به گزارش ایران سپید نامناسب بودن فضا و مبلمان شهری، معابر، خیابان ها، اماکن، تفرجگاه ها، ادارات و ارگان های مختلف از جمله مواردی است که سد راه حضور اقشار کم توان از جمله معلولان در جامعه شده است.

امروزه مقوله مناسب سازی به مهمترین و نخستین دغدغه و مطالبه معلولان از مسئولان تبدیل شده چرا که عدم توجه به این مهم علاوه بر اینکه حضور این افراد در جامعه را کاهش می دهد در بسیاری موارد فرد را دچار آسیب های روحی و روانی نیز می کند.
بی تردید افراد معلول و کم توان بخشی از نیروهای فعال هر جامعه ای را تشکیل می دهند بنابراین همانند سایر اقشار حق استفاده از امکانات، تجهیزات و تمام فرصت های موجود در جامعه را دارند.
بر همین اساس انتظار این قشر به عنوان شهروندان جامعه از مسئولان، یکسان سازی فرصت ها از طریق اصلاح محیط فیزیکی، فرصت های آموزشی، اشتغال، امکانات رفاهی، مسکن، خدمات اجتماعی و بهداشتی و حمل نقل است.
بر اساس آمارهای موجود حدود 10 درصد جامعه را افراد کم توان و معلول تشکیل می دهند که برای حضور در اجتماع به خصوص تردد در معابر و اماکن عمومی با مشکل مواجه هستند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز کردستان به مناسبت هفته معلولان و با توجه به ضرورت مناسب سازی معابر شهری و فضاهای عمومی میزگردی را با حضور معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کردستان، معاون شهرسازی و معماری شهرداری سنندج و نمایندگانی از جامعه معلولان استان برگزار کرد تا از زوایای مختلف مسایل و مشکلات پیش روی این قشر از جامعه را مورد بررسی قرار دهد که نظرات مهمانان شرکت کننده در این میزگرد خبری را در زیر با هم می خوانیم. 

** دسترس پذیری بحث اصلی قانون جامع حمایت از حقوق معلولان
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کردستان گفت: قانون جامع حمایت از حقوق معلولان که امسال به سازمان ها ابلاغ شد حاصل چندین سال فعالیت برای بروز کردن و تکمیل مسائلی که در قانون قبلی مطرح شده بود است.
مژگان مشفق با بیان اینکه قانون قبلی 16 ماده بود و ضمانت اجرایی آنچنانی نداشت مسائلی که نیازجامعه معلولان بود درآن نیامده بود، افزود: پس از کش و قوس های فراوان و چندین دوره عوض شدن نماینده ها و تصحیح و تعدیل آن، اردیبشهت امسال ابلاغ شد.
وی با اشاره به اینکه بحث اصلی قانون با موضوع دسترس پذیری شروع می شود، اظهار داشت: گام اول برای اجرای این قانون و یادآوری حقوق معلولان این است که فرصت برابر را به افراد دارای نیاز ویژه یا افراد دارای ناتوانی بدهیم که از مزایا و امکانات جامعه استفاده کنند.
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کردستان تاکید کرد: دسترس پذیری تمام ابعاد جامعه در بحث محیط فیزیکی، اطلاعات و سازمان ها را نیز در بر می گیرد و باید خدماتی که در جامعه به مردم داده می شود به جامعه معلولان نیز ارائه شود.
وی یادآور شد: دسترس پذیری در حقیقت باید به صورت یک فرهنگ و زیرساخت در جامعه درآید و وقتی اینگونه نباشد مجبوریم با معماری دارای کم و کاست مواجه شویم لذا بحث مناسب سازی مطرح می شود.
مشفق اضافه کرد: در واقع مناسب سازی وقتی مطرح می شود که در زمینه دسترس پذیری مشکل داریم لذا می خواهیم با انجام پاره ای از اقدامات این امکانات را به گونه ای تغییر دهیم که افراد دارای نیازهای ویژه نیز بتوانند از آن استفاده کنند.
وی گفت: فضای شهری و ساختمان ها باید به گونه ای احداث شوند که برای تمام افراد جامعه قابل استفاده باشد بر همین اساس است که مناسب سازی در جوامعی که از روز اول با این دیدگاه توسعه پیدا کرده اند، آنچنان مطرح نیست.
معاون امور توانبخشی بهزیستی کردستان تاکید کرد: لازم است معماری و طراحی ساختمان ها و فضاهای جدید با رعایت ضوابط و قوانین و قابل دسترس برای عموم افراد جامعه انجام شود.
وی افزود: در فصل دوم این قانون نیز تمام وزارتخانه ها و موسسات و نهادهای انقلابی و سازمان ها و وزارتخانه ها موظفند اماکن و خدمات خود را به گونه ای نظارت و طراحی کنند که برای تمام افراد دارای معلولیت نیز قابل دسترسی باشد.
مشفق اظهار داشت: در واقع هم اکنون بستری داریم که بتوانیم این قضیه را از راه قانونی پیگیری کنیم و در این راستا بازوی توانمند ما، انجمن های معلولان هستند.
وی یادآور شد: همچنین هر موسسه و ارگانی باید در بودجه سالیانه خود این مساله را پیش بینی کرده و به فعالیت هایی که از طریق کمیته مناسب سازی یا شورای مناسب سازی اعلام و مصوب می شود، اقدام کند.
مشفق با بیان اینکه عزم راسخ در بین سازمان ها برای اجرای مصوبات وجود ندارد، گفت: هم اکنون کمیته های ما فعال است و مشکلات مطرح می شود اما مصوبات ابتر می ماند و در چم و خم کمبود اعتبار گیر می کند.

