به گزارش ایران سپید در این قسمت از آموزش کمکهای اولیه به بحث سکته های قلبی و مغزی می پردازیم. در سکته مغزی در اثر خروج خون از رگهای مغز یا ایجاد لخته در مویرگهای مغزی، قسمتی از بافت مغز دچار صدمه می شود و بسته به اینکه کدام قسمت مغز دچار آسیب شده باشد علائم سکته در آن بخش از بدن بروز می کند. به طور کلی علامت اولیه سکته مغزی این است که حدود 24 ساعت قبل از بروز سکته، فرد دچار گز گز در اندامها و بی حسی می شود. علامت دیگر ضعف عضلانی است که یکطرفه است یعنی یا طرف چپ و یا طرف راست بدن دچار ضعف در عضلات می شود مانند اختلال در عضلات صورت مثل پلک زدن، خندیدن، تا اختلال عضلات حرکتی دست و پا، بی اختیاری ادرار، بیقراری، سردرد شدید یا احساس تاری دید، ناتوانی در صحبت کردن یا لکنت و مشکل در شنیدن.
وقتی دو یا سه علامت با هم بروز یابد باید به سکته مغزی شک کرد. اگر با فردی با این علائم روبرو شدیم از او می خواهیم حرف بزند و به نحوه صحبت کردن توجه می کنیم یا می خواهیم که لبخند بزند و به قرینه بودن خط خنده در دو طرف صورت توجه می کنیم یا می خواهیم هر دو دست خود را با هم بالا ببرد که در این حالت دو دست به صورت قرینه بالا نمی آیند. امکان هم دارد فرد دچار گیجی شود و تعادل خود را از دست بدهد و بیفتد. در صورتیکه فرد هوشیاری خود را از دست بدهد و به زمین بخورد باید به چگونگی تنفس و ضربان قلب توجه کرد که مشکلی نداشته باشد اگر این دو مورد هم با مشکل روبرو شد باید احیای قلبی تنفسی آغاز شود. اگر فرد حالت تهوع داشت باید سر را به طرفی گرداند تا ترشحات وارد ریه او نشود. دقت کنیم که در اولین فرصت با اورژانس 115 تماس بگیریم و علائم بیمار را گزارش کنیم تا راهنماییهای مورد نیاز به همراهان داده شود.
زمان طلایی در درمان سکته مغزی 3 تا 4/5 ساعت اولیه بعد از سکته است. اگر بیمار در این فاصله به بیمارستان رسانده شود با یک سی تی اسکن ساده نوع سکته مغزی مشخص شده و اگر از نوعی باشد که به دلیل لخته به وجود آمده باشد پزشک با تزریق یک دارو خاص مانع پیشرفت صدمات مغزی می شود و امکان اینکه فرد به زندگی طبیعی خود برگردد بسیار بالا می رود. اما به طور کلی سکته های مغزی یکی از عوامل مهم بروز مرگ و میر و معلولیت هستند چون به علائم اولیه دقت نمی شود و بیماران اغلب دیر به بیمارستان می رسند.
در حال حاضر بخشهای 724 در سراسر کشور در حال گسترش هستند که ویژه رسیدگی به وضعیت بیماران سکته مغزی هستند. در این بخشها، در اولین ساعات و دقایق اقدامات اولیه لازم برای بیمار انجام می شود و از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود. در مواجهه با بیمار سکته مغزی باید مانع خوردن و آشامیدن بیمار شویم تا نیروهای اورژانس به بالین بیمار برسند.نوع دیگری از سکته ها ، سکته های قلبی هستند. در اغلب سکته های قلبی، عروقی که خونرسانی به عضله قلب را انجام می دهند دچار گرفتگی می شوند و در آنها لخته ایجاد می شود و باعث از بین رفتن عضله قلب می شود. در سکته قلبی خطر مرگ بیشتر است . زمان طلایی برای این بیماران یک ساعت اول بعد از سکته است.
علائم سکته قلبی بیشتر در محدوده قفسه سینه و مثل یک درد فشارنده و شدید در ناحیه مرکزی قفسه سینه هست که می تواند به فک و بازوی چپ یا هر دو بازو سرایت یابد. احساس تنگی نفس و حالتی مثل مشکلات هاضمه ، سوزش سر دل و تهوع می تواند نشانه سکته قلبی باشد. رنگ پوست خاکستری می شود و لبها رو به کبودی می روند. گاه بیمار دچار تعریق شدید بدون علت می شود. ضربان قلب نامنظم می شود یعنی فاصله بین دو ضربان گاه کم و گاه زیاد می شود یا تعداد ضربان خیلی زیاد می شود. اغلب سکته ها چه از نوع قلبی و چه از نوع مغزی در اثر سبک زندگی ناسالم بروز می یابند. مثل کسانی که دچار استرس زیاد هستند فشارخون بالای کنترل نشده دارند رژیم غزایی نامناسبی دارند از فست فود زیاد استفاده می کنند دیابت دارند و چاق هستند و...
وقتی با چنین بیماری روبرو می شویم باید از او بخواهیم در وضعیت راحتی قرار بگیرد بهترین حالت خوابیدن نیمه نشسته است در حالی که زیر زانوها متکا قرار داده شود. بیمار نباید حرکات شدید داشته باشد مثلا تند راه برود از پلهه ها بالا و پایین برود چون ممکن است باعث حرکت لخته در رگهای خونی و ایجاد صدمات بیشتر شود. همچنین در اولین دقایق باید با اورژانس تماس گرفته شود و در صورتیکه علائم گزارش شده به اپراتور اورژانس نشانه سکته قلبی باشد از همراهان می خواهند دو آسپیرین بچه به بیمار بدهند تا بجود. جویدن کمک می کند که سرعت جذب دارو بالاتر برود. آسپیرین موجب حل شدن لخته و جلوگیری از صدمات بیشتر می شود. جویدن آسپریم به کسانی که جدیدا خونریزی داشته اند یا مشکل انعقادی یا حساسیت به آسپرین دارند توصیه نمی شود. در بیماران سکته قلبی اگر ضربان قلب و تنفس قطع یا دچار مشکل شود باید احیای قلبی عروقی آغاز شود و بیمار بعد از رسیدن نیروهای اورژانس بیمار به بیمارستان منتقل می شود.