فریاد دریا در سوگ رسول جان هادر آستانه سالروز رحلت پیامبر خوبی ها، نگاهی خواهیم داشت به آیین ها و نغمات اجرا شده در عزاداریهای جنوب ایران و مناطق بوشهر و هرمزگان که از جملهٔ زیباترین آیینهایی است که در این ایام در ایران انجام میشود. |
به گزارش ایران سپید سنج و دمام مراسمی است سنتی که در ایام عزاداری مذهبی در بوشهر از دیرباز تا کنون اجرا میشده است. یک گروه سنج و دمام معمولاً هفت، نه یا یازده دمام، تعدادی سنج و یک بوق است. بعضی نیز یک گروه سنج و دمام را فقط هفت دمام هشت سنج و یک بوق دانسته اند.
از بخشهای بسیار پر طرفدار در عزاداریهای مناطق جنوب ایران، «شَروه» است. شروه گونه ای خوانندگی از اشکال موسیقی جنوب ایران بخصوص دو استان بوشهر و هرمزگان است که به آن شهری نیز میگویند. شروه به عنوان آواز دشتی و دشتستانی، نغمه ای غمگنانه در مایه دشتی است. برای این نغمه اشعار دوبیتی بکار میرود که غالباً از شاعران دوبیتی سرای جنوب است. شروه به صورت منفرد و تک نفری با نوایی سوزناک اجرا میشود که البته باید آن را با مرثیه خوانی متفاوت دانست.
«یَزله خوانی» از دیگر مواردی است که در میان گروههای عزادار شنیده میشود. یزله هم یکی از گونههای رایج موسیقی محلی جنوب ایران است. یزله به وسیله گروهی از خوانندگان غیر حرفه ای اجرا میشود و فقط با دست زدن همراه است. در این موسیقی، نغمه بیش از همه حائز اهمیت است و به متن چندان اهمیتی داده نمیشود. در بوشهر، این مراسم در شادیها و عروسیها یا عزاداری (خصوصا در ماه محرم) اجرا میشود. نحوه انجام آن بدین صورت است که افراد با گرفتن کمر فرد جلو (مانند قطار بازی بچه ها)، تشکیل یک قطار انسانی داده و با ضرب آهنگ شعر یزله، به نرمی قدم برداشته و به جلو میروند. در مراسم عزاداری، گروه پس از طی مسافتی ایستاده و دایره وار و خمیده به سمت مرکز، با ریتم یزله شروع به سینه زنی میکنند.
از دیگر قسمتهای عزاداری بوشهری ها، اجرای «بیتخوانی» است. بیتخوانی هم در عروسی و هم در عزا اجرا می شود . بیت عزا را برای جوانان میخوانند، اعم از شخصیتهای مذهبی مانند بیت خوانی حضرت قاسم (ع) و علی اکبر (ع) و یا جوانان تازه در گذشته. بیت خوانی به صورت مبادله ملودی میان دو یا چند نفر انجام می شود. نفر اول معمولا یک بیت را می خواند و بیت دیگر توسط فرد دیگری خوانده می شود. در بیت عزا معمولا نوحه خوان می خواند و جمع پاسخ می دهد. بیت عزا و بیت عروسی دارای موسیقی شبیه به همند، اما از نظر شعر با هم تفاوت دارند.
یکی از شناخته شده ترین شیوه های عزاداری در جنوب ایران، «چاوشی خوانی» است. چاووشی را در هنگام بدرقه یا در زمان استقبال از زایران میخوانند. چاووشی هم چنین در شب سوم محرم، شب عاشورا یا اربعین در میان نوحه (واحد) و هنگام کارهای ساختمانی و ... نیز خوانده میشود .