** عدم مناسب سازی مانعی برای حضور معلولان در جامعه
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کردستان در ادامه با بیان اینکه امروزه مناسب سازی و دسترس پذیری به امکانات به مطالبه اصلی جامعه معلولان تبدیل شده است، افزود: عدم مناسب سازی در زمینه های مختلف مانع حضور معلولان در داخل اجتماع می شود.
وی اضافه کرد: امروز معلولان ما با حقوق خود آشنا شده و می گویند جامعه را برای ما مهیا کرده، قوانین را بدرستی اجرا و فرصت های برابر مهیا کنید که در این صورت نیازی به حمایت های دیگران نداریم و خودمان را توانمند می کنیم.
مشفق گفت: براساس مستنداتی که وجود دارد جامعه معلولان فوق العاده توانمند بوده و دارای انگیزه بالا برای نقش آفرینی در جامعه هستند و حتی در جاهایی به الگو و نمونه ای برای افراد عادی تبدیل شده اند.
وی تاکید کرد: برای اجرای کامل این قانون هم مناسب سازی و هم بقیه مواد آن باید از طریق تریبون هایی این قانون را به میان جامعه برسانیم.
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کردستان اظهار داشت: تمام گروه های جامعه نه فقط معلولان بلکه صاحبنظران و افرادی که در سازمان های مختلف خدمت رسانی می کنند پیشنهادات خود را برای بهتر اجرا شدن این قانون باید ارائه دهند.
وی یادآور شد: سازمان بهزیستی آمادگی همکاری با ادارات و سازمان ها در رابطه با مواد قانون و شناسایی معلولان دارد تا این افراد بتوانند به حق مسلم و قانونی خود در جامعه برسند.
مشفق از همه آحاد جامعه خواست مناسب سازی محیط، اماکن و معابر برای استفاده عموم را وظیفه خود بدانند تا اقشار مختلف بتوانند از امکانات موجود به یک اندازه بهره ببرند.

