به گزارش ایران سپید مقامات وزارت نفت پاکستان هفته گذشته اعلام کردند: ایران و پاکستان، زمان تکمیل طرح ساخت خط لوله گازی آی.پی را تمدید کرده و آن را از دسامبر سال 2014 به دسامبر سال 2015 تغییر داده اند، اما این ادعا را وزارت نفت ایران تکذیب کرد.
علی ماجدی معاون امور بین الملل و بازرگانی وزیر نفت، هرگونه تغییر در زمان تکمیل خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان را از سال 2014 به دسامبر سال 2015 تکذیب کرد.
وی خاطرنشان کرد: ما هیچ توافقی با پاکستانی ها برای تغییر زمان تکمیل خط لوله انجام ندادیم.
منابع پاکستانی مدعی شدند که در جریان سفر نواز شریف نخست وزیر پاکستان به ایران، دو کشور گفتگوهای زیادی درباره تکمیل طرح ساخت خط لوله آی.پی داشتند و توافق کردند که تاریخ تکمیل این طرح را از دسامبر سال 2014 به دسامبر سال 2015 تغییر دهند.
مقامهای ارشد وزارت نفت پاکستان به روزنامه بیزنس ریکوردر، اظهار داشتند: در جریان سفر اخیر نواز شریف به ایران، این نظر که پاکستان شاید طرح 1.5 میلیارد دلاری آی.پی را به دلیل فشار آمریکا، عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای نفتی کنار بگذارد، برطرف شد.
** بن بستی 24 ساله در احداث خط لوله صلح
روند احداث خط لوله صلح که قرار است گاز ایران را به شبه قاره برساند بیش از دو دهه است که با بن بست مواجه شده به طوری که هند خود را از این خط لوله کنار کشیده و پاکستان نیز از اجرای تعهدات خود سرباز زده بود.
ایده احداث خط لوله صلح در سال 1990 مطرح شد و قرار بود، احداث این خط لوله که گاز ایران را به پاکستان و هندوستان منتقل می کرد، پیام آور صلح و دوستی در شبه قاره باشد. با توجه به اینکه توافق شده بود هند و پاکستان برای تامین امنیت این خط لوله، اختلافات خود را کاهش دهند، این خط لوله انتقال گاز به خط لوله صلح موسوم شد.
براساس توافق اولیه، قرار بود این خط لوله 2700 کیلومتری گاز صادراتی ایران را از مسیر پاکستان به هند منتقل کند. پیش بینی شده بود که در صورت توافق نهایی 1100 کیلومتر از این خط لوله در ایران، 1000 کیلومتر در پاکستان و 600 کیلومتر در هند احداث شود.
براساس طرح اولیه قرار شده بود که روزانه 150 میلیون مترمکعب گاز ایران به هند و پاکستان صادر شود که 90 میلیون متر مکعب آن برای هند و 60 میلیون مترمکعب آن برای پاکستان در نظر گرفته شده بود.
مطابق تفاهم های انجام شده، ایران متعهد می شد که تا مدت 25 سال، گاز خود را با قیمت توافقی به هند و پاکستان بفروشد. همچنین پیشنهاداتی پیرامون پیوستن ترکمنستان و قطر به ایران برای تامین گاز طبیعی این پروژه بزرگ مطرح شده بود.
اما گذر زمان نشان داد که موانع بیشماری در سر راه احداث این خط لوله وجود دارد که از جمله آنها می توان به اختلافات دیرینه دهلی و اسلام آباد، فشارهای آمریکا و چانه زنی بر سر قیمت گاز اشاره کرد.
با توجه به اینکه طرح پیشنهاد احداث خط لوله صلح با افزایش فشارهای دولت آمریکا به بخش انرژی کشورمان همراه شد، کارشکنی های گسترده ای در مسیر احداث این خط لوله انجام شد به طوری که در نهایت، کشور هند تحت فشارهای آمریکا و افزایش تنش با پاکستان خود را از این پروژه کنار کشید.
