقمی بالغ بر ۱۸ میلیون دلار است، از همین طریق تأمین شده است. تحقیقاتی از این دست اگرچه احتمالاً در افقهای کوتاه مدت جامه تحقق بر تن نخواهند پوشید، اما دانستن جزئیات این تحقیقات ممکن است به شناخت ما از جهانی که قرار است در دهه های آینده با آن مواجه شویم، کمک شایانی کند.

..............هشتگ

* کنکور، هشتگ داغ هفته بود. 

با آغاز به کار مربی جوان و جدید تیم استقلال تهران، تغییرات در این تیم شروع شده است. از طرفی جواد زرینچه به عنوان سرپرست تیم اعلام و در تمرینات تیم حاضر شد و از طرفی سه بازیکن استقلال از تیم اخراج شدند. این خبرها که منتشر شد، باعث شد کاربران و بخصوص استقلالیها درباره اش بنویسند و نظرشان را درباره این تغییرات با هشتگ استقلال بگویند. اما پس از ثبت جهانی جنگلهای هیرکانی در یونسکو کاربران زیادی به آن واکنش نشان دادند. بسیاری از آنها آرزو میکردند مشکلات این جنگلها با این ثبتها کم شود، اما بعضیها هم با نا امیدی مینوشتند که اتفاق چندان مثبتی هم نمی  افتد. پنجشنبه و جمعه هفته قبل کنکور سراسری برگزار شد و این باعث شد خیلیها این دو روز در صفحاتشان درباره این آزمون بنویسند. بعضیها کنکوریها را نصیحت میکردند که زیاد مسأله را جدی نگیرند و بعد از کنکور به تلافی یک سال سختی که گذرانده اند، خوش بگذرانند و بعضیها هم خاطراتشان را از کنکور دادن مینوشتند و البته تعدادی هم حال و هوای امروز حوزه های کنکور را هم با بقیه به اشتراک میگذاشتند. هشتگ کنکور یکی از پرکاربردترین هشتگها در شبکه های اجتماعی و برای کاربران ایرانی بود. توقیف نفتکش ایرانی از سوی دولت انگلیس هم بحث داغ شبکه های اجتماعی بود. کاربران زیادی از این کار خشمگین و ناراحت بودند و بعضیها هم برای مقابله، راهکار پیشنهاد میدادند. انتشار عکسی از حضور نیروی دریایی انگلیس در نفتکش ایرانی هم بازتاب زیادی داشت.

هفته گذشته سالگرد سقوط هواپیمای مسافربری ایران به دست ناو امریکایی وینسنس در خلیج فارس بود. در شبکه های اجتماعی علاوه بر اینکه با هشتگ ایرباس خونین و پرواز 655 درباره این روز نوشتند، نامگذاری فرودگاه بندرعباس به نام فرودگاه بین المللی شهدای پرواز ۶۵۵ بندرعباس و به یاد شهدای این پرواز مورد توجه قرار گرفت که این اتفاق با پیشنهاد پرویز پرستویی اجرا شد. پرستویی در اینستاگرامش عکسی از خودش پای تابلوی این فرودگاه به اشتراک گذاشت.

اجلاس اوپک و حضور بیژن زنگنه، وزیر نفت در آن، از سوژه هایی است که این چند روز حسابی مورد توجه بوده است. بخصوص بعد از پخش برنامه شبکه سه که در آن کشتی حامل نفت ایران ردیابی و مسیر آن مشخص شد. داستان از این قرار بود که برنامه صبحگاهی شبکه سه کشتی سارینا را که در حال دور زدن تحریم  نفتی بود، تا خود چین مسیریابی و مسیر دور زدن تحریم نفتی را اعلام کرد! آن هم در شرایطی که مسئولان بر محرمانه نگه داشتن اطلاعات فروش نفت تأکید میکنند تا طرف امریکایی جلوی راههای فروش نفت را نگیرد. بیژن زنگنه در اوپک به این مسأله واکنش نشان داد و گفت: «صدا و سیما هرچه رشته کرده بودیم، پنبه کرد.» حرفهای او را بسیاری از کاربران نوشتند و بازنشر کردند. البته به مسائل دیگری که در اوپک مطرح بود هم پرداخته شد.