** نبود اعتبار دولتی مانع اصلاح ساختار شهری 
معاون شهرسازی و معماری شهرداری سنندج می گوید: اعتباراتی که شهرداری دارد تنها بخشی به بحث اصلاح ساختار شهری و مناسب سازی معابر اختصاص می یابد که البته نمی تواند تمام مشکلات را بر طرف کند.
لقمان حیدری افزود: نه تنها شهرداری سنندج بلکه سایر شهرداری ها تا زمانی که کمک های دولتی نداشته باشند مکانیزم حرکتی برای اصلاح حتی یک پارامتر مناسب سازی را نخواهند داشت.
وی گفت: مناسب سازی فقط پیاده رو نیست البته در قسمت های مختلف کارهای زیادی انجام شده اما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله داریم و هزینه ها و اعتبارات جوابگوی رفع مشکلات موجود نیست.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری سنندج تاکید کرد: موضوع مناسب سازی سمت و سویی مردمی به خود بگیرد و آحاد جامعه مکلف به رعایت برخی پارامترها در ساخت و سازهای خود شوند بسیار بهتر و مطلوب تر جواب می دهد.
وی اظهار داشت: ساماندهی برای معابر و مناسب سازی ویژه معلولان، اصلاح محیط و رفع موانعی که در قسمت هایی از آن محیط وجود دارد همواره در دستور کار شهرداری قرار دارد.
حیدری اضافه کرد: هیچ شهرداری در حال حاضر و با توجه به وضعیت اقتصادی موجود نمی تواند سرفصل اعتبارش را فقط به یک پروژه اجرایی بدهد چرا که باید در زمینه های دیگر نیز به رفع مشکلات مردم اقدام کند.
وی افزود: در قانون جامع حمایت از معلولان از شهرداری ها خواسته شده در مناسب سازی ساختمان های قدیمی که پایان کار گرفته اند دخالت کند اما شهرداری به تنهایی نمی تواند این کار را پیش ببرد و نیاز است ngo های معلولان نیز خود وارد عمل شوند.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری سنندج یادآور شد: علاوه بر شهرداری ها، نظام مهندسی نیز در زمینه مناسب سازی محیط نقش اساسی دارد و باید بر احداث ساختمان های جدید برای رعایت ملاحظات تردد افراد معلول و کم توان نظارت کافی و دقیق داشته باشد.

** آحاد مختلف جامعه خود را مسئول مناسب سازی بدانند
حیدری در ادامه با تاکید بر اینکه تمام آحاد جامعه و مسئولان اجرایی باید خود را مسئول مناسب سازی محیط برای افراد دارای نیازهای ویژه بدانند، گفت: باید با همکاری همه بخش ها اماکن و ساختمان های اداری و غیراداری برای تردد معلولان مناسب سازی شود.
وی با بیان اینکه باید مکانیزیمی داشته باشیم که ساخت و سازها در وقت خود کنترل شود تا در آینده دچار مشکل نشویم، افزود: در حال حاضر حدود 30 نفر از پرسنل شهرداری در حوزه نظارت بر ساخت و سازها و پایان کار فعالیت دارند ولی در بسیاری مواقع با کمبود نیرو و اعتراض مردم نیز در این بخش مواجه می شویم. 
معاون شهرسازی و معماری شهرداری سنندج اظهار داشت: هم اکنون ساماندهی معابر و فضاهای شهری برای معلولان بویژه نابینایان در کارگروه سیما و منظر شهری مطرح و در زمینه های مورد نظر تصمیم گیری می شود.
وی گفت: براساس برنامه ریزی های انجام شده بنا داریم برای پیشبرد بهتر برنامه های مناسب سازی از پتانسیل مستقیم مهندسین نقشه بردار سازمان نظام مهندسی استفاده کنیم و اگر ساختمانی از سوی آنان تایید نشود پایان کار به آن داده نشود.
حیدری تاکید کرد: برای نظارت بر ساختمان های جدیدالاحداث تیم بازرسی در شهرداری تشکیل شده و تلاش می شود در ساخت و سازها دسترسی تمام افراد جامعه بویژه معلولان در نظر گرفته شود.

