به گزارش ایران سپید عمده این سر و صداها در مراسم رونمایی تازه ترین خدمت به نابینایان در آستانه مناسبتی مثل روز جهانی عصای سفید اتفاق می افتند. پرسش اینجاست که آیا میزان سر و صداها به اندازه میزان خدمات ارائه شده است؟ به تازگی شرکت فروشگاه های شهروند با همکاری شرکت دانشبنیان پکتوس، به مناسبت روز جهانی عصای سفید، اقدام به مناسبسازی و دسترسی پذیری فروشگاه مجازی برای نابینایان کرده است. این اقدام در یک برنامه ویژه رونمایی شد و خبر آن در رسانه ها منتشر شد. اولین پرسش بعد از انتشار خبر مناسبسازی فروشگاه مجازی شهروند ویژه ی نابینایان این است که این فروشگاه تا چه میزان استانداردهای مناسبسازی را دارد؟ برای رسیدن به تصویر دقیق، سطح کیفی اقدام شهروند و شرکت پکتوس از سوی دو کارشناس نابینا در حوزه فنآوریهای نوین و آموزش کار با رایانه ویژه ی نابینایان بررسی شد. - ای کاش اسم «مناسبسازی» را بردارند: کمیل نوبختی سالهاست آموزش کار با رایانه به نابینایان و بررسی و تحقیق درباره فنآوریهای جدید در حوزه نابینایان را حرفه خود قرار داده است. او در بررسی ابعاد کیفی مناسبسازی سایت فروشگاه مجازی شهروند، به موارد اشکالی برخورده که آنها را چنین تشریح میکند: «متأسفانه برخلاف عنوان اطلاق شده، سایت فروشگاه مجازی شهروند چندان هم برای نابینایان مناسبسازی نشده است. مثلاً یکی از مواردی که در بدو ورود به سایت کاربر نابینا را دچار سرگردانی میکند، تغییر بخشی از صفحات سایت هر چند ثانیه یک بار است که اصطلاحاً به آن اوتو رفرش میگویند. با هر تغییر صفحه، صفحه خوان کاربر نابینا شروع به خواندن آن میکند. تصور کنید یک شهروند نابینا قصد خرید از فروشگاه مجازی دارد. وقتی وارد صفحه اصلی سایت میشود، با خوانش بخشی از صفحات هر ۱۰ ثانیه یک بار مواجه میشود. این خوانش پی در پی قطعاً کاربر نابینا را با سرگردانی مواجه میسازد.» نوبختی ادامه میدهد: «از دیگر موارد، نامنظم بودن سرنوشتارها (هدینگها) است. همچنین متأسفانه برچسب کالاها در لیست اصلی تمام کالاها دیده نمیشود. ضمن اینکه قیمت کالاها را هم ثبت نکرده اند که بتوان بر اساس آن خرید کرد.» نوبختی معتقد است این شکل مناسبسازی صحیح نیست: «نباید قبل از تکمیل کردن روند مناسبسازی اطلاعرسانی کنند. به نظر من این سایت از نظر کیفیت مناسبسازی قابل قبول نیست. ای کاش عنوان مناسبسازی را از آن بردارند!» صحبتهای نوبختی را محمدرضا راشاد، یکی از نخستین معلمان رایانه ویژه نابینایان نیز تأیید میکند. او هم مثل نوبختی یکی از مهمترین ایرادهای سایت شهروند را تغییر پی در پی بعضی صفحات ظرف چند ثانیه عنوان میکند: «واقعاً اوتو رفرش بودن سایت اجازه تصمیمگیری به منِ کاربرِ نابینا را نمیدهد؛ چون با هر تغییر صفحه، نرم افزار صفحه خوان من آن را میخواند و اگر بخواهم با فشردن کلید کنترل صدای آن را ببندم، این سکوت بیش از چند لحظه طول نمیکشد؛ چون صفحه تغییر کرده، لاجرم نرم افزار صفحه خوان من شروع به خواندن صفحه جدید میکند.»

راشاد معتقد است این اشکال باید به شکل اساسی رفع شود: «ممکن است بعضی کاربران نابینا بتوانند با استفاده از تکنیکهایی در نرم افزار جاوز، این مشکل را موقتاً حل کنند؛ اما نکته مهم اینجاست که اولاً همه نابینایان از یک صفحه خوان واحد استفاده نمیکنند؛ ثانیاً این مشکل باید به شکلی اساسی رفع شود و رفع کامل آن، منوط بر برداشتن اوتو رفرش است.»

از نقدها و پیشنهادها استقبال میکنیم: امیر سرمدی، مسئول روابط عمومی شرکت دانشبنیان پکتوس که با شرکت فروشگاههای شهروند در امر مناسبسازی فروشگاه مجازی این شرکت همکاری کرد، در پاسخ به موارد مطرح شده از سوی کارشناسان، ضمن تأیید بخشی از آن موارد اظهار میکند: «بخشی از نکاتی که مطرح شده، درست است و متأسفانه شکل طراحی سایت به گونه ایست که این اشکالات را ایجاد کرده است. مثلاً نامنظم بودن هدینگها یا نبود قیمت کالاها در لیست اصلی، مشکلیست که در طراحی سایت وجود دارد و کاربران غیر نابینا هم با آن مواجهند.» سرمدی اظهار میکند که اشکالات را جمعبندی کرده و برای مسئولان فنی سایت ارسال کرده اند: «اشکالاتی که به نظرمان رسید، مثل نبود برچسبها را جمعبندی کرده و برای مسئولان فنی وبسایت شهروند ارسال کرده ایم. حتی برچسبها را خودمان نوشته و برایشان فرستادیم تا اعمال کنند.» مسئول روابط عمومی شرکت دانشبنیان پکتوس درباره اوتو رفرش شدن بخشی از صفحات سایت میگوید که او با این مشکل مواجه نشده است: «خودِ من در روز رونمایی عملیات انتخاب و خرید کالا را انجام دادم؛ اما با مشکل اوتو رفرش صفحات مواجه نشدم. با این حال برای اطمینان بیشتر حتماً دوباره با صفحه خوانهایی مثل جاوز و nvda این مورد را بررسی میکنم.» امیر سرمدی بر این نکته هم تأکید میکند که کاربران نابینا در صورت مشاهده هر نوع اشکال در فرایند استفاده از این فروشگاه مجازی، موارد را به شرکت پکتوس اطلاع دهند: «شرکت دانشبنیان پکتوس به عنوان مشاور فنی با شهروند همکاری میکند. ما این تعهد را از دوستان فنی شهروند گرفته ایم که اشکالاتی را که خودمان یا کاربران نابینا در زمینه مناسبسازی وبسایت پیدا میکنند، مسئولان فنی شهروند آن اشکالات را رفع نمایند. بنا بر این از همه کاربران نابینایی که از فروشگاه مجازی شهروند استفاده میکنند، میخواهیم در صورت مشاهده هر مشکلی، آن را به ما اطلاع دهند تا در جهت رفع آن اقدامات لازم را انجام دهیم.» پرسش اساسی و مهم همین جا مطرح میشود: چرا مجریان و متولیان پروژه ها و اقدامات ویژه، قبل از تکمیل پروژه ها و اقداماتشان آن را رسانه ای میکنند؟