به گزارش ایران سپید به نقل از ایمنا، جمعیت قابل توجهی از هر کشور را معلولان و سالمندان تشکیل می‌دهند، جمعیتی که ممکن است تمایل و علاقه به گردشگری داشته باشند، اما شرایط برای آنها فراهم نباشد. این قشر از جامعه گاهی در موضوعات و موقعیت‌های مختلف از یاد برده می‌شوند و یا مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند حال برای حضور مطلوب و پررنگ‌تر آن‌ها در چرخه گردشگری، مناسب‌سازی‌هایی در حال انجام است همانند این که موزه رکیب‌خانه اصفهان در این زمینه اقدام به آموزش موزه‌داران کرد.

ایکوم، شورای بین‌المللی موزه‌ها، هر ساله مسابقه‌ای در شاخص‌های مختلف برگزار می‌کند و هر موزه با توجه به فعالیت خود در شاخص‌های مختلف می‌تواند در این مسابقات شرکت کند. موزه هنرهای تزئینی استان اصفهان از جمله موزه‌هایی بود که توانست حائز رتبه شود. این موزه در شاخص آموزش کودک و نوجوانان و مناسب‌سازی شرایط برای معلولان موفق به کسب رتبه اول کشوری شد و در شاخص آموزش، رتبه دوم را به دست آورد همچنین در شاخص فعالیت در فضای مجازی و خلاقیت و نوآوری نیز شایسته تقدیر شناخته شد.

سید روح‌الله سیدالعسگری، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اصفهان درباره نقش این سازمان در مناسب‌سازی‌ها، می‌گوید: ما سال گذشته در کمیته مناسب‌سازی حضور فعالی داشتیم و پس از این جلسات، میراث فرهنگی با سازمان بهزیستی و برخی از انجمن‌های فعال در این زمینه از جمله انجمن نابینایان و معلولان حرکتی ارتباط برقرار کرد حتی از این انجمن‌ها خواسته شد تا با توجه به اطلاعات و تجربیاتی که دارند برای مناسب‌سازی این مجموعه‌های تاریخی و اماکن مشاوره بدهند.

وی می‌افزاید: بحث ایجاد و اصلاح رمپ‌های تردد نیز مطرح بود. استفاده این قشر از تکنولوژی‌های نوین، با توجه به محدودیت‌های آن‌ها نیز جزئی از برنامه‌های آینده است. اگر چه محدودیت‌هایی برای استفاده از رمپ در برخی بناهای تاریخی، برای نمونه کاخ عالی‌قاپو وجود دارد اما بناهایی که این امکان را دارد تجهیز شده‌اند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اصفهان، اضافه می‌کند: موزه هنرهای تزئینی اولین موزه در استان اصفهان بود که در شاخص مناسب‌سازی رتبه کسب کرد. امیدوارم این روند در سال جاری نیز ادامه یابد. البته در سایر موزه‌ها روان‌سازی‌هایی شده است که کاخ چهلستون یا باغ موزه کاشان از جمله آن‌هاست اما باز هم نیاز به اصلاح و نظرات کارشناسی دارد.

اشتیاق راهنمایان گردشگری برای کسب آموزش‌های علمی و تخصصی‌

راحله یوسفیان، مدیر موزه هنرهای تزئینی درباره مناسب‌سازی‌های لازم برای گردشگری در دسترس، اظهار می‌کند: هنوز هم روی این زمینه به صورت تخصصی کار نشده و فقط در زمینه مناسب‌سازی فیزیکی و تسهیل تردد معلولان اقدامات سطحی شده است اما فعالیت موزه هنرهای تزئینی فقط در زمینه فیزیکی نبود و تلاش کردیم تا این موزه فضای مناسبی برای حضور و فعالیت مستمر معلولان و بیماران خاص باشد.