** نبود معابر شهری مناسب، سیکل برگشت معلولان به جامعه را دچار مشکل می کند
کارشناس مناسب سازی سازمان بهزیستی کردستان نیز گفت: فردی که یا به صورت مادرزادی یا حوادث دچار ضایعه جسمی می شود هزینه های زیادی برای رفع محدودیت ها صرف می کند تا بتواند به حداکثر توانمندی های خود رسیده و آماده وارد شدن به بطن جامعه شود.
امید حسین پناهی افزود: اگر مناسب سازی محیط در منزل و بیرون از منزل درست انجام نشده باشد سیکل برگشت فرد به درون جامعه دچار مشکل خواهد شد لذا باید ارگان های ذیربط در این زمینه فعالیت کرده و زمینه حضور معلولان در اجتماع را فراهم کنند.

** مناسب سازی مساوی با زندگی دوباره فرد معلول
مدیرعامل انجمن ضایعات نخاعی کردستان نیز با بیان اینکه مشکلات مناسب سازی دقیقا دغدغه اصلی معلولان است، گفت: مناسب سازی یعنی دسترسی آسان در حالیکه معلولان هیچ دسترسی آسانی بر روی هیچگونه موارد زندگی روزمره خود ندارند.
سینا کریمی کردستانی افزود: مناسب سازی زندگی دوباره به فرد معلول می بخشد و امروزه علیرغم شعار معلولیت محدودیت نیست، فرد معلول در بسیاری زمینه ها محدود است و به نوعی او را محدود کرده اند.
وی اظهار داشت: معلولان جامعه به خصوص در استان کردستان و شهر سنندج در زمینه های مختلف ورزشی، درمانی، ناوگان حمل و نقل، دسترسی به ارگان ها، ادارات، تفرجگاه ها و حتی سرویس های بهداشتی با مشکل مواجه هستند.
مدیرعامل انجمن ضایعات نخاعی کردستان با بیان اینکه در معابر شهری 100 درصد با مشکل مواجه هستیم، یادآور شد: هیچکدام از معابر شهری ما درست و اصولی مناسب سازی نشده و حتی تردد معلولان در پیاده روها و سواره روها نیز با مشکل روبرو است.
وی اضافه کرد: هیچ ایستگاه حمل و نقل مناسب سازی شده ای برای تردد معلولان در سطح شهر وجود ندارد و در کردستان خودروهای مناسب سازی شده شامل ون، اتوبوس و مواردی که به معلولان خدمات ارائه دهد، نداریم.
کریمی با بیان اینکه نوار نابینایان صفر تا صد با مشکل روبرو است، گفت: زمانی هم که چند متر نوار در خیابانی برای نابینایان انجام می شود ناقص بوده و انتهای آن به چاله یا تیر برق، ختم می شود.
وی اظهار داشت: وقتی در شهری مانند سنندج که مرکز استان است سالی یکبار شهردار عوض می شود دود اصلی آن به چشم معلولان می رود چون با این کار فعالیت هایی که برای این قشر می خواهد انجام شود بدلیل تغییر نگاه مدیران ناقص باقی می ماند.
مدیرعامل انجمن ضایعات نخاعی کردستان با انتقاد از اینکه چرا باید مطب پزشکی که معلولان ضایعات نخاعی به او مراجعه می کنند در طبقات بالای یک ساختمان فاقد آسانسور باشد، گفت: این مشکلات به عدم نظارت کافی دستگاه ها و سازمان های ذیربط بر این ساخت و سازها بر می گردد.
وی افزود: تمام این موارد با زندگی معلولان درگیر است بخصوص معلولان حواشی شهرها که با مشکلات مالی برای پرداخت هزینه های رفت و آمد مواجه هستند.
کریمی اضافه کرد: در حال حاضر مسیر تردد در بسیاری از ارگان ها و ادارات هنوز مناسب سازی نشده و معلولان نمی توانند برای بیان مشکلات خود به ایشان مراجعه کنند که شهرداری ها، سازمان نظام مهندسی و مسکن و شهرسازی از جمله این دستگاه ها هستند.
وی یادآور شد: در میان تمام این مشکلات و موانع تاکسی ها نیز جزء بی اهمیت ترین قشر نسبت به معلولان هستند و بارها مشاهده شده حتی در روزهای بارانی حاضر به سوار کردن یک فرد معلول جسمی حرکتی و یا موارد دیگر نشده اند.