............کشکول

* جدول اعداد و حروف: برای بدست آوردن رمز جدول کافیست به سؤالات دوازده گانه پاسخ دهید. به همراه هر سؤال اعدادی به تعداد حروف هر پاسخ داده شده؛ به طوری که هر حرف پاسخ شما یک عدد دارد که انتهای هر سؤال به ترتیب جایگیری حرف، در پاسخ آمده است. در انتها با مرتب کردن اعداد، رمز جدول که سخنی از "مارتین لوترکینگ" است، بدست میآید. برای تفهیم بهتر این جدول، 66 خانه خالی را از شماره 1 تا 66 در نظر بگیرید که قرار است با پاسخ دادن به هر سؤال، شماره مربوط به هر حرف پاسخ را داخل خانه های جدول جای دهید که در آخر خانه های جدول، به ترتیب رمز را تشکیل میدهند. سؤالات: 1. با خراباتنشینان ز کرامات ملاف/ هر سخن وقتی و ... (22-9-65-36-20-40-59-36-6-45-18-31-44-2-5) 2. کارگردان سریال "لحظه گرگ و میش" (58-29-57-48-34-15-47-43-26-66-51-24-42) 3. پژوهش و بررسی (28-16-17-12-25) 4. بازیکن ذخیره را گویند (64-52-7-10) 5. مثلی درباره کسی که رعایت حال هر دو طرف را میکند: "یکی به .... یکی به میخ" (55-26-32-39-14-3-15-35) 6. پرنده ای از خانواده ماکیان با نامهای "تذرو" و "خروس کولی" (19-49-25-1-50-32) 7. اثر حماسی فردوسی (33-13-37-55-62-53-46) 8. صبور و شکیبا (30-61-5-21-41-2) 9. بار و محصول درخت (8-27-23-38) 10. هر فصل کتاب (56-62-60) 11. سیستم ایجاد لرزش در دستگاه موبایل (4-54-63-49-40) 12. گروه سیاسی (16-11-30). شما تا چهارشنبه هفته جاری فرصت دارید رمز جدول را با شماره پیامک 3000465040 به ما اعلام کنید. رمز جدول هفته گذشته: وقتی ما مردگان بر میخیزیم. از میان افرادی که پاسخ صحیح را دادند خانم مینا نژاد فلاح از ساری به عنوان برنده انتخاب شدند. * جدی نگیرید: من نمیدونم چرا موضوع اکثر قصه هایی که واسمون تعریف میکردن ترسناک بود؟ ولی بدبختی اینجا بود که مادربزرگ من خودش زودتر از من خوابش میبرد و من میموندم و چشای وقزده ام و یه اتاق که فکر میکردم پر از جنه. –دوستان! خز بودن ربطى به پول و تحصیلات و محل زندگى نداره؛ یعنى تویی که دکترى و پولدارى و خونه تونم فرمانیه اس، ممکنه کت شلوار نقره ای براق و کفش نوکتیز و جوراب سفیدو با هم بپوشی. - هوای جوری گرمه که دیگه اونور بالش هم سرد نیس. - پسرها هرچقدرم که عکسشون داغون باشه، یه رفیق دارن که میاد زیر عکسشون مینویسه: سلطااااان - تابستون که میشه خورشید از همون سمتی میتابه که من توی تاکسی میشینم... - فک کنم براتون جالب باشه اونایی که تو هوای گرم بوی عرق میدن، وقتی تو مسیر باد میشینن به عنوان سلاح کشتار جمعی شناخته میشن.