دولت پاکستان نیز همواره با فشارهای فرامنطقه ای برای صرف نظر کردن از احداث این خط لوله مواجه بوده به طوری که پیشنهادهایی برای تامین گاز مورد نیاز این کشور از قطر یا آسیای مرکزی و مشارکت در ساخت لوله گازی تاپی (ترکمنستان - افغانستان - پاکستان - هند) مطرح شده است.
اما به دلیل جذابیت های واردات گاز از ایران، تاکنون دولت های متعددی که در اسلام آباد روی کار آمده اند زیر بار این فشار ها نرفته اند.
پاکستان با بحران شدید انرژی روبروست و این موضوع به اختلال در فعالیت های اقتصادی این کشور در زمان اوج تقاضای سوخت در تابستان و زمستان منجر شده است؛ بنابراین پیش بینی می شود با آغاز صادرات گاز ایران به پاکستان، کمبود انرژی در این کشور مرتفع شود.
هم اکنون ذخایر گازی پاکستان روبه کاهش گذاشته و بنابر ارزیابی ها، گاز وارداتی با خط لوله صلح نسبت به دیگر گزینه های وارداتی چهار برابر ارزان تر است و پس از تکمیل این پروژه، انتظار می رود که این خط لوله سالانه حدود ٣٠٠ تا ٥٠٠ میلیون دلار برای پاکستان درآمدزایی به همراه داشته باشد.
پیش بینی می شود، با آغاز صادرات گاز ایران به پاکستان از طریق این خط لوله که روزانه 750 میلیون فوت مکعب گاز ارسال خواهد کرد، کمبود انرژی پاکستان به شدت کاهش یابد که این میزان صادرات گاز از سوی ایران می تواند، به یک میلیارد فوت مکعب در روز افزایش یابد.
کار ساخت بخشی از خط لوله که در خاک ایران قرار دارد به پایان رسیده و اسلام آباد نیز در 21 اسفندماه سال 1391 احداث بخش پاکستانی این خط لوله را آغاز کرده است. از جمله علل تاخیر در احداث این خط لوله توسط پاکستان ناتوانی در تامین بودجه آن است.
چندی پیش، مقامات پاکستان اعلام کردند برای احداث این خط لوله780 کیلومتری نیاز به دو میلیارد دلار سرمایه گذاری ایران دارند ولی مسوولان وزارت نفت ایران در واکنش به این اظهارات گفته اند هیچ تعهدی برای تامین مالی احداث این خط لوله در خاک پاکستان نداده اند و پاکستان خود باید منابع مورد نیاز را تامین کند.
پاکستان مدتی نیز به دنبال جذب سرمایه گذاران چینی برای مشارکت در احداث این خط لوله بود که به نتیجه مطلوبی نرسید زیرا در صورت سرمایه گذاری چینی ها در این خط لوله، آنها با فشارهای دولت آمریکا مواجه می شوند.
براساس قراردادی که در سال 1387 میان ایران و پاکستان به امضا رسید باید تا دسامبر سال 2014 میلادی گاز ایران به پاکستان ارسال شود و در ازای هر روز تاخیر جریمه ای به میزان 8 میلیون دلار به ایران پرداخت خواهد شد.
با وجود پایین بودن قیمت گاز پیشنهادی ایران به پاکستان نسبت به گاز منطقه آسیای مرکزی، اسلام آباد در پی چانه زنی بیشتر با ایران برای کاهش بیشتر قیمت آن است که البته مدیران نفتی ایران در مقابل این خواسته غیرمنطقی مقاومت کرده اند.
طرف پاکستانی نمی تواند تا موعد مقرر یعنی دسامبر 2014 کار ساخت این خط لوله را به پایان برساند، بنابراین به دنبال مذاکره برای به تاخیر انداختن زمان بهره برداری از این خط لوله است تا از زیر بار جریمه شانه خالی کند.