پس از ۱۴ سال، کشمکش بالاخره به نظر می‌رسد سازمان محیط‌زیست، نسب به تصویب طرح گردشگری تنها جزیره ایرانی در دریای خرز یعنی جزیره آشوراده موافقت کرده است. اولین بحث‌ها درباره گردشگری‌خیز شدن این جزیره در سال ۱۳۸۳ در دولت اصلاحات صورت گرفت و از همان زمان تا کنون طرح گردشگری برای این جزیره غنی از پوشش گیاهی و جانوری اما، متروک؛ موافقان و مخالفان زیادی داشت.

موافقان معتقدند با ایجاد درست زیرساخت‌ها، رعایت ایمنی زیستی و تبصره‌های محیط‌زیستی گردشگران ایرانی می‌توانند از حضور در این جزیره لذت ببرند و همزمان حضور آنها و تقویب گردشگری حتی باعث می‌شود با درآمدهای حاصل از آن به محیط‌زیست جزیره کمک شود. حتی آنها می‌گویند از حالت متروکه خارج شدن آشوراده به بقای هرچه بیشتر گونه‌های گیاهی و جانوری دریاچه کمک می‌کند. از آن طرف مخالفان می‌گویند تجربه ایران نشان داده هرجا گردشگر وارد می‌شود، آسیب‌های غیرقابل جبران را به اقلیم و محیط زیست آن منطقه وارد می‌کند و طرح گردشگری در این جزیره می‌تواند منجر به از بین رفتن آن در گذر زمان شود.
با این حال، معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست از تایید فنی طرح گردشگری جزیره «آشوراده» خبر داد.

آنطور که خبرگزاری ایسنا گزارش داده است، هفته پیش سید مناف هاشمی - استاندار گلستان - اعلام کرد که مجوز رسمی طرح گردشگری آشوراده بعد از سال‌ها انتظار صادر شده است و عملیات اجرایی آن بزودی آغاز می‌شود. در همین زمینه رضا اقتدار - معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست -  اظهار کرد: در زمان خانم ریاست معصومه ابتکار بر سازمان حفاظت محیط زیست توافقی صورت گرفت که بر اساس نتایج مطالعات منطقه میانکاله - که بخشی از آن شامل آشوراده می‌شود - در این منطقه اقداماتی برای ساماندهی گردشگری صورت گیرد.

وی ادامه داد: سازمان حفاظت محیط زیست طبق وظایف، مطالعاتی را برای بررسی ارزش‌های زیستگاهی میانکاله به منظور زون‌بندی (منطقه بندی) انجام داده و حتی اخیرا اشکالات موجود در این مطالعه را اصلاح کرده است. حدود یکی دو سال پیش هم استانداری گلستان یک طرح گردشگری برای جزیره آشوراده تهیه و ارائه کرد که ایراداتی بسیاری داشت.

چه چیزی آشوراده را خاص کرده است؟

آشوراده در اغلب منابع تاریخی به عنوان مجمع الجزایر آشوراده که متشکل از سه جزیره بوده‌است، آمده که با بالا آمدن سطح آب هر دو جزیره کوچک انتهای آن در آب فرورفته و در حال حاضر تنها یک جزیره باقی مانده‌است.
ارتفاع آشوراده از سطح دریاهای آزاد برابر ۲۶- متر است. جزیره با آب وهوای معتدل در ۵ کیلومتری غرب بندر ترکمن قرار دارد. طول جغرافیایی آشوراده برابر ۵۳٫۸۵۰۰ عرض جغرافیایی آن ۳۶٫۸۳۳۳ است.
پوشش گیاهی جزیره، بوته‌های تمشک، نوعی خار خودرو و درختان انار ترش است و حیواناتی همچون شغال، روباه، خرگوش، ماهی، قرقاول، کبک و پرندگان دریایی در جزیره یافت می‌شوند. گراز و نوعی اسب وحشی در این جزیره زندگی می‌کنند که توانایی خوردن آب شور دریا را دارند و طول عمر بسیار کمی دارند.
این جزیره که در سده‌های گذشته در پی عملکرد و فعالیت گروه‌های انسانی با حفر کانال از توده اصلی خشکی خود (شبه جزیره میانکاله) جدا افتاده‌است.آشوراده در سال ۱۳۵۴ جز نخستین مناطق زیست کره جهان معرفی و ثبت شد. در همین حال در کنوانسیون جهانی رامسر در زمره تالاب‌های مهم دنیا قرار گرفت و سومین اهمیت این منطقه عضویت آن در پناهگاه حیات وحش است که در تمامی ایام سال میزبان انواع پرندگان است.۴۰٪ خاویار ایران در نزدیکی این جزیره به دست می‌آید.

