به گزارش ایران سپید هوا بارانی شده نرگس دل‌نگران وعده آخر هفته است. دل‌نگران برای عبور در شهر برای ترددی ساده و حتی جای پارک و ویرچلی که حتما باید با ماشین پدر و مادرش جابه‌جا شود. از یک هفته پیش پدرش ثبت‌نامش را انجام داده و قول داده که آخر هفته، برای بازی او همراه‌ش باشد. برای رفتن اما نگران است تا نکند دوباره مادرش مجبور شود که باز هم مسیر طولانی او بغل کند. ترافیک کمی سنگین است و دائم می‌پرسد «به موقع می‌رسیم. بازی‌ها تموم نشه.» این بار برخلاف معمول که می‌رسند به راحتی پارک می‌کنند با ویرچل دو طبقه را بالا می‌آید.

اینجا دورهمی «از کودکی» است. که همزمان با هفته منتهی به روز جهانی افراد دارای معلولیت و با هدف آموزش هم‌زیستی، تعامل و تاکید بر برابری حقوق کودکان در فضای یک‌هزار متری پردیس سینمایی ملت برگزار شد. دورهمی که برای اولین بار، کودکان را فارغ از معلولیت‌های جسمی برای بازی کردن دور هم جمع کرد. 

در این دورهمی چه می‌گذرد؟

تعامل کودکان و خانواده‌ها فارغ از تفاوت‌ها

«مادرش کنارش است و دستش را گرفته و آرام‌آرام راهروی‌های قرمزپوش را طی می‌کند. دانشجوی باستان‌شناسی در غرفه صدایش می‌زند. «آقا پسر چند لحظه بیا اینجا. می‌خوای آثارباستانی کشف کنی؟» چند دقیقه بعد نشسته بر روی صندلی کاوش باستان‌شناسی و برایش توضیح داده شده که که مراحل کاوش آثارباستانی چگونه است و در خاک با حس لامسه‌اش شی‌ای را پیدا می‌کند خاک رویش را با فرچه مخصوص پاک می‌کند و حالا می‌داند که شاید او هم بتواند با اینکه نمی‌بیند اما کاوشگر آثار باستانی شود.» در دورهمی «از کودکی» بازی‌ها به گونه ای طراحی شده که هم کودکان بدون معلولیت و همچنین افراد دارای معلولیت بتوانند از آنها استفاده کنند. روشنک بستان‌چی مدیر برگزاری دورهمی «از کودکی» است. او در مورد ایده برگزاری این دورهمی می‌گوید: «اولین جشنواره فراگیری هست که تمام کودکان با تفاوت‌هایشان کنار هم قرار گرفتند. ما تلاش داریم این فرهنگ‌سازی انجام شود که کودکان بتوانند کنار هم باشند. متاسفانه سیستم آموزش‌وپرورش کودکان دارای معلولیت و فارغ از معلولیت را در قالب مدارس عادی و استثنایی از هم جدا کرده، در حالی که در مدارس جهان به این شکل نیست و مدارس به صورت فراگیر اداره می‌شود. این کودکان با هم در یک کلاس درس حاضر می‌شوند و کسانی که به رسیدگی و آموزش بیشتر نیاز دارند در کلاس دیگر آموزش می‌بینند. تفکیک میان کودکان باعث شده زمانی که در محیط‌های مختلف با هم روبه‌رو می‌شوند ارتباطی بین آنها شکل نگیرد و کودکان دارای معلولیت را با نگاهی عجیب خیره شوند. در حالی که اگر از سن پایین، کودکان دارای معلولیت و دیگر کودکان در کنار هم باشند، تفاوت یکدیگر را می‌پذیرند.» 

