مجید سرایی

پری صابری، از جمله کارگردان های نمایش است که تلاش خود را معطوف به تولید و اجرای آثاری کرده که در کنار دارا بودن جنبه های درام، بارقه هایی از معرفت و شناخت نسبت به آن اثر و شخصیت های اثر را دارد. این ویژگی به نوعی شناسنامه این کارگردان باسابقه به شمار می رود و هر بار که خبری از او درباره اثر جدیدش منتشر می شود، هر علاقمند نمایش یقین پیدا می کند که این بار هم پری صابری شخصیت خاصی را مد نظر قرار داده و به روایت زندگی آن شخصیت پرداخته است. نمایش های شمس پرنده, رند خلوتنشین, مرغ باران و هفت شهر عشق شواهد متقنی بر این نکته هستند. این کارگردان پیشکسوت تئاتر، این روز ها مراحل پایانی تمرین جدیدترین اثر نمایشی خود با نام «باغ دلگشا» را سپری می کند تا از تاریخ نهم مرداد ماه جاری، به صحنه تالار وحدت ببرد. باغ دلگشا، تحت فضایی دراماتیک و با بهره گیری از نوعی فضای فانتزی، زندگی شیخ اجل سعدی شیراز را بررسی می کند. در تازه ترین نمایش صابری، در کنار گروه بازیگران، گروه موسیقی –مثل بسیاری از کار های این کارگردان- حضور دارد و طبعاً فضای موسیقایی این اثر نمایشی به فراخور زندگی قهرمان اصلی داستان، فضایی ایرانیست.

علیرضا شجاع نوری، مهدی تقی نیا، محمداحدی، علیرضا ناصحی، فروغ قجابگلی، الهام یگانی، نازنین بابایی، پژمان کاشفی، علی لیاقی، امین آذری، فرشته نوید، حمید رضا خلیلی در " باغ دلگشا " نقش آفرینی می کنند.

از دیگر عوامل این گروه می توان به حرکت آفرینان: سروش کریمی نژاد،مهرداد آبجار،کیوان نظیفی،محمود فیضی، مجید فاطمی، سینا رضاقلی،تهمینه شهمیری نوری، فرشته نوید،مهسا قنائی،شروین رضایی، کوثر علیمددی، فهیمه محمدی مهشید نوروزی ، اهنگساز: ابراهیم اثباتی ، آواز: حمید رضا ترکاشوند، سوسن سپهری ، گروه کر : رزماری عیسی پور ، ریچارد عیسی پور، آناهیتا دری ، طراح حرکات موزون: نادر رجب پور ، مجری طرح: حجت علیخانی ، برنامه ریز، منشی صحنه: منصوره علی یاری ، طراح صحنه: رضا مهدی زاده ، طراح لباس: منیره ملکی و .... اشاره کرد.

* نثر سعدی، الگوی زبان فاخر فارسیست

پری صابری، کارگردان نمایش باغ دلگشا، پس از پایان تمرین این نمایش، در گفت و گو با ایران سپید، با اشاره به ویژگی های زبان شعر و نثر سعدی درباره ابعاد دراماتیک زندگی این شاعر اظهار کرد: «سعدی یکی از بزرگترین ادبای ایران است چه در زمینه شعر و چه در زمینه نثر. سعدی فرمانروای ملک سخن است و به نظر من کسی بالاتر از او سخن نگفته است. نثری که سعدی به عنوان میراث سخن فارسی برای ما گذاشته، بهترین الگوی زبان فاخر فارسیست؛ چرا که با آن زبان، همه چیز را گفته است. به دلیل مسائلی که پیش آمد، در دوران کودکی از شهر و دیار خود خارج شد و رنج سفر را بر خود هموار کرد و در طول سی سال، نقاط زیادی را گشت و تلخی ها و شیرینی های زندگی را چشید و از هر کدام از این تلخی ها و شیرینی ها یک شاهکار خلق کرد. نگاه سعدی به زندگی، مثبت بود و همیشه خوشبینی را سرلوحه سخن خود قرار داده بود و همین خوشبینی را برای ما به ارث گذاشت. البته تلخی های زیادی دید و چشید که هر کدام از آن تلخی ها، ناچیز نبود، با این حال جز امید و نگاه مثبت به زندگی، سخن دیگری در شعر و نثر سعدی نمی بینیم. افسردگی را دوست نداشت و در سراسر سخن او، نشاط دیده می شود.» کارگردان شمس پرنده در بخش دیگری از صحبت های خود به ابیاتی که از اشعار سعدی برای اجرا در این نمایش انتخاب کرده اشاره کرد و گفت: «بالاخره وقتی شما تصمیم به نوشتن یک نمایش می گیرید، مهمترین نکته در نظر گرفتن فضای دراماتیک آن نمایش است. من هم بر همین اساس سعی کردم ابیاتی را انتخاب کنم که در بیان دراماتیک زندگی این شاعر بزرگ بتوان آن ابیات را اجرا کرد.» صابری در ادامه با بیان این نکته که شعر سعدی فراتر از مرز و زمان است، به نتیجه ای که در این نمایش حاصل کرده است، اشاره کرد و افزود: «در شعر سعدی هم پند هست و هم هشدار. شعر سعدی مرز و زمان خاصی ندارد، بله در یک زمان خاص و در جغرافیای خاصی به دنیا آمده، زیسته و از دنیا رفته است، اما سخن او بعد از گذشت 800 سال همچنان معاصر و نو است. چنانکه می بینیم بر سردر سازمان ملل متحد, این شعر سعدی همچنان می درخشد: بنیآدم اعضای یک پیکرند, که در آفرینش ز یک گوهرند. این نکته درباره برخی از بزرگان جهان هم صادق است؛ شکسپیر حدود 400 سال پیش زندگی می کرده است، اما آثار او در عصر ما همچنان اجرا می شوند، مثل اینکه این آثار تازه نوشته شده اند.» کارگردان باغ دلگشا در بخش دیگری از صحبتهای خود به سمفونی بتهوون که در این نمایش از آن بهره گرفته اشاره کرد و افزود: «به نظر من بتهوون یک عارف بود. همیشه می آرزو داشت که پیش از مرگش بتواند این سمفونی را به پایان برساند، چون معتقد بود که این اثر می تواند آسمان را به زمین بیاورد. این همان عرفان است که ما می شناسیم.»