تلاش‌ها برای واگذاری
بحث واگذاری آشوراده تنها جزیره دریای خزر نخستین بار در دولت اصلاحات و ریاست معصومه ابتکار بر سازمان محیط زیست در سال ۱۳۸۳ مطرح شد. در آن زمان بنیاد علوی وابسته به بنیاد مستضعفان با ارائه سند مالکیت جزیره که در سال ۱۳۷۶ ثبت شده بود، مدعی مالکیت جزیره شد. این پرونده مدتی مسکوت ماند اما بنیاد علوی مدتی بعد با واگذاری بخش‌هایی از جزیره به یک شرکت خصوصی، بخش خصوصی را با سازمان محیط زیست وارد مناقشه حقوقی کرد. در آخرین جلسه هیئت دولت در دولت اصلاحات، دولت واگذاری ۳۸۰ هکتار از این جزیره به شرکت خصوصی «مناطق گردشگری جهان» را تصویب کرد. اما در نتیجه پیگیری کارشناسان و فعالیت‌های رسانه‌ای در آن زمان، سازمان بازرسی کل کشور نیز به تخلفات برخی مدیران استانداری گلستان و غیرقانونی بودن واگذاری اشاره کرد.
با روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد و در دوره ریاست فاطمه واعظ جوادی به ریاست سازمان محیط زیست، مصوبه واگذاری جزیره آشوراده به عنوان یکی از اصلی‌ترین مناطق حفاظتی پناهگاه حیات وحش میانکاله با پیگیری سازمان بازرسی کل کشور باطل شد. در پایان دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد امتیاز سرمایه‌گذاری در آشوراده به یک شرکت لبنی به نام شرکت لبنی صباح ابراهیمی واگذار شد که انتقادات و مناقشاتی را در پی داشته‌است.
اما این پرونده مجدد با روی کارآمدن دولت حسن روحانی و ریاست معصومه ابتکار بر سازمان محیط زیست مطرح شد. با اعلام موافقت دولت و سازمان محیط زیست با واگذاری این منطقه به بخش خصوصی، کارشناسان محیط زیست نسبت به این اقدام و احتمال تخریب زیست‌محیطی و آسیب به زیست‌بوم این منطقه هشدار داده‌اند. قرار است در آشوراده هتل، مرکز تجاری، میدان تیراندازی، بازارهای متعدد، زمین گلف و تنیس، باغ پرندگان، موزه، پارک بازی، رستوران، سفره خانه، پلاژ بانوان و آقایان، قایقرانی و جاده احداث شود. معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست با رد موضوع واگذاری جزیره آشوراده اعلام کرد: «تنها ۱۰ درصد آشوراده مربوط به گردشگری طبیعی است و واگذاری این منطقه به هیچ وجه ممکن نیست، چرا که جزو اراضی ملی است. همچنین چهارچوبی در خصوص گردشگری طبیعی در منطقه آشوراده مشخص شده و فعالیت‌های سنگین نظیر دخل و تصرف و تخریب به هیچ وجه صورت نمی‌گیرد و سازمان محیط زیست اجازه چنین اقدامی را نخواهد داد.»

چگونه قرار است، آشوراده قطب گردشگری شوند
با این حال معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست در مورد ایرادات طرح گردشگری استانداری گلستان برای جزیره آشوراده اظهارکرد: این طرح تقریبا همه بخش‌های جزیره را در برمی‌گرفت و به اصطلاح همه بخش‌های آشوراده را لکه‌گذاری می‌کرد. طرح‌هایی برای اجرای گردشگری برای کل جزیره آشوراده در نظر گرفته بودند تا به تدریج به کل جزیره تسلط پیدا کنند.
اقتدار ادامه داد: کارشناسان دفتر زیستگاه‌ها طی جلسات متعدد این طرح را اصلاح و کل طرح‌ها را در یک گوشه از جزیره آشوراده تجمیع کردند. این طرح اصلاح شده در کمیته ارزیابی اثرات زیست محیطی سازمان محیط محیط زیست مورد بررسی قرار گرفت و نظرات دفتر زیستگاه‌ها و معاونت طبیعی اعمال و در نهایت کلیت فنی طرح گردشگری آشوراده در آنجا تایید شد.
وی در ادامه با بیان اینکه آشوراده جزو اراضی ملی و واگذاری آن ممنوع است، گفت: به همین علت باید مراحل قانونی این موضوع طی شود. واگذاری عرصه میانکاله - که آشوراده هم بخشی از آن است - ممنوع است. در کمیته ارزیابی سازمان حفاظت محیط زیست نیز این موضوع اعلام شده و هیچ واگذاری صورت نمی‌گیرد و تنها امکان بهره‌برداری در چارچوب ضوابط وجود دارد.
معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست در پایان با اشاره به اینکه امور گردشگری در آشوراده در منطقه‌ای که ارزش زیستگاهی پایین‌تری دارد،انجام خواهد شد، اظهار کرد: گردشگری آشوراده در کنار تاسیسات آموزش و پرورش و منطقه‌ای که محل تردد مردم و مستثنیات آن‌ها است، انجام می‌شود. ضمن اینکه طرح‌های گردشگری در مناطق چهارگانه محیط زیست با طرح‌های گردشگری خارج از این مناطق متفاوت است. در این مناطق بیشتر سازه‌های سازگار با طبیعت مثل مراکز بومی‌گردی، مرکز توزیع مواد غذایی ارگانیک و محلی، آلاچیق و طرح‌هایی مشابه این طرح‌ها مستقر خواهد شد.