* کهنترین کشورهای دنیا: اولین شکل تمدنها میلیونها سال پس از حیات انسان روی زمین آغاز شد. حدود ۶۵۰۰ سال قبل از میلاد بود که انسانهای از کوچنشینی به یکجانشینی روی آوردند. به این ترتیب دانش و انرژی آنها در یک جا جمع شد و توانستند پیشرفت کنند و شهر ها را به وجود آورند. در حالی که مردم حول این مراکز گروه تشکیل میدادند، ایده کشور ها و مرز بندی سرزمینها به وجود آمد. امروزه مفهوم کشور و ملت برای همه ما آشناست. اما اولین کشورهایی که شکل گرفتند کدام بودند؟ ۷. ایران: ایران حدود ۵۵۰ سال قبل از میلاد تحت حکومت هخامنشیان تأسیس شد. قبل از اینکه این امپراتوری قدرتمند تشکیل شود، مادها و ایلامیها در این سرزمین میزیستند. ایلامیها در مناطق غرب و جنوب غربی ایران امروز سکونت داشتند و مادها کنترل تقریباً همه ایران را تا قبل از ورود پارسها داشتند. تا قرن بیستم میلادی پادشاهان متعددی بر ایران حکومت کردند؛ از هخامنشیان تا سلسله قاجار. ۶. ژاپن: اولین امپراتوری ژاپن را امپراتور جیمو در سال ۶۶۰ قبل از میلاد تأسیس کرد. پیدایش ژاپن در تاریخ آن قدر دور است که اولین امپراتورهای ژاپن را یک افسانه میدانند؛ چون شواهد کمی از آنها وجود دارد. با این حال در ژاپن ۱۱ فوریه، روز ملی تأسیس ژاپن توسط امپراتور جیمو را جشن میگیرند. چه اولین امپراتور های ژاپن افسانه باشند چه نباشند، قطعاً انسانها ۱۳ هزار سال قبل از میلاد به ژاپن مهاجرت کردند. اما اولین مستندات از تاریخ ژاپن در دوره کوفون بوده که از سال 250 تا 538 میلادی بوده است. ۵. یونان: پایه های تمدن مدرن غربی به لطف یونان باستان و دوران کلاسیک بنا شد. یونان در عصر تاریکی حدود ۸۰۰ سال قبل از میلاد ظهور کرد و اندیشه های بسیاری را بسط داد که منحصر به این بخش از جهان بودند. مردم یونان زندگی در پولیس یا دولت شهر ها را آغاز کردند. ۴. اتیوپی: احتمالاً انتظار نداشتید نام اتیوپی را اینجا ببینید. با این حال، اکتشافات متعدد نشان میدهد که شکلی از موجودات شبه میمون (که ممکن است اجداد ما باشند) در اتیوپی پیدا شدند که تصور میشود ۳.۴ تا ۲.۹ میلیون سال قدمت داشته باشند. با گذشت زمان، انسانها در جوامع پیچیده ای متمرکز شدند و یکی از اولین پادشاهیها را تشکیل دادند. این حدود ۹۸۰ تا ۴۰۰ سال قبل از میلاد اتفاق افتاد. بررسیهای بیشمار نشان میدهد کسانی که در این قلمرو زندگی میکردند، کاملاً پیشرفته بودند. آنها برنامه آبیاری داشتند، از گاوآهن استفاده میکردند و ابزار و سلاحهای آهنی میساختند. ۳. هند: شبه قاره هند سکونتگاه مردمی بوده که ۳۳۰۰ سال قبل از میلاد میزیسته اند؛ یعنی زمانی که اولین تمدن در دره رود سند ظاهر شد. اگرچه آنها یکی از اولین تمدنهای شهری جهان هستند، پیدایش هندوستان به عنوان یک کشور در دوره ودایی اتفاق افتاده که از ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد آغاز شد و تا سال ۶۰۰ قبل از میلاد ادامه داشت. ۲. چین: تاریخ مستند چین به ۱۶۰۰ سال قبل از میلاد بازمیگردد، زمانی که سلسله شانگ بر امپراتوری چین رهبری میکرد. اما اخیراً مورخان ثابت کرده اند که قدمت کشور چین به سلسله شیا میرسد که ۲۰۷۰ سال قبل از میلاد ظاهر شد و تا سال ۱۶۰۰ قبل از میلاد ادامه داشت. قبل از اکتشافات مهم در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، افراد زیادی باور داشتند که سلسله شیا فقط یک افسانه است. ۱. مصر: قدیمیترین کشور که ریشه های آن به ۳۱۰۰ سال قبل از میلاد میرسد مصر است. پیدایش تمدن مصر حتی از این هم قدیمیتر و حدود ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد بود، یعنی زمانی که شکارچیان در دره رود نیل ساکن شدند. پادشاهی مصر زمانی به وجود آمد که شاه مِنِس بالا و پایین مصر را به شکل یک پادشاهی واحد متحد کرد. او توانست کل قلمروی امتداد رود نیل را تحت کنترل خود درآورد و ممفیس را به پایتختی برگزید. سلسله شاه منس اولین سلسله ای بود که بیش از ۳ هزار سال حکمرانی کرد تا اینکه اسکندر کبیر در سال ۳۳۲ مصر را فتح کرد.

* پاسخ سؤالات جدول هفته گذشته: 1. ویولون 2. قاپوچی 3. تبهکار 4. یاسمین 5. مارشال 6. ایروان 7. میکرون 8. روسفید 9. داروین 10. گرمابه 11. آپالاش 12. ناباور 13. بروسلا 14. رادیوم 15. متارکه 16. یونسکو 17. خبرچین 18. یادآور 19. زمهریر 20. یوکابد 21. مکاتیب.