به گزارش ایران سپید از زمان پیدایش ستون آهنگ و درنگ تا به حال، به جز معدود دفعاتی که به دلیل همزمانی انتشار ستون با رویدادهای خاص، به گزارش و نقد آن رویدادها پرداختیم، در سایر شماره ها سعی کردیم در فضایی هر چند محدود، به معرفی چیزی که با نام موسیقی کلاسیک در دنیا شناخته میشود بپردازیم. پدیده ای که اساس و شالوده بسیاری از موسیقیهایی است که امروزه در سبکهای مختلف این طرف و آن طرف شنیده میشود، به طور جد، وامدار هنرمندان و آفریدگارانِ بزرگی است که در بازه زمانیِ ششصد سال گذشته، انواع و اقسام خلاقیتها را در موسیقی به وجود آورده اند و تئوریهای مختلف را طرحریزی و قابل استفاده کرده اند. از موسیقیِ قرون وسطی نوشتیم و موسیقی باروک، کلاسیک و رمانتیک را واکاوی کردیم و نمونه های صوتی از هر دوره را با هم شنیدیم و برخی از ماندگارترین آفرینندگان هر دوره را هم شناختیم. در آخرین شماره از آهنگ و درنگ در سال ۹۵، بد نیست نگاهی داشته باشیم به متأخرترین دوره از دوره های اصلی در موسیقی کلاسیک و پرونده معرفی دوره های مختلف موسیقی را در پایان سال، ببندیم و در سال تازه، به سراغ مفاهیمِ تازه برویم.

آنچه که در میان اهالی موسیقی به عنوان آخرین دوره از دوره های اصلی و چهارگانه موسیقی شناخته میشود، دوره ای است که با نام موسیقی مدرن از آن یاد میشود. موسیقی مدرن یا نوگرایی در موسیقی، به دیدگاهی فلسفی و زیباییشناسانه اشاره دارد که برگرفته از تغییر در زبان موسیقایی و توسعه آن در سالهای پایانی سده ۱۹ میلادی و ابتدای سده ۲۰، است. در این دوره، واکنشهای مختلفی برای به چالش کشیدن و تفسیر دسته بندیهای قدیمیتر موسیقی رخ داد به شکلی که نوآوریهایی برای گشودن راهی تازه در سازماندهی و رسیدن به دیدگاههای ملودیک، هارمونیک و صدایی تازه در موسیقی پدید آمدند و نگاه جهانی زیباییشناسانه را در ارتباطی نزدیک با دوره ای بزرگتر، قابل شناسایی و هویتدار از نوگرایی در هنر آن زمان، تغییر دادند. نوآوری، بهترین و عملگرایانه ترین کلمه ای است که برای این اتفاق میتوان ذکر کرد. از ویژگیهای برجسته این دوره، کثرت در زبان موسیقی است که نشان میدهد هیچ سبک موسیقایی تاکنون، در موضع غالب نبوده است.

حقیقت ذاتی این تفکر، این اعتقاد است که موسیقی به هیچ وجه پدیده ای ایستا نیست که توسط حقایق همیشگی و اصول کلاسیک تعریف شود. بلکه پدیده ای است ذاتاً تاریخی و تکاملی. در حالیکه اعتقاد به پیشرفت موسیقایی یا اصل نوآوری در مدرنیسم، تازه و یکتا نیستند بلکه مانند ارزشهایی هستند که به طور ویژه در مواضع زیباییشناختی نوگرایی اهمیت دارند. بحث در باره موسیقی مدرن زیاد است اما این بحث را در اینجا ختمه میدهیم و ادامه آن را به ذهن کنجکاو و جستجوگرِ مخاطبانمان وامیگذاریم. اما به عنوان یک نمونه صوتی از دوره مدرن، لطفاً گوش کنید به فانتزی برای ویلن با همراهی پیانو، اثر آرنولد شونبرگ. تفاوت میان این دوره و دوره های پیشین، در این اثر کاملاً مشهود است.