به گزارش ایران سپید برای آگاهی از وضعیت و کیفیت تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان نابینا در کشور های توسعه یافته اروپایی به 4 کشور فنلاند، سوئد، انگلستان و آلمان سفر کردیم و از خود نابینایان شرایط تحصیلی آنها را جویا شدیم.

احسان زویداوی که بیش از 6 سال است در کشور فنلاند زندگی می کند، در خصوص وضعیت نابینایان در مدارس این کشور می گوید: در فنلاند مدرسه ویژه نابینایان نداریم و برخی مدارس بخش استثنایی دارند. در بخش استثنایی این مدارس گروه های مختلف معلولیتی جداگانه تحصیل می کنند. مسئله ای که در این کشور بسیار به آن بها داده می شود، بحث تجهیزات آموزشی مورد نیاز دانش آموزان است. هر تجهیزاتی که شخص نیاز داشته باشد بی قید و شرط در اختیارش قرار می گیرد. از ماشین های تایپ پرکینز گرفته تا لپتاپ و برجسته نگار های قابل حمل. مثلاً وقتی لپتاپ در اختیار دانش آموز قرار می دهند تمامی برنامه های مورد نیاز دانش آموز بر روی آن نصب است. از جدیدترین ورژن Jaws گرفته تا اکسل و ورد و اینطور نیست که لپتاپ خالی را در اختیارش بگذارند. برخی ها مثل خود من با سیستم های الکترونیک و صوتی راحتتریم، اما خیلی ها هم هستند که ترجیح می دهند از برجسته نگار و خط بریل استفاده کنند. زویداوی در پایان افزود: دانشجویان نابینا نیز وقتی وارد دانشگاه می شوند همه ی امکانات برایشان فراهم است. حتی آنها می توانند یک دستیار درخواست دهند که در تمام کلاس ها همراهشان باشد و نیاز هایشان را رفع کند.

محمد ابراهیمی، دیگر نابینای شاغل در کشور سوئد همسایه فنلاند است. محمد در یکی از مدارس به دانش آموزانی که به تازگی به این کشور آمده اند و قصد آموزش زبان سوئدی را دارند تدریس می کند. او نیز می گوید: در سوئد چیزی تحت عنوان مدرسه مخصوص نابینایان نداریم. در دو شهر مدارس ویژه ناشنوایان وجود دارد اما نابینایان در مدارس عادی در کنار دانش آموزان بینا تحصیل می کنند. وی افزود: وسایل کمک آموزشی در اختیار نابینایان در مدارس قرار می گیرد. به دانش آموزان نابینا، کامپیوتر، اسکنر و برجسته نگار می دهند و برای افراد کم بینا نیز تجهیزات درشت نما در اختیارشان قرار می گیرد. محمد ادامه داد: یک دستیار در مدارس در اختیار دانش آموز نابینای مطلق قرار می دهند تا هم در مدرسه و هم در خارج از مدرسه در کنارش باشد و به او در دروس کمک کند. این مسئله در خصوص دانش آموزان کم بینا نیز صدق می کند منتاها به صورت محدودتر. این روند ادامه دارد تا فرد نابینا وارد دانشگاه می شود. در دانشگاه نیز افرادی حضور دارند تا به گروه های مختلف معلولیتی کمک کنند. کافی است لیست کتاب هایی که نیاز داری را در اختیار دانشگاه بگذاری تا این کتاب ها به صورت فرمت های مختلف اعم از اسکن شده، صوتی یا بریل در اختیارت قرار بگیرد. همچنین دانشجویان معلول از یک سهمیه برخوردار هستند که بتوانند در همان شهر محل سکونت خود قبول شوند تا مجبور به مهاجرت نباشند.