* تلاش کردم موسیقی دراماتیک بنویسم

ابراهیم اثباتی، در مقام آهنگساز مدت هاست که با پری صابری همکاری می کند. این آهنگساز در نمایش تازه صابری هم با صابری همکاری کرده و موسیقی باغ دلگشا را نوشته است. اثباتی در گفت و گو با ایران سپید درباره ویژگی های موسیقی باغ دلگشا اظهار کرد: «یکی از نکات مهمی که سعی کردم در این پروژه به آن برسم، نوشتن موسیقی دراماتیک است. به نظر من در این اثر موسیقی یکی از شخصیت های مهم به شمار می رود، بنابر این در بخش های مختلف و بسته به موقعیت دیگر شخصیت ها باید رفتار مطابق با آن موقعیت را از خود نشان دهد؛ در بخش های شاد باید شاد باشد و در قسمت های تلخ و غمگین باید غم را القا بکند. وقتی سخن از سعدی می شود، طبعاً فکر من در نوشتن قطعاتی متمرکز می شود که در خور این شاعر بزرگ و زندگی سراپا تجربه اوست.» اثباتی در ادامه به تفکری که در ترکیب بندی ساز ها تعقیب کرده پرداخت و اظهار کرد: «اگر به شروع قصه و همچنین کار هایی که من در طول سال های اخیر انجام داده ام نگاه کنید، می بینید که همیشه سعی کرده ام در یک اقلیم خاص تمرکز نکنم و در واقع فرا اقلیمی نگاه کنم؛ همچنان که خود سعدی هم نگاهی جهانشمول داشته است آنجا که می گوید: بنی آدم اعضای یک پیکرند.... بر همین اساس موسیقی هم سعی کرده تا با توجه به نگاه شخصیت اصلی قصه، فضایی جهانشمول ایجاد کند. در نتیجه حضور ساز های مختلف مثل دیجیرودو که یک ساز بدوی استرالیایی و خارج از هر فضای کلاسه شده ایست در کنار ساز های کلاسیک نشان از فرا اقلیمی بودن موسیقی این نمایش است. در کنار این ترکیب، ساز های ایرانی مثل تنبور، سه تار، طبل، دف را هم می بینیم. در اصل من سعی کردم تا موسیقی همه بخش ها را در بر بگیرد از بار معنایی تا بخش های حماسی، شاد و....» آهنگساز باغ دلگشا در خاتمه به محوریت ساز تنبور در سازبندی قطعات این نمایش اشاره کرد و افزود: «ساز تنبور قدمتی دیرینه و نزدیک به سه هزار سال را دارد و سازی آیینیست نه تزیینی. بنابر این در بخش هایی که فضای قصه وارد فضایی معنایی می شود، ساز تنبور نسبت به دیگر ساز ها بیشتر خود را نشان می دهد. نکته دیگر، ویژگی های درامیست که خانم صابری نوشته و در بخش هایی از قصه، مخصوصاً اشاره کرده که: تنبورنوازان بنوازند. به هر حال با در نظر گرفتن ویژگی های این ساز آیینی، در تطابق با فضای نمایش، حضور این ساز بیشتر دیده می شود.»