تراخم نوعی بیماری عفونی چشمی است که در مراحل مزمن منجر به نابینایی افراد می‌شود. مهار این بیماری از جمله موفقیت‌های ایران طی ۱۰۰ سال اخیر بوده که مستندات آن طی سال‌های اخیر به سازمان جهانی بهداشت ارائه شد و این سازمان گواهی مهار تراخم را در شهریور امسال به ایران اعطا کرد.
همچنین جایزه "بهداشت سلامت عمومی" امسال با محوریت تراخم، به ۶ نفر از افرادی که در کنترل تراخم در ۱۰۰ سال گذشته نقش داشته‌اند اعطا خواهد شد.
دکتر سید فرزاد محمدی مدیر برنامه ریزی یازدهمین دوره جشنواره پروفسور محمدقلی شمس با بیان اینکه این جشنواره در دو دسته "رقابتی" و "غیررقابتی" برگزار می‌شود، گفت: در دسته غیر رقابتی بخش‌هایی چون "اعطای نشان نوع دوستی و پیشگیری از نابینایی (نشان خدادوست) "، "دانشمند برتر" (نشان پیمان) و "آموزگار برتر" (نشان سجادی)، نشان خدمت و مسؤولیت‌پذیری حرفه‌ای و اجتماعی (نشان هاشمی)، چشم پزشک پارسی، ادیب چشم پزشکان، در نظر گرفته شده است.
وی ابداع یا اختراع برتر، کتاب و پایان‌نامه برتر، نوآوری برتر در روش جراحی، مقاله برتر فارسی و انگلیسی، ایده برتر، نهال دانشوری و بخش دانشور جوان را از جمله بخش‌های رقابتی این دوره از جشنواره دانست.
محمدی حفظ و توسعه انسجام و اهلیت حرفه‌ای در جامعه چشم پزشکان و متخصصان وابسته، ارتقا و توسعه هویت و شخصیت چشم پزشکی ایران در عرصه ملی و بین المللی، معرفی الگوها و پروژه‌های برتر علمی-پژوهشی در عرصه چشم‌پزشکی و علوم بینایی، ارتقای کیفیت و هدایت پژوهش‌های عرصه چشم‌پزشکی و علوم بینایی با الگوسازی و معرفی برترین تحقیقات در اولویت‌های ملی و مرزهای دانش با موضوعات اصیل، نوآورانه و بین‌رشته‌ای یا متدولوژی برتر؛ انگیزش آفرینی برای شکل‌گیری و هدایت پژوهش‌های جدید و هدایت منابع به سمت پژوهش‌های برتر با اعطای گرنت را از محورهای جشنواره پروفسور محمدقلی شمس ذکر کرد.
وی همچنین از تأسیس بنیاد پروفسور محمدقلی شمس خبر و ادامه داد: علاوه بر آن با توجه به درگذشت دکتر علی اصغر خدادوست جراح برجسته چشم پزشکی کشور در ۱۹ اسفند سال گذشته که فقدان بزرگی برای جامعه چشم پزشکی کشور در عرصه ملی و بین‌المللی به شمار می‌رود، امسال همزمان با جشنواره امسال علوم بینایی شمس یادمانی برای این چشم پزشک عالی قدر برگزار خواهد شد.
جایزه "نوع‌دوستی و پیشگیری از نابینایی" به واسطه خدمات نوع دوستانه‌ای که دکتر خدادوست در حوزه چشم پزشکی کشور انجام داده، به نام وی طراحی شده است. "نشان خدادوست" طی سال‌های اخیر به یک چشم پزشک یا فعال حوزه علوم بینایی که فعالیت‌های نوع دوستانه‌ای برای پیشگیری از نابینایی در کشور انجام داده باشد، اهدا شده است. از طرف دیگر به دلیل شهرت جهانی این جراح چشم پزشک در حوزه پیوند قرنیه قرار است در روز دوم اسفند ماه امسال از تندیس دکتر علی اصغر خدادوست که وی را در حال پیوند قرنیه نشان می‌دهد، رونمایی شود.
پروفسور محمدقلی شمس پدر چشم پزشکی ایران پس از اتمام تحصیلات در فرانسه در سال ۱۹۳۱ از سوی اعتمادالدوله قره‌گزلو وزیر معارف وقت برای معالجه بیماران به ایران دعوت شد. نخستین اقدام وی در ایران، دستور برپایی بخش چشم پزشکی و راه اندازی بخش چشم پزشکی مدارس در قسمتی از ساختمان مدرسه دارالفنون بود.
شمس برای مبارزه با بیماری تراخم در جنوب ایران در انجمن چشم پزشکی جهان تقاضای تعدادی پزشک کرد و به این ترتیب وی به همراه پزشکان اتریشی و ایرانی به درمان بیماران مبتلا پرداخت. با تلاش این تیم پزشکی بیماریتراخم در مناطق جنوبی ایران تقریباً ریشه کن و با راه اندازی بیمارستان فارابی، انجام عمل جراحی چشم برای آموزش دانشجویان به این بیمارستان منتقل شد.
اولین عمل پیوند قرنیه ایران در سال ۱۳۱۳ توسط او در بیمارستان فارابی انجام شد. پیوند صلبیه و پیوند توأم صلبیه و قرنیه، درمان تراخم چشم با روش "دیاترموکواگولاسیون"، درمان فشار شریان شبکیه با روش افتالمودینامومتری از دیگر افتخارات وی است.
پروفسور شمس پس از ۶۵ سال تحقیق و خدمت به مردم در ۲۳ شهریور ماه سال ۱۳۷۵ در سن ۹۲ سالگی چشم از جهان فرو بست./ ایسنا