به گزارش ایران سپید به نقل از مهر صداها را نمی شوند اما تصاویر را می بینند؛ اقلیتی که استفاده از سینما به عنوان ارزان ترین تفریح فرهنگی در شرایط فعلی، بخشی از حق طبیعی آنهاست اما رویدادی ساده به نام زیرنویس و ترجمه فیلم ها، آنها را از حق طبیعی شان محروم کرده است. 

بارها و بارها نماینده‌ای از این گروه را در نشست های خبری مسئولان دیده ایم که درخواست خود را مبنی بر قرار دادن زیرنویس فیلم ها اعلام کرده اند و خواسته اند صدای بی صدا و خاموش آنها به جایی برسد اما هر بار تنها با وعده ای توخالی مواجه شده اند به طوری که در همه این سال هایی که از عمر سینمای ایران می گذرد تنها چند فیلم چون «نگار» ساخته رامبد جوان، «هزار پا» ساخته ابوالحسن داوودی، «به وقت شام» ساخته ابراهیم حاتمی کیا این امکان را ایجاد کرده اند که ناشنوایان نیز از آنها استفاده کنند.

به گفته برخی از سینماگران، این کار هزینه چندانی ندارد و عزم بزرگی هم نمی خواهد و تنها ارایه یک کپی زیرنویس و ترجمه شده و مهیا کردن شرایط اکران آنها، کافی است تا ناشنوایان بتوانند مانند سایر افراد از جذابیت های پرده نقره ای بهره ببرند اما گویا طی کردن همین پروسه ساده که تنها ۱۰ میلیون تومان هزینه دارد، انتظاری چندین ساله را برای آنها رقم زده است.

به نظر می‌رسد آنچه باعث این اتفاق شده است، بیشتر از آنکه منشأ اقتصادی داشته باشد، ناشی از این است که برای مسئولان امر اصلا این خواسته بزرگ آنها اهمیتی ندارد و آنها به دنبال مدیریت مسایل دیگری هستند.

درباره این موضوع با پوران درخشنده کارگردان، ابوالحسن داوودی کارگردان، محمدقاصد اشرفی رییس انجمن سینماداران و حامد عابدین زاده رییس انجمن ناشنوایان در میان گذاشتیم که شرح بیشتر این گفتگوها را در زیر می خوانید: 

پوران درخشنده که پیش از این ۲ فیلم با نام های «رابطه» و «پرنده کوچک خوشبختی» را درباره ناشنوایان ساخته است استفاده از سینما را حق طبیعی این گروه از جامعه می داند؛ حقی که نادیده گرفته شده است.

وی درباره لزوم اکران با زیرنویس فارسی برای امکان استفاده ناشنوایان به خبرنگار مهر گفت: نمایش آثار سینمایی با شرایطی که برای ناشنوایان قابل استفاده باشد یک ضرورت است زیرا این افراد بخشی از جامعه ما را تشکیل می دهند و حق دارند ببینند، یاد بگیرند و نیازهای زندگی خود را با یادگیری به سرانجام برسانند.

کارگردان «زیر سقف دودی» افزود: اکران آثار سینمایی برای این بخش از جامعه یک کار فرهنگی بسیار بزرگ است و بر ما واجب است که شرایط استفاده از سینما را برای ناشنوایان و دیگر کسانی که شرایط خاص دارند، فراهم کنیم. این اتفاقی است که در بسیای از جوامع مورد توجه قرار گرفته اما در جامعه ما چنین امکانی وجود ندارد. من چندی پیش تئاتری دیدم که در آن دیالوگ ها برای این دسته از افراد ترجمه می شد بنابراین اگر این اتفاق در فیلم های سینمایی هم رخ دهد می تواند یک گام خوب و سازنده در جهت حقوق انسانی افراد جامعه باشد.

درخشنده: هرچند ارایه یک کپی برای ناشنوایان کاری ندارد اما این کار هم مثل سایر کارها در کشور ما مورد غلفت قرار گرفته است و کسی دنبال انجام آن نیستوی با اشاره به اینکه اکران آثار سینمایی برای ناشنوایان هزینه و کار چندانی ندارد و تنها باید برخی علایم و زیرنویس ها در آثار وجود داشته باشد، عنوان کرد: هرچند ارایه یک کپی برای ناشنوایان کاری ندارد اما این کار هم مثل سایر کارها در کشور ما مورد غلفت قرار گرفته است و کسی حتی به فکر آن نیست.

این نویسنده و کارگردان اضافه کرد: ضمن اینکه باید توجه داشت اولین فیلم درباره ناشنوایان در سال ۶۴ ساخته شد اما از آن سال تاکنون فیلمی درباره این افراد ساخته نشده است.

