قرنیه لایه نازک و شفافی است که قسمت جلوی چشم را می‌پوشاند. این لایه به طور کامل فاقد عروق خونی است تا نور به راحتی و بدون هیچ مانعی وارد چشم شود. وجود هرگونه آسیبی در قرنیه باعث بروز مشکلات بینایی می‌شود.
غشای آمنیوتیک داخلی‌ترین لایه از غشاهای محافظ جنین است. از ۷۵ سال پیش، غشای آمنیوتیک را در جراحی‌های مختلف از جمله جراحی‌های چشم استفاده می‌کردند. زیرا این غشا ویژگی‌های خاصی مانند خاصیت ضد التهابی، ضد میکروبی، ضد رگ‌زایی و ... دارد. همچنین این غشا باعث بروز واکنش‌های ایمنی در بدن نمی‌شود، در نتیجه برای استفاده از آن نیازی به استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی نیست.
نیلوفر شایان اصل و دکتر فرهاد نجات از محققان پژوهشگاه رویان و دانشگاه علوم پزشکی سمنان به همراه همکارانشان، پژوهشی را به منظور تاثیر قطره چشمی غشای آمنیوتیک در بهبود آسیب‌های قرنیه در دو مرحله انجام دادند. در مرحله اول برای یافتن میزان دوز موثر و سمی قطره چشمی، غلظت‌های مختلف آن را به محیط کشت سلول‌های بنیادی قرنیه (سلول‌های بنیادی لیمبال) افزودند و پس از ۱۴ روز با استفاده از تکنیک real-time PCRمیزان تکثیر این سلول‌ها را اندازه‌گیری کردند.
در مرحله دوم، از ۱۰ خرگوش استفاده کردند و قسمت اپی‌تلیومی قرنیه چشم‌های آن‌ها را برداشتند. چشم راست خرگوش‌ها را با قطره چشمی عصاره غشای آمنیوتیک و چشم چپ آن‌ها را تنها با آنتی‌بیوتیک تحت درمان قرار دادند. فرآیند درمان را روزانه با اندازه‌گیری میزان درمان قرنیه، عفونت ملتحمه، میزان ورم پلک‌ها، میزان نورگریزی و میزان ترشحات چشم‌ها، ارزیابی کردند. در نهایت نیز از بافت‌ها نمونه‌برداری صورت گرفت.
یافته‌های این پژوهش نشان داد که قطره چشمی عصاره آمنیوتیک انسانی باعث تکثیر سلول‌های بنیادی قرنیه شد. همچنین استفاده از این قطره چشمی طول درمان را از ۴ روز به ۳ روز کاهش داد و ورم پلک، ورم ملتحمه و عفونت نیز در مقایسه با گروه کنترل کاهش پیدا کرد. همچنین هیچ‌گونه ناهنجاری غیر طبیعی نیز مشاهده نشد.
به گفته پژوهشگران این طرح: «قطره چشمی عصاره غشای آمنیوتیک انسانی تکثیر سلول‌های بنیادی قرنیه را افزایش می‌دهد و بهبودی اپیتلیوم قرنیه را بدون هیچ عارضه جانبی تسریع می‌کند و می‌تواند به عنوان مکمل در سلول‌درمانی قرنیه استفاده شود».
نتایج این پژوهش در شماره آینده (Jan-Mar 2019) فصل‌نامه بین‌المللی «یاخته» وابسته به پژوهشگاه رویان منتشر خواهد شد. / ایسنا