وی می‌افزاید: برای نمونه حدود یک سال و نیم است که گروه "پیام هنر" که اعضای آن را کودکان مبتلا به سرطان، معلولان نابینا یا کم‌بینا تشکیل می‌دهند به سرپرستی بهرنگ کوفگر هر سه شنبه در موزه هنرهای تزئینی حضور دارند تحت آموزش قرار می‌گیرند، به موسیقی درمانی می‌پردازند و در کنار یکدیگر جلسات حافظ‌خوانی و شاهنامه‌خوانی برگزار می‌کنند.

مدیر موزه رکیب‌خانه ادامه می‌دهد: این موضوع روی اعتماد به نفس کودکان و حضور آن‌ها در اجتماع تأثیر مثبت می‌گذارد همچنین انس گرفتن با موسیقی علاوه بر این که نقش درمانی دارد باعث ورود آنها به فضای هنری می‌شود.

یوسفیان تصریح می‌کند: به کمک برخی همکاران و دوستان دوره‌های آموزشی برگزار کردیم که در آن راهنمایان بناهای تاریخی در موزه هنرهای تزئینی جمع شده و در رابطه با نحوه برخورد با معلولان و این که چگونه به شکلی مؤثر تر آن‌ها را در بازدید از بناهای تاریخی راهنمایی کنند، آموزش‌هایی ارائه شد. این آموزش‌ها برای راهنمایان بسیار رضایت‌بخش بود و مشتاق فراگیری سطحی علمی‌تر و تخصصی‌تر از آن بودند.

وی تاکید می‌کند: برنامه‌ریزی‌ها مبنی بر این است که دوره‌های آموزشی مرتبط با این موضوع برای اقشار مختلف از جمله خانواده‌های معلولان، کارکنان بناها یا حتی خود افراد دارای معلولیت برگزار شود. این فعالیت‌ها تا به حال هزینه‌های گزافی نداشته و حتی افراد دخیل، به صورت رایگان فعالیت و همراهی می‌کنند.

باید اقلیت معلولان و سالمندان را وارد چرخه گردشگری کنیم

نسیم خرسندی، مدرس و پژوهشگر گردشگری درباره جریان این مناسب‌سازی‌ها، می‌گوید: باید از ابعاد اقتصادی، اجتماعی و شهروندی به این موضوع نگاه کرد. برای بررسی بعد اقتصادی در ابتدا باید گفت که بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی ۱۰ الی ۱۵ درصد افراد هر جامعه دارای معلولیت هستند و از طرفی جمعیت کشور ما رو به سالمندی است.

وی می‌افزاید: کشور با قشر بزرگی به نام معلولان و سالمندان رو به رو است بنابراین شرایط جمعیتی برای استفاده از ظرفیت آن‌ها در چرخه گردشگری فراهم است همچنین با توجه به برخی محدودیت‌های کشور و این واقعیت که شاید هر گونه گردشگری تمایل به سفر به ایران را نداشته باشد، این گزینه داخلی می‌تواند جایگزین خوبی برای آن باشد.

این مدرس گردشگری اضافه می‌کند: از منظر حقوق بشر و قوانین ملی و بین‌المللی نیز حمایت از معلولان و اجرای کنوانسیون حقوق آنها مطرح است. در اصفهان و در کل کشور، باید به طور دقیق روی این موضوع کار شود تا هم از نظر اقتصادی و هم حقوق بشری در جایگاه خوبی قرار بگیریم.

خرسندی ادامه می‌دهد: در جامعه امروز دیدگاه روشن‌تری نسبت به این قضیه ایجاد شده و از سازمان‌های مختلف از جمله شورای شهر، شهرداری یا میراث فرهنگی، در این زمینه مطالباتی می‌شود. در این باره ایده‌ای به نام "مثلث مناسب‌سازی" از طرف من مطرح شد.

وی تصریح می‌کند: این مثلث شامل بعد مجازی، فیزیکی و فرهنگی می‌شود. بعد فرهنگی مورد استقبال و حمایت قرار گرفته است چرا که هزینه کمتری دارد و از طرفی فرهنگ‌سازی پایه و اساس دیگر گام‌ها به شمار می‌رود به همین دلیل تمرکز فعلاً روی این مسئله است.