کارگردان «پرنده کوچک خوشبختی» اظهار کرد: هرچند ممکن است ارایه یک نسخه زیرنویس شده از آثار برای تهیه کنندگان هزینه هایی داشته باشد اما یک ضرورت آموزشی و از حقوق انسانی افراد جامعه است که باید دست از غفلت نسبت به آن برداشت.

کارگردان فیلم سینمایی «شمعی در باد» در پایان با اشاره به اینکه می شود سانس ها و سالن هایی را به اکران آثار برای ناشنوایان اختصاص داد، گفت: در صورتی که یک سانس به ناشنوایان تعلق بگیرد و تبلیغ و اطلاع رسانی درستی هم انجام شود آنها از این آثار استقبال می کنند. دانستن و استفاده از محصولات هنری حق همه افراد است و ناشنواها هم جدا از دیگران نیستند ولی متاسفانه نادیده گرفته شده اند.

ابوالحسن داوودی کارگردان فیلم سینمایی «هزارپا» که به تازگی نسخه ای از این فیلم برای ناشنوایان به نمایش گذاشته شد ضمن تاکید بر اینکه اکران آثار برای ناشنوایان یک کار خیر و در عین حال منفعت زاست، معتقد است که این مورد کمترین کاری است که به عنوان یک مسئولیت اجتماعی می توان انجام داد.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید بر لزوم ایجاد شرایط تماشای فیلم ها در سینماها برای ناشنوایان عنوان کرد: اکران آثار سینمایی برای ناشنوایان احترام به طبقه ای است که از یک حس برخوردار نیستند ضمن اینکه این مساله در جاهای دیگر دنیا حل شده است به این نحو که آثاری که پخش بیشتری دارند یک باند مخصوص به ناشنوایان را هم دارند. این باند همواره در نسخه سینمایی و شبکه نمایش خانگی این آثار وجود دارد و قابل استفاده است و جزو انتخاب هایی است که این گروه از افراد می توانند داشته باشند.

کارگردان «زادبوم» افزود: محروم کردن این گروه از افراد از آثار اکران شده بیشتر از این که ناشی از بی توجهی باشد ناشی از اقتصاد ضعیف سینماست. اگر صاحبان آثار و متولیان سینما حس کنند که فضا برای اکران آثار آنها برای ناشنوایان وجود دارد و تنها منحصر به یکی دو فیلم نمی شود شاید نسبت به این امر تمایل پیدا کنند ضمن اینکه به نظر من اگر شرایط برای اکران آثار برای این افراد فراهم شود رفته رفته مخاطبان این آثار سینمایی هم زیاد می شود و هزینه اندک خود را جبران می کند.

داوودی: به نظر من اگر شرایط برای اکران آثار برای این افراد فراهم شود رفته رفته مخاطبان این آثار سینمایی هم زیاد می شود و هزینه اندک خود را جبران می کندداوودی هزینه زیرنویس کردن فیلم ها برای نمایش در سینما را بین ۸ تا ۱۰ میلیون تومان ارزیابی کرد و گفت: اکران فیلم با زیرنویس مناسب ناشنوایان می تواند برای همه فیلم ها اتفاق بیفتد اما این نوع زیرنویس تفاوت هایی با زیرنویس معمولی فارسی دارد. اکران «هزار پا» برای ناشنوایان هزینه دیگری به جز زیرنویس نداشت ضمن اینکه این جزو موارد استثنایی بود که صدا و سیما هم همکاری و اطلاع رسانی کرد و این اطلاع رسانی باعث شد مقدار نسبتا قبال توجهی مخاطبان از این طرح استقبال کنند.

کارگردان «رخ دیوانه» ابراز امیدواری کرد که زیرنویس فیلم ها برای قابل استفاده شدن از سوی ناشنوایان منحصر به یکی دو فیلم نشود، بیان کرد: تهیه کنندگان و سازندگان بدانند که به راحتی می توانند هزینه های ناچیز ارایه نسخه زیرنویس شده از این آثار را در اکران به دست بیاورند ضمن اینکه با این کار، گروهی از تماشاگران که پیش از این از دیدن فیلم ها محروم بودند، به تعداد تماشاگران سینما اضافه می شوند.

داوودی در پایان توضیح داد: اکران فیلم ها برای ناشنوایان عزم بزرگی نمی خواهد و هزینه این کار بسیار ناچیز است در حالی که می تواند رضایت یک قشر بزرگ را به همراه داشته باشد. ممکن است هر کدام از این افراد در خانواده های ما باشند برای مثال دختر برادر من ناشنواست از همین رو به فکر این بودم که چه کاری می توانم برایش انجام بدهم به همین دلیل اقدام به ارایه یک نسخه زیرنویس شده از «هزارپا» کردم. ما سینماگران باید بدانیم این حداقل کاری است که می توانیم به عنوان مسئولیت خودمان در قبال این گروه انجام بدهیم.