** استفاده از ظرفیت معلولان در تمامی مباحث مربوط به مناسب سازی
مدیرعامل انجمن ضایعات نخاعی کردستان در ادامه با بیان اینکه این استان 50 هزار نفر معلول زیرپوشش بهزیستی دارد، گفت: استانی با این تعداد معلول نیازمند مناسب سازی در زمینه های مختلف است.
وی افزود: برای پیشبرد برنامه های مناسب سازی لازم است که از ظرفیت های خود معلولان و توانمندی های آنان نیز استفاده شود.
کریمی اظهار داشت: در کارهایی که برای مناسب سازی انجام می شود سلیقه ای عمل شده و با اشتباهاتی همراه است بنابراین اگر خود معلولان در هنگام انجام مناسب سازی و پیاده سازی رمپ ها حضور داشته باشند مشکلات و اشتباهات بوجود نمی آید.
وی تاکید کرد: مسایل و مواردی در جامعه وجود دارد که باید جنبه و قدرت قانونی به خود بگیرد و در بخش هایی نیز اجرایی شود چون وقتی قانون اجرا شود مشکلات تکرار نخواهد شد.

** رابطه تنگاتگ معلولیت با توسعه
یکی از روشندلان کردستانی نیز که به عنوان نماینده جامعه معلولان استان در این میزگرد حضور یافته بود، معتقد است: بحث معلولان همراه با برخی مسایل جهانی شده و مدام اصلاحاتی بر روی تعریف معلول، کارهایی که برای این قشر انجام می شود و نحوه دسترسی آنان به منابع و امکانات آن موضوع صورت می گیرد.
عبدالباقی روشنی افزود: امروز به این قشر معلول نمی گویند و آنان را تواناهای متفاوت می نامند یعنی با سایر افراد متفاوت بوده و دارای توانایی های دیگری هستند و در سطح خاص خود متخصص بوده و در برخی جاها به توجه نیاز دارند.
وی اظهار داشت: بحث معلولیت با توسعه رابطه تنگاتنگ دارد و اگر نگرش ما به معلولان صرفا افراد ضعیفی باشد که در تمام مراحل زندگی نیازمند توجه هستند از این مرحله بیشتر رشد نخواهیم کرد.
این روشندل کردستانی تاکید کرد: اگر ذهنیت ها و دیدگاه ها در رابطه با معلولان تغییر نکرده و مسئولیت پذیری هایمان آینده نگرانه نباشد همانگونه که در بسیاری مسایل مشکل داریم در این زمینه نیز پیشرفتی حاصل کارمان نخواهد شد.

**ضرورت تسهیل گری برای معلولان در تمامی زمینه ها
نماینده جامعه معلولان استان کردستان در ادامه با بیان اینکه مناسب سازی دارای مفهوم بزرگتری با عنوان دسترس پذیری است، گفت: دسترس پذیری یعنی تمام افراد جامعه معلول و غیر معلول باید به امکانات، فرصت ها و منابعی که در جامعه وجود دارد، دسترسی داشته باشند.
وی اظهار داشت: در سطح استان و کشور اقداماتی توسط ارگان های زیربط در زمینه دسترس پذیری امکانات برای معلولان انجام شده اما منقطع و جسته و گریخته بوده است.
روشنی افزود: در زمینه دسترس پذیری در تمام زمینه ها باید تسهیل گری برای معلولان انجام شود و تمام ادارات و ارگان ها درگیر آن باشند.
این روشندل کردستانی گفت: در جایی یک بار برای همیشه کاری انجام می شود و وقتی به اتمام رسید تازه مشکلات نمایان می شود و این مساله ناشی از نبود برنامه جامع و کامل است.
وی اضافه کرد: در برنامه پنجم یا ششم توسعه قرار بود هر برنامه و طرح عمرانی یک پیوست فرهنگی و اجتماعی داشته باشد و حقوق معلولان نیز در آن پیوست در نظر گرفته شود اما طرح ها بدون رعایت این موارد اجرا می شود.

