به گزارش ایران سپید  اما در این شماره سعی خواهیم کرد به جلوه های دیگری از موسیقی در قرون وسطی بپردازیم.

همانطور که پیشتر هم گفته شد، مقامات کلیسا روی خوشی به موسیقیِ سازی نشان نمیدادند و ترجیحشان بر آن بود که قطعاتِ ساخته شده، بیشتر به شکل آوازی یا «آ کاپلا» اجرا شوند. سازی هم اگر در قطعه ای استفاده میشد، نقش خاصی از پیش برای آن تعریف نشده بود و بسته به خلاقیت نوازنده داشت که چگونه از سازش در قطعه ای که در حال نواخته شدن است، استفاده کند. این روند اما از حدود سال ۱۱۰۰ میلادی تغییر کرد و «ارگ»، اولین سازی بود که با رسمیت به کلیساها و مراسم مذهبی راه یافت. البته ارگها در آن دوران با آنچه که ما امروزه از ارگ میشناسیم یا آن ارگی که بعدها در موسیقی اروپا با کار گرفته شد که صدایی لطیف و ملایم داشت، تفاوت زیادی داشتند. «ارگ» در آن روزگار سازی بود زمخت و خشن که شستیهای آن با مشت نواخته میشد و برای نواخته شدن، به دَمهایی نیرومند احتیاج داشت و صدایی که از آن شنیده میشد، گاه تا کیلومترها در اطراف کلیساها طنین انداز میشد. در این میان، کشیشها همیشه از این که سازها، سبب آشفتگی حواس عبادت کنندگان میشد، گله مند بودند. مثلاً راهبی در سده دوازدهم مینویسد: «کلیسا از چه رو باید سازهای مختلف داشته باشد، آیا کوبش موحش اصوات بم، بیشتر به تندر میماند، یا آوای لطیفِ انسانی؟ و در این میان، عامه محو تماشا، لرزان و حیران، به جای عبادت، به ستایشِ نوای ارگ و صدای سنجها و سازها مینشینند.» در اواخر قرون وسطی، ساز منشأ مجادله ای مداوم میان آهنگسازان و مقامات کلیسا بود. آهنگسازانی که استادانه سازها را به در آثارشان به کار میبردند و اهالی کلیسا که موسیقی را فقط تا آنجا میخواستند که محتاطانه، آیینهای مذهبی را ملازمت کند.

موسیقیِ غیر مذهبی را در قرون وسطی با نام موسیقی «این جهانی» میخواندند و مهمترین بخش آثار قابل خواندن که از آن دوران باقی مانده، به دستِ نجبای فرانسوی مشهور به تروبادورها خلق و نوشته شده است. در این عصر، شوالیه ها علاوه بر سلحشوری، ابزار دیگری هم برای کسب شهرت در اختیار داشتند و آن هم چیزی نبود مگر سرودنِ آوازهای عاشقانه. این آثار هم از این رو تا به امروز باقی مانده که اغلب این نجبا، کشیشی در اختیار داشتند که به علائن نتنگاری آن دوران آشنا بود و این آثار را برایشان مینوشته است. دعوتید به شنیدنِ یکی از آثار بجا مانده از موسیقی غیر مذهبی قرون وسطی. اثری از «دوک آکوئی تن»، از مصنفان جنوب فرانسه.