وی با اشاره به اینکه در شروع فصل غربالگری آمبلیوپی هستیم، گفت:یکی از علل نابینایی و کم بینایی تنبلی چشم است که در کودکان اتفاق می افتد و اگر بتوانیم این را زودهنگام و به موقع تشخیص بدهیم و با مداخله به موقع و در سن زیر ۶ سالگی می توانیم از آن پیشگیری کنیم تا نابینایی اتفاق نیفتد.
رضا زاده افزود: شیوع آمبلیوپی در کل دنیا حدود ۳ درصد است و خانواده ای که کودک ۴ تا ۶ ساله دارد، باید این حساسیت را داشته باشد که کودکش را برای غربالگری به پایگاههای دائم و غیر دائم بیاورد و در آنجا در سه مرحله و در سنین ۴ و ۵ و ۶ سالگی غربالگری می شود.
وی بر لزوم مراجعه در این سنین تاکید کرد و افزود: زمان طلایی مداخله زیر سن ۶ سالگی است وگفته می شود بعد از ده سالگی کار دیگری نمی شود انجام داد. درمان برای کودک مبتلا در زیر سن ۶ سال قطعی است.
رضا زاده گفت:حدود ۲ هزار پایگاه ثابت داریم که غربالگری آمبلیوپی را در تمام طول سال انجام می دهند. همچنین از آغاز آبان ماه تا پایان آذر ماه در تمامی مدارس، مهدهای کودک پایگاههای بهزیستی، و همچنین پایگاههای بهداشتی (بر اساس تفاهم نامه امسال ما با وزارت بهداشت) این کار صورت می گیرد.
وی افزود:سطح بعدی اپتومتری است که اگر تشخیص قطعی سلامت چشم کودک در غربالگری صورت نگیرد، به اپتومتریست ها ارجاع می شودو اپتومتریست بررسی می کند و اگر لازم باشد به پزشک ارجاع می دهد و ذکر این نکته نیز ضروری است که در سطح اول باید هزینه پرداخت بشود و در سطح دو و سه رایگان است. همچنین هزینه افراد نیازمند را بهزیستی تقبل می کند.
وی گفت:همانطور که می دانیم تنبلی چشم یکطرفه هست و معمولا وقتی مغز تشخیص بدهد که یک چشم خوب نمی‌بیند و قسمتی دیگر خوب می بیند آن قسمت مغز را خاموش می کند و دیگر بعد از ده سالگی روشن نمی شود. ما باید به سرعت بیمار را شناسایی و درمان کنیم تا با بستن یک چشم یا با عینک و یا با جراحی آن مرکز مغز را فعال نگاه داریم.
معاون توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور علل "تنبلی چشم" را در سه گروه دسته بندی کرد و افزود: در گروه اول در مسیر انتقال تصویر اشکال وجود دارد مثل آب مروارید و اختلالات از این قبیل که با جراحی درمان می شود.
گروه دوم عیوب انکساری مثل نزدیک بینی و دوربینی است که با عینک رفع می‌شود و در گروه سوم موارد مربوط به عضلات چشم مثل دوبینی است که با جراحی برطرف می شود.
بالغ بر ۵۰ درصد از نابینایی ها ناشی از اختلالات و مشکلات ژنتیکی هستند
رضا زاده با عنوان این مطلب که تقریبا همه نابینایان و بخش کمی از کم بینایان نزد بهزیستی پرونده دارند، افزود: برای این افراد ما دو دسته کار انجام می دهیم. که یکی غربالگری آمبلیوپی یا تنبلی چشم و دیگری بررسی علل ژنتیکی نابینایی است که نشان می دهد بالغ بر ۵۰ درصد از نابینایی ها ناشی از اختلالات و مشکلات ژنتیکی هستند.
وی گفت:برخی مشکلات ژنتیکی ناشناخته هستند اما برای تشخیص ژن های شناخته شده برنامه های ویژه ای در بهزیستی داریم و امسال هم برنامه ایی را شروع کردیم به مدت ۳ تا ۴ سال که همه معلولین تحت پوشش سازمان را از لحاظ ژن معیوب بررسی می کنیم تا ژن معیوب شناسایی شود و همچنین یک "بانک ذخیره ژنتیک" با دانش بومی توسط متخصصین داخلی تشکیل خواهد شد.
وی افزود: از بانک ژنتیک برای پیشگیری از معلولیت ها استفاده خواهیم که هزینه تمام اینها اعم از غربالگری، مشاوره، آزمایش ها و ... بر عهده سازمان بهزیستی است چون برای معلولین انجام می شود و آنها تحت پوشش بهزیستی هستند.
پیشگیری از تولد کودک نابینا با مشاوره پیش از ازدواج و پیش از تولد کودک
معاون توسعه پیشگیری بهزیستی گفت: بخش زیادی از معلولیت ها ناشی از اختلالات ژنتیک هستند و برای پیشگیری از این معلولیت ها باید بتوانیم از اختلالات ژنتیک پیشگیری کنیم. اختلالات ژنتیک نیز در بسیاری از موارد ناشی از موارد دو طرفه است که هم زن و هم مرد ژن معیوب را دارند.
وی افزود:اگر ما بتوانیم ژن‌های معیوب را بشناسیم و بدانیم در چه افرادی هست می توانیم درخود این افراد و خانواده هایشان این ژن را شناسایی کنیم و برای ازدواج و فرزند آوری به آنها مشاوره بدهیم. البته با پیشرفت علم در دنیا هم ممکن است بشود ژن معیوب را برداشت و ژن سالم را جایگزین کرد که این کار پیشرفته ای است که باید در زمانهای آتی انجام شود.
بسیاری از معلولیت ها با آگاهسازی قابل پیشگیری است
رضا زاده گفت:در سازمان بهزیستی چند دسته اقدامات انجام می دهیم که قسمت اساسی آنها شامل" آگاهسازی" است و اگر گروه هدف ما که مردم هستند در خصوص مسائل و مشکلات معلولیت آگاه شوند، قدم بزرگی که برای پیشگیری از معلولیتهاست.
وی افزود: بخش عمده کارآگاهسازی است مثلا پیشگیری ناشی از معلولیت ها ی مین. بخشی از کار غربالگریهاست که در نابینایی و ناشنوایی انجام می شود و بخشی مشاوره و آزمایش های ژنتیک هست و اگر افراد بدانند که باید این اقدامات را انجام بدهند ازدواج و فرزندآوریشان باید چگونه باشد، از معلولیت ها پیشگیری می شود.