** قانون جامع میثاق مشترک مردم، دولت و معلولان است
نماینده جامعه معلولان کردستان در ادامه قانون جامع حمایت از معلولان را میثاق مشترک مردم، دولت وجامعه معلولان دانست و گفت: در این قانون باید چالش ها کارشناسی تر پیگیری شده و بر روی میثاق های مشترک کار انجام شود.
وی اظهار داشت: این قانون هرچند نواقصی نیز دارد اما باید اجرایی شود و در فرآیند اجرایی شدن در صورت لزوم آن را زیر نقد برده و بر روی نواقص آن کار شود.
روشنی با بیان اینکه امروز نیاز جامعه معلولان از نیازهای صرف حمایتی تغییر کرده است، افزود: امروز معلولان خواستار رسیدن به حق و حقوق قانونی و جایگاه اجتماعی خود که در قانون جامع به ان تاکید شده هستند.
وی یادآور شد: براساس این قانون برنامه ریزی های شهری و توسعه باید به گونه ای تعریف شود که تمامی آحاد جامعه به یک اندازه به آن دسترسی داشته باشند.
این روشندل کردستانی اضافه کرد: مسئولان ارشد باید رویه ای در استان ایجاد کنند که سایر مسئولان با ادامه این مسیر از توانایی و استعداهای معلولان به درستی بهره ببرند.
وی همچنین به نقش رسانه ها در این زمینه به عنوان جهت دهنده حرکت فکری و فیزیکی جامعه اشاره کرد و گفت: یکی از عناصری که می تواند جامعه را نسبت به قانون حمایت از معلولان آگاه کرده و به رفع مشکلات این قشر کمک کند رسانه ها هستند.

** توانمند سازی معلولان به توانمندسازی جامعه جهانی کمک می کند
نماینده جامعه معلولان کردستان با اشاره به اینکه توانمندسازی معلولان به توانمندسازی جامعه جهانی کمک می کند، افزود: برای رسیدن به توسعه پایدار، تا سرمایه اجتماعی و فرهنگی تقویت نشود همچنان اقشاری از پیشرفت طرد می شوند.
وی اظهار داشت: وقتی چند درصد ازجامعه را قشر معلول و یا همان تواناهای متفاوت تشکیل می دهند بنابراین باید بستر برای نقش آفرینی این افراد در جامعه فراهم شود و بی شک نداشتن دغدغه روحی و روانی قشری از جامعه موجب پیشرفت آن خواهد شد.
روشنی گفت: در تمام کشورهای پیشرفته دنیا شهردار مسئول شهر است و حتی جاهایی که برون سپاری می شود نیز حرف آخر را شهردار می زند اما درجامعه ما تمام قضیه در اختیار یک ارگان ذیصلاح نیست لذا تنها برای قسمتی می تواند پاسخگو باشد و همین امر موجب برآورده نشدن انتظارات می شود.
وی با بیان اینکه معلولان در زمینه های مختلف دیگری همانند مسکن و اشتغال با مشکل مواجه هستند ابراز امیدواری کرد، از وضع قوانین دست و پاگیر بدون در نظر گرفتن نظر معلولان پرهیز شده و با همکاری و هماهنگی و برنامه ریزی اصولی مشکلات این قشر کاهش یابد.
امید می رود مسئولان و متولیان امر و تمامی اقشار مختلف جامعه خود را در قبال افراد معلول و کم توان مسئول دانسته و با یکسان سازی فرصت ها زمینه حضور هر چه بیشتر این قشر در جامعه و استفاده انان از امکانات موجود را فراهم کنند.
از 12 تا 19 آذر با عنوان هفته معلولان نامگذاری شده است.