کودکانی که باید باهم تعامل کنند

یکی از مشکلاتی که باعث می‌شود کودکان با یکدیگر ارتباط نگیرند نه از سمت خود آنها که از سوی رفتار خانواده‌ها تشدید می‌شود. خانواده‌هایی که اگر کودک سندورم داون همکلاسی فرزندشان باشد ترجیح می‌دهند کلاس درس فرزند خود را تغییر دهند. بستان‌چی که خود تحصیلات روانشناسی دارد در این مورد توضیح می‌دهد: «یکی از هدف‌های ما این بود که خانواده‌ها در این فضا قرار بگیرند. خانواده‌های بسیاری هستند که درک اشتباهی نسبت به کودکان دارای معلولیت دارند. می‌خواستیم خانواده‌ها اینجا در بین کودکان باشند و ببییند که فرزندانشان می‌توانند با یکدیگر تعامل داشته باشند و بازی کنند. برای دیدن واکنش خانواده‌ها در قالب تعداد کم این پذیرش را انجام دادیم زیرا نیاز به مدیریت درست داشت. نمی‌توانستیم ریسک کنیم و تعداد زیادی ثبت نام داشته‌باشیم. برنامه‌هایی را نیز برای خانواده‌هایی که ممکن بود فضا را دوست نداشته باشند در نظر گرفتیم که خوشبختانه مشکلی ایجاد نشد و خانواده‌ها امروز در کنار فرزندان کم‌توان و فاقد معلولیت در کنار هم خوشحال بودند.»

اشتیاق به زبان ایما و اشاره

ابراهیم از طریق یکی از دوستانش از دورهمی خبردار شده، وارد سالن که می‌شود کسی متوجه ناشنوا بودن او نیست. به ته سالن می‌رود. لب‌ها تکان می‌خوردند و بچه‌ها بالا و پایین می‌پرند. در همان لحظه که تصور می‌کند هیچ کسی آنجا نیست که با زبان اشاره به او بگوید که چه خبر است، مترجمی روبه‌رویش قرار می‌گیرد. حالا با دیگران همسرایی می‌کنند و همزمان که دیگر همسن و سال هایش بالا و پایین می‌پرند او هم می‌خواند و شادمانه در میانه‌ی جمع است. این بار او هم سهمی از شادی جمعی دارد. مترجمی که روبه‌روی ابراهیم قرار گرفته افسانه صادقی مترجم انجمن خانواده ناشنوایان ایران است. او و چندین نفر دیگر از سمت انجمن ناشنوایان در دورهمی حضوردارند تا بتوانند مترجم میان کودکان ناشنوا و دیگران باشند. او که خود خواهر و برادری ناشنوا دارد و با مشکلات ناشنوایان از نزدیک آشنا است، می‌گوید:«ناشنوایان به دلیل عدم شنوایی، ارتباط محدودی با دنیای بیرون دارند در نتیجه دایره لغات کمتری نیز استفاده می‌کنند. ابراهیم زمان ورودش  متوجه شد که صداهایی در جریان است اما نمی‌داست که چه خبر است. صداها را برای او ترجمه کردم، زمانی که من اشاره می‌کردم او متوجه شد و شروع ارتباطش با جمع بود.» او در مورد مشکلاتی که ناشنوایان دارند و باعث می‌شود که از جامعه طرد شوند، توضیح می‌دهد: «کمپینی راه اندازی کرده‌ایم که زبان ایما و اشاره به رسمیت شناخته شود. در کشور ما هنوز زبان اشاره به صورت رسمی پذیرفته شده نیست. اگر زبان اشاره به رسمیت شناخته شود ارگان‌های مختلف موظف هستند که مترجم ناشنوایان داشته باشند و حتی می‌توان آن را به عنوان فرصت شغلی دید. نبود مترجم همراه افراد ناشنوا مشکلات مختلفی را برای آنها ایجاد می‌کند.» صادقی در مورد دورهمی می‌گوید: «بچه‌ها خیلی خوب با هم ارتباط گرفته بودند. زمانی که ما با زبان اشاره صحبت می‌کردیم برای دیگران جذاب بود و کسانی که اجرای شعرخوانی و قصه‌گویی را به عهده داشتند از ما می‌خواستند که حتما به آنها ملحق شویم و  مادر و پدرها خیلی مشتاق بودند که فعالیت ما را ببینند.» 

