به گزارش ایران سپیدحمل و نقل معلولان، موضوعی است که همیشه در سبد مشکلات این دسته از شهروندان ردیف خودش را پیدا کرده و دائماً، محل مباحث و مناقشات زیادی قرار گرفته است. این موضوع مخصوصاً از سال ۹۲ و با افتتاح سامانه حمل و نقل معلولان و جانبازان از سوی شهرداری، وارد فاز تازهای شد. قرار شد با افتتاح این سامانه، جانبازان و معلولان ضمن ثبتنام، از تسهیلات حمل و نقل که عبارت از در اختیار گذاشتن خودرو از سوی سامانه جهت جا به جایی معلولان است، بهرهمند شوند. با وجود گذشت بیش از ۴ سال از افتتاح این سامانه، هنوز با تماسهای برخی معلولان مواجهیم که از شیوه ارائه خدمات این سامانه انتقاد میکنند؛ از جمله گروههای معلول منتقد، نابینایان هستند که معتقدند این سامانه به معلولان غیر نابینا در ارائه تسهیلات حمل و نقل، اهمیت بیشتری میدهد. این انتقاد و برخی اعتراضات دیگر گروههای معلولان بهانهای به دستمان داد تا با پیمان سنندجی، رئیس شرکت واحد اتوبوسرانی و رئیس سامانه حمل و نقل جانبازان و معلولان گفتوگو کنیم. در این گفتوگو، سنندجی به موارد ضعف و قوت ارائه تسهیلات حمل و نقل به معلولان و همچنین تسهیلات جدید شرکت متبوعش به نابینایان اشاره میکند. این گفتوگو را در ادامه میخوانید:
راهاندازی سامانه حمل و نقل جانبازان و معلولان، اتفاق مثبتی در بحث ارائه تسهیلات جا به جایی به این شهروندان از سوی شهرداری بود، با وجودی که به نظر میرسید این سامانه موفق به جا به جایی درصد زیادی از معلولان پایتخت شود، اعتراضات و انتقادات زیادی از سوی گروههای مختلف معلولان نسبت به خدمات این سامانه مطرح شده است؛ از جمله محدودیت در اختصاص خودرو به برخی گروههای معلولیتی مثل نابینایان. چرا با گذشت بیش از ۴ سال از افتتاح این سامانه، هنوز با اعتراضات معلولان مواجهیم؟
زمانی که ما اقدام به راهاندازی این سامانه کردیم، بهدنبال ارائه تسهیلات جا به جایی و حمل و نقل شهری به جانبازان عزیز و همچنین معلولان بودیم تا با امکاناتی که در اختیار داریم بتوانیم به نحو احسن از عهده این کار برآییم؛ اما در ادامه راه با برخی مشکلات مواجه شدیم که مهمترین آنها، کمبود خودرو بود. ما کارمان را با ۶۰ خودرو شروع کردیم: البته که این تعداد خودرو نمیتوانست جوابگوی نیاز معلولان باشد.
ظاهراً بنا بر این بوده که هر سال شما ۲۰ درصد به ناوگان خودروهای ویژه معلولان اضافه کنید، اما طبق اظهارات خودتان بعد از این چند سال هنوز با ۶۰ خودرو خدماترسانی میکنید. آیا بحث افزایش خودرو به طور کلی مسکوت گذاشته شد؟
قطعاً این موضوع مسکوت گذاشته نشده و همچنان در دستور کار ما قرار دارد. همانطور که شما اشاره کردید، قرار بود ما هر سال ۲۰ درصد افزایش خودرو داشته باشیم تا مشکل محدودیت خودرو را به حداقل برسانیم، اما این موضوع فعلاً محقق نشده است. قرار بود سازمان بهزیستی تعدادی خودرو در اختیار ما قرار دهد؛ حتی صحبتهای اولیه را انجام داده بودیم که این تعداد خودرو را داشته باشیم، اما هنوز خبری از خودروهای بهزیستی نیست و ما همچنان با ناوگان محدودمان خدماترسانی میکنیم.
قرار بود سازمان چه تعداد خودرو در اختیارتان بگذارد؟
فکر میکنم ۶۰ خودرو ون قرار بود به ما بدهند.