محمدقاصد اشرفی رییس انجمن سینماداران هم با توضیح اینکه زیرنویس کردن آثار سینمایی هزینه چندانی ندارد، گفت اختصاص سانس ویژه برای بهره برداری ناشنوایان از آثار سینمایی و موفقیت این امر در گرو تبلیغات مناسب و برنامه‌ریزی دقیق است.

رییس انجمن سینماداران در این باره به خبرنگار مهر اظهار کرد: این طرح چندی پیش توسط یکی از مدیران ارشاد و موسسه سینماشهر مطرح و روی آن کار شد که البته به نتیجه مثبتی هم رسید به طوری که در حال حاضر در سینماهایی مثل مگامال و کورش که سالن ها و مخاطبان زیادی دارند، ۲ فیلم به نام «نگار» ساخته رامبد جوان و «هزارپا» به کارگردانی ابوالحسن داوودی به صورت آزمایشی برای ناشنوایان ترجمه و اکران می شود که کار بسیار خوبی است. این امکان برای بقیه فیلم ها هم وجود دارد و اگر ببینیم از این طرح استقبال می شود و تعداد تماشاگران قابل توجهی دارد برای دیگر فیلم ها هم این امکان را فراهم می کنیم.

به گفته وی، موانعی برای این کار وجود ندارد و تنها لازم است یک نسخه زیرنویس از فیلم برای ناشنوایان وجود داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه تعداد سالن سینماهای اجراکننده این طرح هم مهم است، توضیح داد: اگر سالنی را به این منظور اختصاص بدهند اما تعداد تماشاگران آن اندک باشد به بقیه آثار آسیب می رسد با این حال به نظرم می شود چنین طراحی کرد که این فیلم ها در یک سانس معین به نمایش گذاشته شوند.

رییس انجمن سینماداران با بیان اینکه لازمه موفقیت این امر این است که اطلاع رسانی درستی صورت بگیرد تا یک اتفاق ملی رخ دهد، عنوان کرد: با تبلیغ این طرح در رسانه ملی اتفاقات خوبی می تواند رخ دهد تا جایی که می شود یک سالن و یک سانس را به این منظور اختصاص داد تا این گروه از افراد در مناطق مختلف از این فیلم ها استفاده کنند. فکر می کنم اجرای این طرح میسر است و با توجه به اینکه شما موضوع را یادآوری کردید آن را در جلسه پیش روی شورای عالی اکران مطرح می کنم تا ببینم واقعا در این زمینه اقدامی صورت می گیرد یا نه.

قاصداشرفی: با توجه به اینکه شما موضوع را یادآوری کردید آن را در جلسه پیش روی شورای عالی اکران مطرح می کنم تا ببینم واقعا در این زمینه اقدامی صورت می گیرد یا نهوی با اشاره به اینکه اگر این طرح بدون برنامه ریزی اجرا شود محکوم به شکست می شود، گفت: اگر استقبالی از فیلم ها نشود یک سانس و یک سالن سینما به هدر می رود و فیلم های دیگر هم امکان نمایش را از دست بدهند به همین دلیل ابتدا باید برنامه‌ریزی درستی صورت بگیرد و تبلیغ و اطلاع رسانی شود تا این طرح موثر واقع شود و مورد استقبال قرار بگیرد در غیر این صورت هم فیلمی که می تواند در آن بازه زمانی اکران شود آسیب می بینید هم آثاری که قرار است برای ناشنوایان اکران شوند، با شکست مواجه می شوند.

قاصداشرفی ادامه داد: من معتقدم اگر یک سانس به این موضوع اختصاص داده شود و این آثار به طور مرتب اکران شوند استقبال خوبی از آنها صورت می گیرد. در حال حاضر برای آثار کودک هر روز یک سانس اختصاص می گیرد که با استقبال هم مواجه شده است بنابراین همین روند می تواند درباره آثار ناشنوایان پیگیری شود چون در این صورت خانواده ها متوجه می شوند در چه ساعتی و در چه سینمایی می توانند به تماشای این آثار بنشینند که با این طرح تعداد مخاطبان سینما هم افزایش پیدا می کند.

وی با بیان اینکه این طرح با «هزارپا» در حال اجرا در پردیس مگامال و کورش است، عنوان کرد: می‌دانم که تاکنون استقبال خوبی از این طرح در پردیس کورش شده است اما اطلاعی از مگامال ندارم.

