نرخ خودکشی یکی از فاکتورهای بررسی سلامت و بهداشت روان است که از شرایط بحران روانی خبر می دهد. نرخ خودکشی زنان در ۱۲ ماه پس از سقط در مقایسه با زایمان، حدود ۶ برابر در کشورهای اروپای شمالی (اسکاندیناوی) اندازه گیری شده است. در پژوهش های مشابه در انگلستان و ایالات متحده، نرخ های ۳.۲۵ و ۲.۶ برابر به دست آمده است.
بیماری های روانی در کمین سقط کنندگان جنین
فاکتور دیگری که بیانگر شرایط بحرانی روان است، تعداد افراد بستری شده در بیمارستان های روانپزشکی است. پژوهش ها نشان می دهد در سه ماه اول پس از سقط جنین نرخ بستری مادران در بیمارستان روان پزشکی، بیش از ۵ برابر جمعیت گواه گزارش شده است.
نتایج پژوهشی که در نیوزیلند انجام شده است حاکی از این است که زنانی که به صورت خودخواسته و عمدی به بارداری خود خاتمه داده اند، بیشتر از زنانی که باردار نیستند و همچنین بیشتر از زنانی که بارداری خود را به پایان می رسانند از مشکلات روانی مانند افسردگی اساسی، اختلالات اضطرابی، تفکرات خودکشی، وابسته شدن به الکل و مشکلات مربوط به مواد رنج می برند.
مادران سقط کننده و درگیری با اعتیاد
در زمینه مشکلات رفتاری مادران، نتایج آماری نشان دهنده تفاوت های چشمگیر در ناسازگاری های رفتاری در میان خانواده است. بر اساس نتایج یک پژوهش کانادایی زنان پس از بحران سقط، اغلب مشکلاتی در ارتباط با فرزندان دیگر خود دارند و ریسک احتمال سوء رفتار با دیگر فرزندان در این زنان بالاتر است. همچنین سقط عمد فرزند با رفتارهای پرخطر و خود تنبیه کننده ناشی از احساس گناه مانند خودعقیم سازی، سوء مصرف مواد مخدر، عادت های غیرعادی خوردن (که منجر به چاقی یا لاغری غیر طبیعی شده) و افکار خودکشی همبسته است.
از سوی دیگر پس از سقط روابط زن با همسر و دیگر اعضای خانواده اش به طور معناداری دچار تغییر می شود. احساس ترس، ناراحتی، سردرگمی، اضطراب و خدشه دار شدن رابطه با والدین برخی علائم مشاهده شده در دیگر کودکان این خانواده ها است.
درگیری مادران پس از سقط با اضطراب مرگ
یکی از مشکلات اضطرابی زنان پس از سقط جنین انواع فوبیا است. تحقیقات نشان داده اند که زنان با یک بار سقط جنین کمتر از زنانی که بارها به این عمل مبادرت ورزیده اند دچار ترس های غیرعادی می شوند.
اضطراب مرگ نیز در دوران سوگواری پس از سقط افزایش می یابد. همچنین اختلال اضطراب فراگیر که با احساس نگرانی بدون منبع مشخص و در اکثر ساعات روز همراه است (GAD) در این زنان بیشتر گزارش می شود.
برخی پژوهش ها به صورت مقایسه ای به مشکلات روحی زنانی که به صورت غیرعمد با سقط فرزندشان روبه‌رو شده اند با زنانی که به سقط عمدی مبادرت ورزیده، پرداخته اند. در پژوهشی که در سال ۲۰۰۵ به چاپ رسید میزان اضطراب تا یک سال پس از سقط در سقط عمد بسیار بالاتر از سقط های خود به خودی اندازه گیری شده بود.
سقط و بروز اختلالات خواب
اختلالات خواب، از جمله مهم ترین مشکلات زنان پس از سقط است. ۲۳ درصد از زنان رویاهای تکراری اضطراب زا گزارش داده اند، ۴۵ درصد می گویند گویی واقعه را دوباره زنده تجربه می کنند، ۲۹ درصد می گویند خاطرات سقط بارها هجوم می آورد و ۳۵ درصد از زنان تا مدت ها از هر آن چه آن ها را به یاد سقط فرزندشان انداخته اجتناب می کنند.
زنی ۲۲ ساله در این باره گفته است: روح کودکم را حس می کنم که هر شب به سوی من می آید. برخی رویاهای حاوی مضامین مربوط به زنده بودن فرزند خود و بزرگسالی او می بینند. در کتاب «سقط؛ فقدان و بازیابی هویت» نویسنده کابوس های خود را با مضمون مرگ یا غرق شدن یک نوزاد در آب تصویر کرده است.
طیبه خدابخشی-کارشناس ارشد روانشناسی