داوود جعفری یکی دیگر از نابینایانی است که دانش آموخته رشته موسیقی در انگلستان است. او تجربه تحصیل در سه کشور را دارد. داوود می گوید: در ایران لیسانس نوازندگی پیانو و فوق لیسانس آهنگسازی را از دانشگاه تهران گرفتم که در ایران هیچ چیز برای ما وجود نداشت. واقعا هیچ چیز. یک ترم را در اتریش تحصیل کردم که در این کشور نیز مانند ایران چیزی وجود نداشت. حتی کتاب آموزش زبان آلمانی به خط بریل نبود. اما لندن و انگلستان یک جای دیگر دنیاست. علاوه بر مؤسسه RNIB و سایر NGO ها که منابع مطالعاتی به خط بریل را در اختیار دانشجویان نابینا قرار می دهند در دانشگاه نیز تمامی امکانات برای تحصیل در رشته موسیقی وجود دارد..

داوود که فارغ التحصیل کارشناسی ارشد آهنگسازی از یکی از کالج های لندن است می گوید: در دانشگاه ما دو پرینتر بریل و کامپیوتر های مخصوص نابینایان بود و من هر آنچه را که می خواستم، به سرعت پرینت بریل می گرفتم. هیچوقت این صحبت رئیس کالجی که من در آن درس می خواندم را فراموش نمی کنم که به من می گفت: اگر تو در میان این 10 هزار جلد کتاب موجود در دانشگاه یک کتاب را بخواهی که موجود نباشد، این ایراد از ماست و باید از هر طریقی که شده آن را برای تو فراهم کنیم. در عمل هم همینطور بود. هر کتابی که میخواستم را یا با ادیتورش تماس می گرفتند و اگر کتاب نبود اسکن آن را در اختیارم می گذاشتند و اگر هر نت موسیقی را میخواستم با بروز ترین نرم افزار های موسیقی آن را برایم تهیه می کردند. داوود می گوید: مهمتر از هر گونه نرم افزار یا سخت افزاری، فرهنگ برخورد آنها با یک فرد معلول است. اساتید نیز کاملاً رفتار محترمانه داشتند و نهایت تلاش خود را می کردند مطلب را کامل و درست به ما منتقل کنند.

در آخرین گشت سفرمان به کشور های توسعه یافته اروپایی به سراغ آلمان و اسکندر آبادی خبرنگار نابینای دویچه وله می رویم. اسکندر می گوید: سواد آموزی در آلمان نزدیک به 200 سال سابقه دارد و سر نخ آن برای نابینایان، همواره بحث و جدل درباره خط بریل بوده است. البته به نظر من اگر نابینایی بریل بلد نباشد، گویی خواندن و نوشتن بلد نیست. وی می افزاید: در گذشته و پیش از اینکه نابینایان وارد دنیای دیجیتال و فضای مجازی شوند، تنها در رشته های علوم انسانی تحصیل می کردند. اما با ورود کامپیوتر به زندگی آنها و توسعه الکترونیک، نابینایان در رشته های دیگری از جمله کامپیوتر بسیار پیشرفت کردند. حتی نابینایانی را داریم که برنامه نویسی می کنند. یکی دیگر از رشته هایی که در آلمان بدان پرداخته می شود، شاخه های درمانگری به ویژه تشخیص سرطان سینه است. این شاخه در میان بانوان نابینا بسیار رایجتر است. همچنین نابینایان در بحث ترجمه در آلمان بسیار پیشرفت دارند و ما مترجمان هم زمان زیادی داریم که در اتحادیه اروپا هم فعال هستند.

اسکندر در پایان می گوید: در سه شهر دورتموند در غرب آلمان، کارلسروهه در مرکز و درسدن در شرق آلمان، دانشگاه هایی وجود دارد که نابینایان در هر رشته ای که بخواهند می توانند در آن تحصیل کنند و هر کتابی را که بخواهند، در اختیارشان قرار می گیرد.

هفته آینده، به سایر کشور ها از جمله کشور های آسیایی و آمریکای شمالی سفر می کنیم تا ببینیم شرایط تحصیلی نابینایان در آن کشور ها چگونه است.

فایل صوتی مصاحبه با نابینایان در کشور های اروپایی را در ادامه دانلود کرده و گوش کنید.

امیر سرمدی