به گزارش ایران سپید بهترین زمان برای نوشتن چند سطر درباره ی این سریال همین روز های پایانی پخش آن است؛ چه، هیاهو های رایج هنگام شروع پخش سریال جدید تلویزیونی خاموش شده و موافقان و مخالفان اظهار نظر هایشان در رسانه های مختلف را مطرح و این سریال را از ابعاد مختلف نقد کرده اند.

تازه ترین سریال جواد افشار از دو منظر در حوزه ی روایت و کارگردانی قابل بررسیست. آنچه در بحث روایت به نوشته ی آرش قادری لطمه زده، فاصله نگرفتن از برخی کلیشه هاست که اساساً دامن این نوع سریال ها را گرفته و ظاهراً قصد رها کردن ندارد. نویسنده علاقه ی خود به فیلم های پلیسی را در مصاحبه های مختلف اظهار کرده، اما نتوانسته در نوشتن یک سریال پلیسی از کلیشه هایی که «تو ذوق» مخاطب می زنند، فاصله بگیرد؛ مخصوصاً وقتی اوضاع و احوال ضد قهرمان ها را می خواهد روایت کند. متأسفانه در این سریال هم مجالس مهمانی افراد بد اندیش و خائن سرشار از زنبارگی و باده گساریست؛ انگار در ذهن تصویرگر سناریست های سریال های تلویزیونی وجود روحیه ای غیر از این برای افراد پلید و خائنان به وطن متصور نبوده است. حتماً این افراد در فساد و افساد از هیچ کوششی فروگذار نیستند.

البته معنای مخالف این سخن این نیست که فرد خائن یا جاسوس می تواند دارای خصال والای انسانی باشد که در این صورت دست به خیانت نمی زند. تأکید نگارنده این سطور فقط یک نکته ی باریک، اما مهم است: دوری جستن از کلیشه ها. تا کی مخاطب سریال های تلویزیونی باید افراد مثبت و قهرمان یا پلیس های وظیفه شناس و متعهد را با اسم هایی مثل «محمد»، «حسن»، «حسین»، «علی» و.... بشناسد؟ هرچند جایگاه این اسم ها در مذهب و سنت ما ارزشمند است، اما استفاده کلیشه ای در سریال های پلیسی به عنوان نماد پلیس های متعهد و استمرار این کلیشه ها، ارزش این اسم ها را زیر سؤال می برد.

نکته ی دوم انتخاب بازیگر است که نشان دهنده ی میزان اشراف کارگردان یک سریال تلویزیونی و فیلم سینمایی به بازیگر و پیوند او با متن است.

جواد افشار در کارنامه ی خود نشان داده که می تواند مخاطب تلویزیون را با خود همراه کند؛ نمونه اش سریال «کیمیا» بود. اما در آخرین ساخته اش چنین نمود که بازیگران مناسبی برای قهرمان و ضد قهرمان خود انتخاب نکرده است؛ با وجودی که نمونه های شایسته ای در دسترس داشت.

وقتی قرار است یک کارگردان بازیگری را برای نقش پلیس –خاصه پلیس امنیت- انتخاب کند، حتماً باید به چند نکته ی مهم توجه داشته باشد: پلیس امنیت کم حرف می زند، همه چیز را امنیتی می بیند، کارش از هر چیز برایش مهمتر است، به تعهدات کاری خود پابند است، همیشه سعی می کند خونسرد باشد، با نیرو های همکار و زیردست خود رفتاری جدی اما با رعایت ادب دارد و در نهایت، دارای جذبه است. صحبت از پلیس امنیت ضد جاسوس است، نه سرگرد آگاهی. . این ها مواردیست که عموماً ساختار شخصیتی پلیس امنیت و ضد جاسوس را تشکیل می دهند. متأسفانه بازیگر نقش «محمد» فاقد بیشتر موارد مذکور است.

وحید رهبانی که نقش محمد را در سریال گاندو ایفا می کند، تحصیلکرده ی رشته ی کارگردانیست و محضر حمید سمندریان را به عنوان هنرجوی بازیگری درک کرده و کاملاً به کار خود وارد است. منتها نتوانسته در سریال پلیسی-امنیتی «گاندو» از پس نقش قهرمان سریال برآید. خاصه آنکه جذبه ی یک پلیس امنیت که مخاطب را «میخکوب» کرده و تا پایان سریال با خود همراه می کند، ندارد.

حتی جاسوس سریال هم موفق نبود. گرچه پیام دهکردی سعی کرد با تغییر فیزیک و لهجه جذابیتی به نقش خود دهد، اما به بیراهه رفت و عملاً به نقشی کمیک نزدیک شد. با وجودی که پیام دهکردی بازیگری کارکشته است و نشان داده از عهده ی نقش های خود برآمده، اما متأسفانه در این سریال کاملاً عکس آن را نمود؛ مخصوصاً با آن لهجه ی کاملاً کمیک، شخصیتی سرگرم کننده ارائه داد تا یک جاسوس.

مجموع این موارد نشان از انتخاب های ناصحیح کارگردان دارد.

به هر روی سریال «گاندو» چند روز دیگر به پایان می رسد و دفتر یک سریال جدید تلویزیونی بسته می شود، اما همچنان مدیران شبکه های سیما و تولید کننده های سریال های تلویزیونی بی توجه به نقد هایی که مطرح می شود، همچنان به کار خود ادامه می دهند. نهایتاً این علامت سؤال همچنان در ذهن مخاطب باقی می ماند: دوران کلیشه ها کی به پایان می رسد؟