به گزارش ایران سپید به نقل از روزنامه جام جم، متن گفت و گوی مجید هداوند به شرح زیر است:
چند هفته‌ای است که زمزمه‌ها مبنی بر بازگشایی مدارس از اول مهر جدی‌تر شده است. آیا شما در آموزش و پرورش استثنایی موافق این بازگشایی هستید؟
وزارت آموزش وپرورش و ستادملی مقابله با کرونا عزمشان بر بازگشایی مدارس است. ما هم در آموزش و پرورش استثنایی به چند دلیل موافق بازگشایی هستیم. اول این که به دلیل شرایط خاص دانش‌آموزان استثنایی، آموزش‌ها و توانبخشی‌ها به صورت حضوری موثرتر است. دلیل دوم هم تعداد دانش‌آموزان ماست. میانگین دانش‌آموزان استثنایی از لحاظ حضور در مدرسه تقریبا ۵۳ نفر و در هرکلاس تقریبا ۶ نفراست، به طوری که اگر قرار باشد حضور دانش‌آموزان درهر کلاس نصف شود و حضورها یک روز در میان باشد، تقریبا در هر کلاس سه دانش‌آموز قرار می‌گیرند.
شاید با اطمینان کامل نتوان این حرف را زد چون لازمه امن شدن کلاس، انجام واکسیناسیون است.
بله دقیقا، به همین علت ما دو خواسته از ستاد ملی مقابله با کرونا داشتیم و در اولویت قرار گرفتن معلمان مدارس استثنایی که ۲۳ هزار نفرند و همچنین در اولویت بودن افراد فعال در پایگاه‌های سنجش سلامت که حدود ۲۰ هزار نفرند.
البته از آنجایی که در مدارس استثنایی، آموزش‌ها چهره به چهره است و لازمه آن داشتن تماس بدنی معلم و دانش‌آموز است به نظر می‌رسد واکسیناسیون معلمان کافی نباشد.
بله همین‌طور است. ما از ستاد ملی مقابله با کرونا خواسته‌ایم دانش‌آموزان استثنایی را در اولویت واکسیناسیون قرار دهند چون مثلا در بخش توانبخشی همکار توانبخش ما باید حتما به صورت انفرادی با دانش‌آموز کار کند تا او را برای مباحث آموزشی آماده کند. پس اگر معلم و دانش‌آموز هر دو واکسینه شوند شرایط امن‌تر خواهد بود. با این حال همان‌طور که پارسال هم طی بخشنامه‌ای اعلام کردیم اگر مدارس بازگشایی بشوند دانش‌آموزانی که بیماری زمینه‌ای دارند و توان حضور در مدرسه را ندارند، می‌توانند درخانه و از طریق مجازی آموزش ببینند.
با توجه به این‌که دانش‌آموزان استثنایی شرایط خاص جسمی و ذهنی دارند، آیا قادر به رعایت پروتکل‌های بهداشتی هستند؟
قطعا نه. مثلا دانش‌آموزان طیف اوتیسم که مشکل رفتاری دارند، نمی‌توانند ماسک بزنند یا بعضی از دانش‌آموزانی که معلولیت شدید جسمی و حرکتی دارند رعایت پروتکل‌ها برایشان دشوار است. سال گذشته برای این که آموزش تعطیل نشود و دشواری‌های اینچنینی سلامت دانش‌آموزان را به خطرنیندازد کارهای مختلفی انجام دادیم. از جمله این اقدامات ایجاد ۳۲ پایگاه آموزش مجازی در ۳۲ استان کشور بود که برای فضای مجازی محتواسازی کردند. همچنین پایگاه جامع آموزش را راه‌اندازی و نیز شبکه شاد را برای دانش‌آموزان استثنایی مناسب‌سازی کردیم و ۸ هزار محتوای استاندارد شده در حوزه آموزش و پرورش و توانبخشی را در این شبکه بارگذاری کردیم. همچنین سامانه ندای همراه را ایجاد کردیم که پاسخگوی خانواده دانش‌آموزان تلفیقی فراگیر است و نیز از اول مهر ۹۹ رابط زبان اشاره را در مدرسه تلویزیونی وارد کردیم. همه این اقدامات باعث شد سال گذشته آموزش دانش‌آموزان استثنایی متوقف نشود به طوری که در میان دانش‌آموزان استثنایی پایه دوازدهم که بهره هوشی عادی داشتند ۱۰ درصد افزایش قبولی در کنکور را داشتیم. در کنکور پارسال ۳۱۱ نفر در بهترین دانشگاه‌های کشور قبول شدند و ۲۱ نفر از آنها رتبه زیر هزار داشتند. سال گذشته گزارشی هم مبنی براین که دانش‌آموزی از چرخه آموزش جا مانده باشد، نداشتیم.