رییس انجمن سینماداران در پایان توضیح داد: اکران آثار برای ناشنوایان هزینه چندانی ندارد و می شود با برنامه ریزی درست نتیجه خوبی گرفت. به طور کلی اجرای آزمایشی این طرح هم قابل تشکر  است و صاحبان دیگر آثار هم می توانند رضایت خود را اعلام کنند و یک کپی از آنها را برای استفاده این گونه افراد ارایه دهند.

اما حامد عابدین زاده رییس انجمن ناشنوایان نظر متفاوتی در این باره دارد و تاکید می کند در همه این سال ها هیچکس به فکر این حق طبیعی ناشنوایان نبوده و حتی تصویب قانون در این زمینه هم کارگر نیفتاده است.

وی با بیان اینکه ناشنوایان  همچنان چشم انتظار زیرنویس آثار سینمایی هستند به خبرنگار مهر گفت: در همه این سال ها جامعه ناشنوایان چشم انتظار زیرنویس آثار در تلویزیون و سینما هستند ضمن اینکه در طول این مدت هیچگونه حمایتی از سوی سازمان‌های ذیربط برای تسهیل  این موضوع صورت نگرفته است. اوایل سال۹۷ قانون حمایت از حقوق معلولان در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که طبق ماده ۲۱ این قانون وزارت ارشاد و صدا و سیما موظف هستند شرایط استفاده ناشنوایان از آثار را فراهم کنند که گویا بسیاری از ارگان های دولتی و غیردولتی از موارد جدید این قانون مطلع نیستند یا نسبت به آن بی اعتنایی می کنند.

رییس انجمن ناشنوایان افزود: در این چهل سال تنها ۲ فیلم «رابطه» و «پرنده کوچک خوشبختی» توسط کارگردان محترم خانم پوران درخشنده درباره ناشنوایان ساخته شده و دیگر هیچکسی به فکر تهیه فیلم برای آموزش، فرهنگسازی و آشنایی با مشکلات ناشنوایان نبوده و اقدامی در این باره نکرده است. متاسفانه هیچ کس هزینه ای برای آموزش و فرهنگسازی جامعه ناشنوایان نمی‌کند و این موضوع باعث می‌شود جامعه کنونی ما بدون در نظر گرفتن افراد دارای معلولیت امورش را پیش ببرد.

عابدین زاده با انتقاد از رفتار عمومی با معلولان مطرح کرد: در جامعه از پذیرش نیروی کار ناشنوا امتناع می‌شود که در بسیاری از موارد منجر به بروز مشکلات جدی برای ناشنوایان شده است. ناگفته نماند که گروهی دیگر از هر فرصتی برای تبلیغ پزشکان خود در زمینه جراحی کاشت حلزون از بدو تولد تا میانسالی  استفاده می کنند اما متاسفانه مشکلات و معایب کاشت حلزون هنوز پابرجاست. از همین ماجرا می شود متوجه اهمیت محصولات آموزشی برای ناشنوایان شد.

رییس انجمن ناشنوایان با بیان اینکه بیش از پنج سال است که  هیات مدیره انجمن پیگیر لایحه حمایت از حقوق معلولان در موارد مختلف و خواسته های ناشنوایان است، عنوان کرد: یکی از   مواردی که پیگیر آن بوده و هستیم قرار دادن زیرنویس برای فیلم‌ها و سریال‌ها و یا مترجم ناشنوایان در اخبار بود که در قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت به تصویب رسیده است.

وی در بخش دیگر از صحبت هایش توضیح داد: گاهی بعضی از کارگردانان در آثارشان از یک یا دو نفر از بازیگران ناشنوا به مدت کوتاهی استفاده می کنند ولی بیشتر کارگردانان از افراد عادی برای نقش ناشنوا استفاده و از پذیرش بازیگران ناشنوا امتناع می‌ کنند. 

عابدین زاده با اشاره به اینکه اگر آثار سینمایی برای ناشنوایان زیرنویس و ترجمه شود استقبال خوبی از سوی این قشر صورت می‌گیرد، گفت: اگر یک ‌سانس ویژه ناشنوایان در نظر گرفته شود تا جامعه ناشنوایان و کم شنوایان از این امکانات بهره ببرند، می تواند گام موثری در جهت فرهنگسازی باشد و استقبال خوبی هم از این آثار صورت می گیرد.

وی در پایان اظهار کرد: نکته مهم دیگر در کنار زیرنویس آثار سینمایی این است که شبکه های پربیننده مثل آی فیلم، پویا و ... نیز برنامه ها را زیرنویس شده برای استفاده جامعه ناشنوایان و کم شنوایان ارایه دهد تا این افراد هم از دیدن فیلم لذت ببرند و از حق خود محروم نشوند.