به گزارش ایران سپید فرق زیادی است میان وقتی که در شلوغیها و سر و صدای مترو و اتوبوس هدفونی توی گوشمان فرو میکنیم و بعضاً هم قطعاتی را انتخاب میکنیم که صدای زیادی تولید کنند تا ما را کمی بیشتر دور کنند از هیاهوی خیابان، با زمانی که به قصد شنیدن یک قطعه موسیقایی، در محیطی آرام و با پخش کننده ای استاندارد آن را پخش میکنیم و به زیر و بمها و بالا و پایینهای اجرا شده توسط سازهای مختلف دل میسپاریم. وقتی از چگونگیِ گوش کردن به موسیقی صحبت میکنیم، مقصودمان آن نوع از موسیقی است که نیازمند توجه است و نه موسیقی مصرفی که اکثر آدمها ممکن است روی مبایلها یا دستگاههای player خود داشته باشند.
«Aaron Copland» آهنگساز و معلم برجسته آمریکایی در مورد نوع گوش کردن آدمها به موسیقی میگوید: «آدمها ممکن است در سه سطح از هوشیاری ذهنی به موسیقی گوش دهند. سطح اول را سطح احساسی نامگذاری میکنیم در اکثر آدمها، کیفیت گوش دادن به موسیقی از این سطح فراتر نمیرود. در سطح احساسی، فرد یک قطعه موسیقایی را پخش میکند و همزمان با پخش شدن موسیقی، ممکن است کارهای دیگری هم انجام دهد. فردی را تصور کنید که قطعه ای را پخش میکند و همزمان دارد آشپزی میکند. این فرد قطعاً در حال لذت بردن از موسیقی است. چه بسا قطعه در حال پخش، خاطراتی را هم در او زنده کرده که دارد آنها را هم مرور میکند. اما در حقیقت این شنونده، به موسیقی گوش نمیکند و فقط از آن به عنوان ابزاری برای تشدید احساسات خود استفاده میکند.» کوپلند این ماجرا را در مورد بسیاری از شنونده های به زعم خودشان حرفه ایِ موسیقی هم صادق میداند. در باره این دسته از شنونده ها میگوید: «این افراد ممکن است بهای سنگینی هم برای بلیت کنسرتی بپردازند و پای یک اجرای کاملاً حرفه ای هم بنشینند اما بعد از اجرا، وقتی از آنها در مورد کیفیت اجرا سؤال میشود، ممکن است جوابهایی از این دست بدهند که: اجرای خیلی خوبی بود و من توانستم آرامش کسب کنم. یا مثلاً میگویند موسیقی مرا به یاد فلان دوران خاص از زندگیم انداخت. اما اینها در حقیقت فقط از جنبه های احساسی موسیقی استفاده کرده اند و از این سطح فراتر نرفته اند.»
کوپلند، سطح کیفی بالاتری را هم برای شنیدن موسیقی در نظر میگیرد که آن را «سطح بیانگری» نامیده است. در این سطح، شنونده ممکن است به موسیقی گوش بدهد تا بتواند معنایی را از آن استخراج کند. اما این «معنا» که آدمها در قطعات موسیقی به دنبال آن هستند، دقیقاً چطور معنایی میتواند باشد؟ آیا معنای قطعات موسیقایی لزوماً با کلمات قابل توصیفند؟ در شماره بعدی، نظرات آرون کوپلند در این خصوص را واکاوی خواهیم کرد. حال اگر از علاقمندان جدیِ موسیقی هستید، قطعه «امید» از استاد احمد پژمان، از بهترین آهنگسازان تاریخ موسیقی ایران را در ذیل همین مطلب در وبسایت ایران سپید، بشنوید و دانلود کنید.