دورهمی برای همه 

در دورهمی «از کودکی» که برای اولین بار تمامی کودکان با تفاوت هایشان را کنار هم جمع کرده کودکان اوتیسم، سندروم داون، معلول جسمی_حرکتی، نابینا، ناشنوا در کنار کودکان فاقد معلولیت حضور داشتند. فضای محیطی دورهمی به گونه‌ای طراحی شده بود که کودکان مبتلا به هر نو معلولیت بتوانند در غرفه‌های گوناگون وقت بگذرانند و در کنار دیگر کودکان بازی کنند. در بسیاری از غرفه‌ها توضیحاتی با خط بریل وجود داشت و صدای موسیقی  برای اینکه کودکان مبتلا به اوتیسم نیز در  محیط شرایط مناسبی داشته باشند در انتهای سالن و پس از اتمام غرفه‌ها قرار گرفته است. در بازی‌های طراحی شده، اجسامی در خاک قرار گرفته تا کودکان نابینا بتوانندآنها را کشف کنند و 2 فرد متخصص کار با کودکان استثنایی در غرفه‌ها برای همراهی کودکان حضور دارند. مادری که فرزندان 10 ساله و 7 ساله خود را که معلولیتی ندارند و به این دورهمی آورده، می‌گوید: «بچه‌های من در خیابان نسبت به نابینا و ناشنوا یا بچه‌هایی که روی ویرچل هستند برخورد عجیب دارند. چون این افراد را در خیابان و هیچ محیط مشترکی نمی‌بینند در حالی که اگر با این بچه‌ها در ارتباط باشند تفاوت‌های همدیگر ارا می‌پذیرند. امروز که با هم بازی می‌کردند هیچ رفتار غیرعادی نشان ندادند و چقدر خوب است که بتوانند در فضاهای بیشتری کنار هم باشند.» امین 13 سال دارد و دارای معلولیت جسمی _حرکتی است. در مورد دورهمی می‌گوید: «یه کم بازی‌ها بچه‌گونه است حال نمیده اما فضا شاده» مادرش با امین هم نظر است و می‌گوید: «فضا خیلی شاد است و امین امروز واقعا شاد بود. غرفه‌ها هم به شکلی بود که فرزند من توانست به راحتی از آنها استفاده کند.»

یک روز خوش کنار هم 

علی ربیعی وزیر کار و رفاه اجتماعی سابق از جمله مهمانان این دورهمی است. او نیز در مورد این ایده که کودکان فارغ از تفاوت‌هایشان کنار هم قرار بگیرند نظر مثبتی دارد و می‌گوید: «از سه جهت این جشنواره قابل اهمیت است. اول اینکه خود نهادهای مدنی و مردمی برگزار کننده هستند و بودجه‌ای از ارگان خاص نگرفته‌اند. راه نجات جتماعی و برگشت نشاط به جامعه زمانی است که نهادهای مدنی دست به کار شوند.» او ادامه می‌دهد: «معمولا این تصور را داریم که معلولان باید جامعه‌پذیر شوند، برعکس؛ جامعه باید نسبت به آنها جامعه‌پذیر شود. معلولان از مردم گریزانند و  از سمتی دیگر، افراد سالم نسبت به معمولان دو واکنش فاصله گرفتن و یا ترحم را دارند. این واکنش ها تاثیر بسیار منفی دارد. اینگونه کنار هم قرار گرفتن در برنامه‌های با نشاط به ما یاد می‌دهد که چگونه همزیستی مسالمت آمیز میان کم توان، ناتوان، و افراد توانمند برقرار کنیم.» مژگان افروزی که یکی از برگزارکنندگان دورهمی است توضیح می‌دهد: «این دورهمی با هدف فرهنگ سازی برگزار شد. کوکان دارای معلولیت به دلیل شرایط ویژه‌ای که دارند از محیط‌های اجتماعی محروم می‌شوند. به این صورت که در مدرسه و کوچه به بازی گرفته نمی‌شوند در حالی که انسان‌ها بسیاری از مهارت‌های همدلی، اتحاد و گذشت را از طریق بازی در کودکی یاد می‌گیرند. به این فکر کردیم که برنامه‌ای برگزار کنیم که بین دو گروه کودکان ارتباط برقرار و فضایی را ایجاد کنیم که بچه های دارای معلولیت و فارغ از معلولیت کنار هم باشند.» او ادامه می‌دهد: «بازی‌هایی را در نظر گرفتیم که تمامی بچه‌ها با هر نوع معلولیت در کنار وسیله بازی کنار هم باشند و به پدر و مادرها بگوییم که آنها را از یکدیگر جدا نکنند. انجمن باور، مرکز حمایت از افراد ضایعه نخاعی، انجمن نابینایان، انجمن ناشنوایان، انجمن سندورم داون، جامعه معلولین، شهر کتاب آنلاین و پردیس سینمایی ملت در این کار به ما کمک کردند. هدف ما این بود که بچه‌ها یک روز را کنار هم خوش بگذرانند.» به نقل از خبرانلاین