آیا خودروهایی که در حال حاضر جزو ناوگان شما هستند، استانداردهای لازم برای سوار شدن معلولان، مخصوصاً معلولان جسمی-حرکتی را دارند؟
بله! این خودروها کاملاً، استاندارد و مجهز به تجهیزاتی مثل رمپ مخصوص برای معلولانی که از ویلچر استفاده میکنند، هستند.
اگرچه شما به محدودیت خودرو اشاره کردید، اما از جمله گروههای معلولیتی که به خدمات این سامانه اعتراض میکنند، نابینایان هستند. این دسته از شهروندان معتقدند سامانه معلولان غیر نابینا را در اولویت قرار داده است. اساساً اولویتبندی شما بر چه معیارهایی استوار است؟
ما معلولان غیر نابینا را با نگاهی تبعیضآمیز در اولویت قرار ندادهایم. قبلاً هم گفتم که ناوگانمان محدود است و با توجه به شرایط جانبازان و معلولان جسمی-حرکتی –مخصوصاً ویلچری- که امکان تردد برایشان کمتر است، مجبوریم بخش زیادی از خدماتمان را به این دسته از معلولان اختصاص دهیم. من به مشکلات تردد نابینایان واقفم، اتفاقاً هدف این بود که با در اختیار داشتن خودروهایی که بهزیستی به ما وعده داده بود، بخش قابل توجهی از نیاز نابینایان در بحث حمل و نقل را فراهم کنیم، اما همان طور که گفتم این مهم محقق نشده است. بنا بر این شهروندان نابینا که برای ما بسیار عزیز هستند، فکر نکنند ما بین آنها و دیگر معلولان تبعیض قائلیم.
اگر یک شهروند نابینا از شما بپرسد چه خدماتی در این زمینه به نابینایان ارائه میدهید، آیا پاسختان همین محدودیت ناوگان است؟
حقیقتاً ما خودرو کم داریم و شرمنده دوستان نابینا هستیم که کمتر به آنها خدماترسانی میکنیم. ظاهراً سازمان تاکسیرانی در نظر دارد برای نابینایان در همین بحث حمل و نقل خدماتی ارائه دهد، اما من از چند و چون آن بیخبرم.
شرکت واحد اتوبوسرانی تهران علاوه بر سامانه حمل و نقل ویژه جانبازان و معلولان، ظاهراً اقدام به ارائه خدمات و تسهیلات دیگری هم برای این شهروندان کرده است. این تسهیلات در چه حوزههایی ارائه شده است؟
یکی از جدیدترین اقدامات ما که اتفاقاً مختص نابینایان هم هست، طراحی و راهاندازی سامانه اعلام ایستگاهها بهصورت گویا در خطوط اتوبوسرانی است. در واقع این سامانه شبیه به سامانهای است که در قطارهای شرکت مترو از آن استفاده میشود. حقیقت این است که جای خالی چنین سامانهای مدتها بود که در خطوط پر مسافر اتوبوسرانی احساس میشد، اما زیرساختهای راهاندازی آن فراهم نبود. با راهاندازی این سامانه، شهروندان نابینا دیگر مشکلی در بحث موقعیت و اسم ایستگاهها نخواهند داشت. با این سامانه، شهروند نابینا بهمحض رسیدن بههر ایستگاه، مطلع میشود که در چه موقعیتی است و تا مقصدش چند ایستگاه باقی ماندهاست.
این سامانه در چه تاریخی به صورت رسمی بهرهبرداری میشود؟
قرار است تمام خطوط اتوبوسرانی تهران تا پایان سالجاری به سامانه اعلام گویای ایستگاهها مجهز شوند.
