دوراهی سرنوشت
ساعتی هست که پشت در حوزه مخصوص افراد دارای معلولیت ایستاده‌ام تا با دانش‌آموزان شرکت‌کننده در خصوص کنکور امسال صحبت کنم، اضطراب و نگرانی را می‌شد براحتی از چشمان پدران و مادرانی که روزهای سختی را تا اینجا گذرانده‌اند حس کرد، با هر کدامشان که صحبت می‌کنی دلشان پر از قصه‌هایی است از روزهای تحصیل بچه‌هایشان هر کدام‌شان بارها و بارها برای به دست آوردن حداقل‌ها برای فرزند دارای معلولیت‌شان جنگیده‌اند هر کدامشان ساعت‌های متمادی پا به پای فرزندشان قلم در دست گرفته‌اند و درس خوانده‌اند، حالا امروز برای آنها هم روز امتحان است؛ روز امتحان بزرگ. اکثرشان می‌دانند که اگر فرزند دارای معلولیت‌شان در دانشگاه قبول شود این مشکلات تمام که نه بلکه صد چندان می‌شود اما امیدوارند به قبولی فرزندشان؛ چرا که با این قبولی خیلی چیزها را می‌توانند ثابت کنند اینجا آموزش برابر است، همه با هر هوش و استعدادی در مقابل سؤالات واحدی قرار می‌گیرند و قبولی یک دانش‌آموز دارای معلولیت در میان همه دانش‌آموزان عادی در شرایطی که گاه دانش‌آموزان عادی امکانات کمک درسی بیشتری داشته‌اند یک موفقیت بزرگ است برای دانش‌آموزان و برای مادران و پدران رنج دیده آنها. کنکور از محدود دفعاتی است که یک دانش‌آموز دارای معلولیت با یک دانش‌آموز عادی در یک فرصت برابر قرار می‌گیرد. فرصت برابری که برای دانش‌آموزان دارای معلولیت براحتی به دست نیامده و سالها برای همین فرصت نیز مبارزه کرده‌اند. به همین خاطر طبق روال هر سال به حوزه مخصوص افراد دارای معلولیت سر زدیم و از دانش‌آموزان در مورد کنکور امسال پرسیدیم.
 امسال هم مدرسه نابینایان شهید محبی در دو روز پنجشنبه و جمعه 15 و 16 تیر ماه میهمان دانش‌آموزان نابینا، کم بینا، ناشنوا کم شنوا و معلولان جسمی - حرکتی بود. سال‌هاست که حوزه مخصوصی را به دانش‌آموزان دارای معلولیت اختصاص می‌دهند. حوزه‌ای که از نظر مناسب‌سازی فضا شرایط ایده آلی برای برگزاری آزمون کنکور داشته باشد و مدرسه نابینایان محبی این شرایط را دارد چرا که همه فضاهای ورودی این مدرسه مجهز به رمپ هستند و بنابر این دانش‌آموزان جسمی- حرکتی براحتی می‌توانستند وارد حوزه شوند و با ویلچرهایشان در همان طبقه همکف مستقر شوند.
مهدی ابراهیم دوالی نابیناست او امسال برای دومین بار است که در این آزمون سرنوشت ساز شرکت می‌کند. از او که در رشته علوم انسانی در کنکور شرکت کرده درباره این آزمون می‌گوید: با وجودی که در حوزه منشی هم حضور داشت و ما می‌توانستیم از منشی استفاده کنیم اما من ترجیح دادم از دفترچه بریل استفاده کنم و امیدوارم در رشته‌های مورد علاقه‌ام یعنی حقوق یا مترجمی زبان پذیرفته شوم چرا که برای امثال من کاری وجود ندارد و تنها امیدمان برای پیشرفت همین آزمون است تا شاید بتوانیم کاری پیدا کنیم. من برای کنکور خیلی زحمت کشیدم و روزی شش ساعت درس می‌خواندم. چیزی که خیلی خودم را مدیونش می‌دانم کتاب‌های گویا بود. متأسفانه برای دانش‌آموزان نابینا منابع کمک درسی به مقدار کافی وجود ندارد و در واقع ما باید به منابع موجود راضی باشیم و نمی‌توانیم مثل دانش‌آموزان عادی هر کتابی از هر انتشاراتی که دلمان خواست را بخریم و بخوانیم و همواره همین کمبود و در دسترس نبودن منابع کافی یک از مشکلات دانش‌آموزان نابینا بوده است منتها من با وجود همین منابع محدود هم تلاش خودم را کرده‌ام و امیدوارم به آن چیزی که می‌خواهم برسم.