البته ما پارسال گزارش‌هایی از معلمان مدارس استثنایی داشتیم که به نوعی گفته‌های شما را نقض می‌کرد چون این افراد اذعان داشتند که به امکانات آموزش مجازی دسترسی ندارند و مشکل آموزشی و ارتباطی دارند.
بله این گزارش‌ها درست بوده چون پارسال بررسی‌های ما که مبتنی بر اطلس یادگیری استان‌ها بود نشان داد که بیش از۲۰ هزار نفر از دانش‌آموزان ما وسیله ارتباطی برای آموزش مجازی نداشتند. البته این مربوط به ابتدای کار بود چون کرونا همه را در وضعی قرار داده بود که قبلا تجربه نشده بود . به مرور اما این مشکل حل شد و سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور با همکاری استانداری‌ها و ادرات کل آموزش و پرورش ۲۰ هزار وسیله ارتباطی از جمله تبلت را در اختیار دانش‌آموزان محروم قرار داد به طوری که اکنون با جرات می‌گویم که در کل کشور هیچ دانش‌آموزاستثنایی محروم از وسیله ارتباطی وجود ندارد مگر این که دانش‌آموزی به دلیل کم توانی جسمی و ذهنی قادر به استفاده از این وسایل نباشد. البته تا قبل از این‌که این وسایل به دست دانش‌آموزان برسد درسنامه‌ها و بسته‌های آموزشی در اختیار این دانش‌آموزان قرار می‌گرفت و بعضی از معلمان و توانبخش‌ها نیز حتی به در خانه دانش‌آموزان مراجعه می‌کردند تا آموزش‌ها و خدمات لازم را ارائه دهند. در واقع همه تلاش ما این بود که هیچ دانش‌آموزی از چرخه آموزش عقب نماند.حتی طرحی به نام اولیای همیارمعلم داشتیم که براساس آن یکی از اعضای خانواده که انگیزه و سواد لازم را داشت پا به پای معلمان به دانش آموزان کم توان کمک می‌کردند.
گفتید ۲۰ هزار دانش‌آموز از امکانات آموزش مجازی بی‌بهره بودند. تمرکز این افراد بیشتر در کدام استان‌ها و مناطق بود؟
این دانش‌آموزان عمدتا درمناطق محروم و کم برخوردار کشور بودند که یا به اینترنت دسترسی نداشتند یا به گوشی‌های هوشمند و تبلت. البته خوشبختانه با گزارشی که از استان‌ها گرفته‌ایم، الان این مشکل رفع شده، گرچه حل شدن آن کمی طول کشید.
درمورد دانش‌آموزان عادی زیاد گفته می‌شود که کمبود امکانات آموزشی و دسترسی نداشتن به آموزش‌های مجازی باعث ترک تحصیل‌های متعدد شده است. آیا در مورد دانش‌آموزان استثنایی هم در دوره کرونا ترک تحصیلی اتفاق افتاد؟
ما هیچ گزارش رسمی مبنی بر ترک تحصیل دانش‌آموزبه علت نداشتن وسیله ارتباطی یا در دسترس نبودن آموزش مجازی نداشته‌ایم. شاید به صورت موردی چنین چیزی در برخی جاها بوده ولی هیچ گزارش رسمی، ترک تحصیل را تایید نمی‌کند.