یکی دیگر از خدماتی که شما به شهروندان نابینا ارائه کردهاید، نصب تابلوی بریل در برخی ایستگاههای خط بیآرتی است. چطور به فکر نصب چنین تابلویی افتادید؟
من در تحقیقاتی که داشتم، به این رسیده بودم در کشورهای غربی برای شهروندان نابینا امکان دسترسی به اطلاعات مربوط به ایستگاههای مبدأ، مقصد و جزئیات هر ایستگاه توسط شهرداریها فراهم میشود. بر همین اساس تصمیم گرفتم با همکاری کارشناسان چنین امکانی را در تهران برای نابینایان فراهم کنم. البته این را هم اضافه میکنم که تجربه ما در این زمینه کامل نبود؛ بنابراین شهروندان نابینا با نواقص زیادی در نصب این تابلوها مواجهند. سعی کردیم به صورت پایلوت این طرح را اجرایی کنیم و در چند ایستگاه مثل ایستگاه شهید آیت این تابلو را نصب کردیم.
یکی از مشکلاتی که مسافر نابینا در مطالعه این تابلوها با آن مواجه میشود، ساختار طراحی آن – مخصوصاً در سلولهایی است که برای خط بریل در نظر گرفته شده -؛ ضمناً مطالعه این تابلو باعث میشود تا فرد نابینا سر فرصت موفق به سوار شدن به اتوبوس نشود. سؤال اینجاست: شما که برای نصب این تابلو از الگوهای غربی الهام گرفتید، چطور به سراغ سیستم اسمارت که دسترسی سریع نابینایان به اطلاعات ایستگاهها را فراهم میکند، نرفتید؟
من کاملاً موافقم که ما در طراحی و نصب این تابلوها، تجربه کافی نداشتیم؛ در واقع شاید ارزش اصلی نصب تابلوهای بریل در ایستگاهها، در بحث فرهنگسازی باشد و بهعنوان نوعی نماد، حق شهروندی نابینایان در استفاده از وسایل نقلیه عمومی را به دیگر شهروندان جامعه گوشزد کند. موضوع استفاده از اسمارتها هم که شما اشاره کردید، خیلی مهم است و من از جزئیات این سامانه بیاطلاع نیستم. بههر حال سامانه اسمارت این امکان را هم به راننده اتوبوس و هم به مسافر معلول میدهد که از موقعیت هم مطلع باشند. راننده متوجه باشد که در ایستگاه بعدی یک مسافر معلول را باید سوار کند و مسافر نابینا هم به طریق اولی، متوجه این شود که اتوبوسی که نزدیک به ایستگاه میشود، دارای تجهیزات ویژه معلولان برای سوار شدن است. قبول دارم که این سامانه برای دسترسی معلولان کاملتر است، منتها همان طور که گفتم باید به حساب بیتجربگی ما بگذارید.
بهنظر شما آیا واقعاً این امکان نمیتواند از سوی شهرداری و شرکت متبوع شما فراهم شود که در هر ساعت، حداقل دو اتوبوس به امکانی مثل سامانه اسمارت مجهز شوند؟
اتفاقاً چنین امکانی در ایران غیر عملی نیست. اما در حال حاضر ما بر راهاندازی سامانه اعلام گویای ایستگاههای اتوبوس متمرکز شدهایم تا با کمترین مشکل بتوانیم این سامانه را بهرهبرداری کنیم. قطعاً در راهاندازی سیستمی شبیه به اسمارت، از نظرهای کارشناسی و تجربیات افراد متخصص استفاده خواهیم کرد.
بهنظر شما، ما تا چه میزان به استانداردهای دسترسپذیری معلولان به خدمات شهری مثل همین بحث حمل و نقل نزدیک شدهایم؟
قطعاً تا رسیدن به استانداردهای بینالمللی فاصله داریم؛ هنوز ما در نصب تجهیزات بالابر ویژه معلولان در اتوبوسها نقص داریم، در نحوه پهلو گرفتن اتوبوسها در ایستگاهها جهت سوار شدن معلولان جسمی-حرکتی مشکل داریم؛ اما برطرف کردن تمام این مشکلات برای رسیدن به استانداردها، قطعاً عزم ملی را میطلبد. ضمن اینکه نسبت به گذشته وضعیت بهتری داریم. درست است که در همین بحث ناوگان اتوبوسرانی، برای جا به جایی معلولان جسمی-حرکتی مشکل داریم، اما سعی کردیم با اضافه کردن اتوبوسهای جدید که کفشان همسطح با ایستگاههاست، تا حدی از میزان مشکلات شهروندان معلول بکاهیم.