اینها کوه اعتماد به نفس هستند
فاطمه رجبی یکی از مراقبان آزمون سراسری است وقتی به سراغش می‌روم با چهره‌ای بشاش در مورد داوطلبان دارای معلولیتی حرف می‌زند که در رشته ریاضی شرکت کرده‌اند: برای من بسیار جای شگفتی دارد، من سالیان سال است که مراقب آزمون کنکور هستم. امسال اما تجربه‌ای بسیار متفاوت داشتم چرا که این دانش‌آموزان بسیار ساکت و بی‌سر و صدا هستند چیزی که خلافش را انتظار داشتم آنها در طول جلسه فقط یکبار مرا صدا زدند. من در زندگی با افراد دارای معلولیت روبه‌رو نشده بودم و وقتی امسال این حوزه را برایم در نظر گرفتند هیچ تصویر ذهنی‌ای نداشتم اما وقتی به اینجا آمدم تصاویر بسیار زیبایی از تلاش دانش‌آموزان دارای معلولیت را دیدم که برایم تحسین برانگیز بود اینجا همه کوه اعتماد به نفسند و من ندیدم کسی به دنبال تقلب باشد یا بخواهد از دوستش چیزی را بپرسد در حالی که در حوزه‌های دانش‌آموزان عادی این موارد زیاد به چشم می‌خورد، برایم خیلی جالب بود که دو داوطلب کم بینا در  سالن دیدم که در رشته ریاضی شرکت کرده بودند. این خیلی کار بزرگی است چرا که رشته ریاضی واقعاً نیاز به قوه بینایی دارد. این نشان دهنده آن است که این دو داوطلب از بقیه دانش‌آموزان بسیار توانمند‌تر هستند.
سارا مهرابی که منشی بچه‌های استثنایی در جلسه کنکور بود در مورد این مسأله توضیح می‌دهد (منشی کسی است که برای کمک به داوطلبان کنکور سراسری در کنار آنها حضور پیدا می‌کند) : من توسط یکی از دوستان به سازمان سنجش برای منشی گری معرفی شدم و همراه با او آموزش دیدم که چگونه باید در جلسه با داوطلبان همراهی کنم. من منشی یک داوطلب کم بینا بودم. او خیلی متین بود و هیچ عجله‌ای نداشت هر سؤالی را که برایش می‌خواندم با اندکی تأمل پاسخ می‌داد. البته دفترچه بریل هم داشت و خودش هم هر از چندگاهی دستش را به دفترچه‌اش می‌برد تا خیالش از بابت سؤال راحت شود و سپس از من می‌خواست گزینه مورد نظرش را در داخل دفترچه انتخاب کنم. برای من تجربه جالبی بود و نگاهم نسبت به اینگونه افراد کاملاً تغییر کرد. او از خیلی از بچه‌ها و نوجوانانی که می‌شناختم منطقی‌تر رفتار می‌کرد.
لواسانی، مدیر مدرسه نابینایان شهید محبی در مورد کنکور بچه‌ها می‌گوید: روز پنجشنبه ۲۲۷ دانش‌آموز معلول در سه گروه نابینا و کم‌بینا، ناشنوا و کم‌شنوا، جسمی-حرکتی در رشته‌های انسانی و ریاضی در محل حوزه برگزاری کنکور افراد دارای معلولیت سال ۹۶ در تهران حضور پیدا کرده و به رقابت پرداختند. لواسانی با اشاره به بریل شدن دفترچه‌های آزمون برای متقاضیان معلول افزود: دفترچه آزمون به صورت بریل در اختیار شرکت‌کنندگان نابینا و کم بینا قرار داده شده است. همچنین ۱۲۵ منشی رابط برای دو گروه افراد دارای معلولیت جسمی- حرکتی و نابینا و کم بینا در اختیار متقاضیانی که در زمان ثبت‌نام، گزینه معلول و نیاز به منشی را انتخاب کرده بودند، قرار گرفت.
شرایطی متفاوت از هر سال
به گفته بسیاری از دانش‌آموزان دارای معلولیت شرکت‌کننده در کنکورسال 96 کنکور امسال به نسبت سال‌های قبل در شرایط بهتری برگزار شد. بسیاری از دانش‌آموزان نابینا و کم بینا از اینکه حق انتخاب داشتند و می‌توانستند از سؤال‌های بریل و منشی استفاده کنند بسیار راضی بودند. در حالی که سال‌های گذشته همواره دانش‌آموزان دارای معلولیت بینایی از عدم تحصیلات کافی منشی‌ها گله می‌کردند. امسال این دانش‌آموزان از منشی‌ها و نحوه خواندن آنها بخصوص در دروس عربی و انگلیسی راضی بودند همه و همه اینها تنها نشان می‌دهد که مبارزات سال‌ها قبل افراد دارای معلولیت نتیجه داده و امروز این افراد در روز آزمون بزرگ حداقل برای ساعاتی فرصتی برابر را تجربه می‌کنند.
در کنکور سال 96 با توجه به تسهیلات ارائه شده به نابینایان به وجود دفترچه بریل، متقاضیان نابینا و کم بینا توانستند به دلخواه، برای اطلاع از سؤالات از منشی استفاده کنند یا اینکه خود سؤالات را بخوانند. همچنین به گفته دکتر توکلی، مشاور عالی رئیس سازمان سنجش کشور، این داوطلبان برای پاسخگویی به سؤالات دروس عمومی، ۱.۳ برابر زمان معمول و برای پاسخگویی به سؤالات اختصاصی، ۱.۵ برابر زمان معمول فرصت داشتند. کنکور سراسری سال (96) 15 و 16 تیر ماه برگزار شد و برای داوطلبان معلول (نابینا و کم بینا، ناشنوا و کم‌شنوا، جسمی -حرکتی) حوزه امتحانی جداگانه‌ای در نظر گرفته شده بود.