عرق کردن، تنها یکی از راههایی است که بدن با آن، دمایش را کنترل میکند. وقتی بدن گرم میشود به دو شیوه خودش را خنک میکند؛ یکی اینکه جریان خون بیشتری وارد رگهای خونی در سطح پوست میشود تا بدن خنک شود. روش دیگر هم اینکه بدن با عرق کردن خودش را از گرمای زیاد نجات میدهد. در تمام بدن ما ۲ تا ۵ میلیون غدهی عرق وجود دارد. مقدار عرقی که حین ورزش میریزید بواسطهی این غدد است و طیفی بین نیم لیتر تا ۳ یا ۴ لیتر دارد.
در مورد عرق کردن چقدر اطلاعات دارید؟ در این مطلب به چند باور اشتباه رایج میان مردم اشاره میکنیم و حقایقی را برایتان میگوییم.
باور اشتباه : آنهایی که سالمترند و اندام متناسبتری دارند، کمتر عرق میکنند
یکی از متداولترین تصورات نادرستی که وجود دارد این است که عرق کردن، علامتی است که نشان میدهد شما سالم نیستید یا اضافه وزن دارید. در واقع ورزشکاران و آنهایی که اندام نسبتا متناسبتری دارند، حین ورزش و فعالیت، زودتر از آنهایی که سطح فیتنسشان پایینتر است عرق میکنند. در فصل تابستان، تقریبا دو هفته طول میکشد تا با تمرین و ورزش در محیط گرم، بدنتان با آن گرما سازگار شود.
بدن شما برای وفق دادن خودش، حجم پلاسما را در رگهای خونی افزایش میدهد تا شما بتوانید مایعات و گرمای بیشتری را به سطح پوست برسانید و رها کنید. بنابراین وقتی بدنتان با شرایط محیطی خو گرفت، دیگر حین تمرین، زودتر عرق خواهید کرد تا در خنک کردن بدن، کارآمدتر باشید. پس زودتر عرق کردن یا زیاد عرق کردن میتواند نشاندهندهی این باشد که شما با گرما سازگاری پیدا کرده و سالم هستید.
واقعیت: مردها بیشتر از زنها عرق میکنند
به طور کلی مردها بیشتر از زنها عرق میکنند اما ربطی به جنسیتشان ندارد! اینکه چقدر عرق میکنید توسط جنسیت شما تعیین نمیشود بلکه به اندازهی بدنتان بستگی دارد. طبق مطالعات انجام شده، افرادی که جثهی کوچکتری دارند معمولا با افزایش جریان خون به سطح پوست، خود را خنک میکنند. بنابراین این افراد برای خنک کردن بدنشان چندان وابسته به عرق کردن جهت رهایی از گرما نیستند.
اما افراد با چثههای بزرگتر، بیشتر به واسطهی عرق کردن دمای بدنشان را پایین میآورند. به طور کلی مردها جثهی بزرگتری نسبت به زنها دارند و بنابراین بدنشان با عرق کردن از دمایش کم میکند. زنانی که چثههای ریزی دارند هم نسبت به زنانی که درشتتر هستند، کمتر عرق میکنند. مزیت کمتر عرق کردن حین ورزش و تمرین این است که افراد ریزه، راحتتر میتوانند تعادل حرارتی بدنشان را حفظ کنند، بدون اینکه آب زیادی از دست داده و دچار کمبود آب بدن شوند. البته میزان عرق کردنتان، به تعداد غدههای تعریقی که در بدن خود دارید هم وابسته است.
باور اشتباه: عرق بیشتر یعنی کالری سوزی بیشتر
در واقعیت، ارتباط مستقیمی بین میزان عرق و میزان کالری سوزی وجود ندارد. همانطور که گفته شد، سایز بدن، تعداد غدد تعریق، میزان فیتنس، و اینکه چقدر با گرما سازگاری پیدا کرده باشید، تعیین میکند که چقدر عرق بریزید. پس لطفا شدت تمریناتتان را با میزان عرقی که میریزید نسنجید!
واقعیت: افراد چاق و آنهایی که اضافه وزن دارند، بیشتر مستعد سکتهی ناشی از گرما هستند
چربی، عایقی است که در کار خنک کردن بدن مداخلهی منفی میکند. گرما برای اینکه از بدن خارج شود باید خودش را به سطح پوست برساند. اما وقتی که لایهی ضخیمی از چربی زیر پوست وجود داشته باشد، گرما مجبور است راه سختی را تا رسیدن به سطح پوست در پیش بگیرد. بنابراین افراد چاق یا دچار اضافه وزن، وقتی در هوای گرم ورزش و فعالیت میکنند، در معرض خطر سکتهی ناشی از گرما هستند. سکتهی ناشی از گرما، در میان افراد چاق، سه و نیم برابر بیشتر است.
واقعیت: عرق کردن به بدن کمک میکند تا سموم را دفع کند
حتما در مورد سم زدایی بدن اطلاعات مبهم زیادی به شما رسیده است اما طبق مطالعهای که انجام شده، عرق کردن واقعا به بدنتان کمک میکند تا سموم را دفع کند. مطالعهای دیگری هم ثابت کرده که عرق کردن به دفع ترکیبات فتالات که از طریق تنفس یا مصرف پلاستیکهای روزمره وارد بدن میشود، کمک میکند. ترکیبات فتالات میتوانند در کار هورمونها اختلال ایجاد کنند.
نکتهی آخر
مهمترین چیزی که باید در مورد عرق کردن بدانید این است که هر چه بیشتر عرق کنید، باید بیشتر مراقب میزان آب بدنتان باشید تا دچار کمبود آب بدن نشوید. اگر بیشتر از ۹۰ دقیقه ورزش میکنید، یک نوشیدنی الکترولیتی به همراه داشته باشید تا سدیم، پتاسیم و کلری که با عرق از دست دادهاید جایگزین شود. عرق کردن حین تمرین و فعالیت، شاید حس خوبی نداشته باشد اما به کاهش دمای مرکزی بدن کمک میکند، ضمنا عرق کردن نه تنها برای سلامتی مفید است، بلکه از خستگیتان کم کرده و کمکتان میکند تا مدت بیشتری ورزش کنید. پس بابت عرقهایی که از سر و صورتتان میریزد خوشحال باشید، درست مثل این است که یک پنکهی داخلی دارید!