ای کاش نابینایان هم دیده می شدندامید هاشمی در ایران نوشت: با پیدایش اینترنت و پر رنگتر شدن نقش این ابزار در زندگی روزمره مردمان جهان، ضرورتی هم شناسایی شد با نام دسترسپذیری |
به گزارش ایران سپید از همان نخستین سالهای توسعه اینترنت، گروههایی هم پیدا شدند که پرچم دسترسپذیری را علم کردند و از فعالان و طراحان اینترنت خواستند تا هر آنچه که طراحی میکنند، به گونهای باشد که برای کاربران نابینا و کمبینا هم قابل استفاده باشد. اما طراحان فعال در ایران انگار به کلی با چنین مفهومی غریبهاند و تو گویی از آنچه که در این زمینه در دنیا اتفاق میافتد خبر ندارند و حتی با بعضیشان که همکلام شوی میبینی که اصلاً نمیدانند نابینا و کمبینا هم امکانی دارد که میتواند به کمک آن از اینترنت استفاده کند و کاربرِ سایت یا اپلیکیشنشان باشد. وقتی ماجرا را در سطح چند سایت و اپلیکیشن متعلق به بخش خصوصی ببینی، زیاد برایت عجیب به نظر نمیرسد. تا اندازهای حتی به آنها حق میدهی؛ چرا که ترویج مفهوم دسترسپذیری کار رسانه است و رسانههای ما هم که انگار کارهای مهمتری دارند و نمیتوانند وقت روی این چیزهای ساده و غیر ضروری بگذارند. اما این مسأله وقتی بغرنجتر میشود که ببینی نهادی که قرار است خدماتی را برای عموم مردم یک شهر ارائه کند، عملاً یک جامعه آماری بزرگ را در طراحی شیوه ارائه آن سرویس، از یاد برده است. موبایل به دست شدن اکثریت قاطع مردم باعث شده شهرداری تهران هم -هر چند دیر- اما بالاخره به این فکر بیفتد که برخی خدمات تازه و کار راه اندازش را از طریق اپلیکیشنهای موبایلی در اختیار شهروندان بگذارد. تأسیس یک تاکسی آنلاین و «نقشه همراه تهران»، دو نمونه از برنامههایی است که اخیراً در اختیار شهروندان قرار گرفته است اما انگار متأسفانه در طراحی این دو برنامه، نابینایان ساکن تهران جزو شهروندان این شهر به حساب نیامدهاند. تاکسی آنلاین شهرداری، نام برنامهای است که در رقابت با نمونه مشابه بخش خصوصی طراحی شده و قرار است مسافران بتوانند از میان تاکسیهای فعال در سطح شهر، برای خود به صورت اینترنتی تاکسی بگیرند. این برنامه بالقوه میتواند اهمیت زیادی برای نابینایان داشته باشد، چرا که خیلی وقتها پیش میآید که مسافر نابینا بنا بهدلایل مختلف مجبور باشد از تاکسی تلفنی برای تردد استفاده کند. اما کارپینو که برای استفاده عموم شهروندان تهرانی طراحی شده، از همان لحظه اول که ثبتنام را انجام میدهی، با دکمههای بدون برچسب و عدم امکان استفاده از نقشه برای صفحه خوانها، سر ناسازگاری با کاربران نابینا میگذارد.
نابینایان تهران نشین هم درست مثل سایر همشهریهایشان، برای خدماتی که شهرداری در اختیارشان قرار میدهد، هزینه میپردازند اما افسوس آنهایی که متولی طراحی سرویسهای مختلف هستند، این دسته از کاربران را به محاق فراموشی سپردهاند. فرقی نمیکند که زیرگذر چهارراه ولیعصر باشد یا اپلیکیشن کارپینو؛ اول طراحیها صورت میگیرد و کار که از کار میگذرد، این ما نابینایان هستیم که تازه باید کفش آهنی بپوشیم و دنبال این مسئول و آن کارشناس در شهرداری بیفتیم تا مگر اصلاح مثبتی در نوع طراحی صورت بدهد. از شهرداری بهعنوان ارائهکننده خدمات عمومی انتظار میرود در طراحی خدمات شهری، همه شهروندان، اعم از معلول، سالمند و سایر اقشار را در نظر بگیرد.