به طور کلی وضعیت ترک تحصیل دانش‌آموزان استثنایی چطور است و این افراد معمولا به چه دلایلی ترک تحصیل می‌کنند؟
درگذشته دانش‌آموزان ما به دلیل شرایط و پیچیدگی‌های خاص‌شان یا به دلیل شرایط خانوادگی ممکن بود ترک تحصیل کنند اما اکنون به‌دلیل انعطاف در آموزش‌ها، برنامه‌های درسی و منعطف بودن سیستم ارزشیابی و رویکرد تلفیقی فراگیر، عملا امکان ترک تحصیل به حداقل رسیده است.
البته ممکن است خانواده‌ای به فرزندش اجازه تحصیل ندهد برای همین ما سال گذشته از استان‌ها خواسته‌ایم این موضوع را پیگیری کنند چون متوجه شدیم در زمان ورود از ابتدایی به متوسطه اول و از متوسطه اول به متوسطه دوم گاها تعدادی از دانش‌آموزان کم می‌شوند. با این حال هیچ گزارش رسمی که حکایت از ترک تحصیل گسترده داشته باشد به دست ما نرسیده است. درسیستم آموزش و پرورش استثنایی کشور هر دانش‌آموز به اندازه توانش می‌تواند تحصیل کند. همچنین یک اقدام مهم باعث شده رغبت خانواده‌ها به تحصیل فرزندان در مدارس استثنایی بیشتر شود. خوشبختانه پس از مدت‌ها آیین‌نامه‌ای با عنوان «دوره متوسطه کار و دانش ویژه دانش‌آموزان با نیازهای ویژه» در شورای عالی آموزش و پرورش به تصویب رسید. این آیین‌نامه کاری کرد تا تحصیل در دوره متوسطه کار و دانش برای دانش‌آموزان استثنایی رسمیت پیدا کند و این افراد از نظر اشتغال در وضعیت بهتری قراربگیرند به طوری که اگر قبلا دانش‌آموزان کم توان تا کلاس پنجم ابتدایی درس می‌خواندند اکنون می‌توانند در فنی و حرفه‌ای ادامه تحصیل بدهند.
پس طبق گزارش شما ترک تحصیل میان دانش‌آموزان استثنایی حداقلی است. وضعیت بازماندگی از تحصیل این دانش‌آموزان چطور است؟
سال گذشته یکی از بسته‌های تحولی سازمان بحث مداخله بهنگام طلایی بود که چند سوال اساسی را مطرح می‌کرد. در تکمیل این بسته کارگروه مشترکی نیز با وزارت بهداشت و بهزیستی فعال شد تا به محض شناسایی دانش‌آموزاستثنایی ما از آن مطلع شویم و اگر سنجشی انجام می‌دهیم نتایج آن را در اختیار وزارت بهداشت و بهزیستی نیز قرار دهیم. در واقع این اقدامات تلاشی است برای شناسایی هر چه دقیق‌تر دانش‌آموزان استثنایی در کشور.
این در حالی است که برنامه سنجش سلامت جسمانی سال گذشته با پوشش 98/8 در کشور انجام شد که بچه‌های بدو ورود به مدرسه را مورد سنجش قرار داد. به این ترتیب هرجا که برنامه سنجش اجرا می‌شود دانش‌آموزان استثنایی هم خدمات دریافت می‌کنند. البته ممکن است در همه نقاط کشور امکان تاسیس مدرسه استثنایی وجود نداشته باشد که در این صورت به چند روش عمل می‌شود مثلا معلمان عادی تحت آموزش قرار می‌گیرند تا بتوانند با دانش‌آموزاستثنایی ارتباط بگیرند یا یک کلاس استثنایی به عنوان ضمیمه در کنار مدارس عادی ایجاد شود. با این اقدامات قطعا بازماندگی از تحصیل برای دانش‌آموزان با نیازهای ویژه به حداقل می‌رسد.