به گزارش ایران سپید 24 مهر سال 1399 روز جهانی ایمنی عصای سفید مراسمی با حضور محمدشریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وحید قبادی دانا رییس سازمان بهزستی کل کشور و جمعی از مدیران و مسولان سازمان و انجمن های مردم نهاد نابینایان برگزار شد در این مراسم خبر خرید 100 دستگاه برجسته نگار هوشمند و 300 جلد قرآن به خط بریل از مرکز نابینایان رودکی توسط وزیر کار رسانه ای شد و از آن به عنوان هدیه سازمان بهزیستی به این گروه از معلولان نام بردند.
حال بعد از گذشت هفت ماه از این خبر تنها 30 دستگاه از شرکت تولید کننده توسط استان ها خریداری شده است. به این صورت که بودجه خرید یک دستگاه به هر استان ارائه شد تا مستقیماً این برجسته نگار هوشمند را خریداری کرده و به انجمن ها یا کتابخانه ها اهدا کنند تا نابینایان بتوانند از این دستگاه های نوت تیکر استفاده نمایند.
طبق اطلاعاتی که به ایران سپید رسیده است، مقرر شده بود هر استان یک دستگاه را خریداری کند که گویا بهزیستی استان تهران بودجه خرید این دستگاه را به سازمان بهزیستی باز گردانده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر دست به کار شدیم و با مدیرعامل شرکت تولید کننده این دستگاه ها به گفتگو پرداختیم تا دریابیم آیا این شرکت توانسته این 100 دستگاه را تولید کند؟
سعید صادق پور مدیرعامل شرکت پکتوس در رابطه با سابقه سفارش های بهزیستی در مورد این دستگاه ها می گوید: « در سال های 95-96 سازمان بهزیستی فراخوان عمومی برای خرید 150دستگاه برجسته نگار در رسانه ها منتشر کرد که شرکت پکتوس هم در این فراخوان شرکت کرد و برنده شد اما متاسفانه از 150 دستگاهی که به ما سفارش دادند فقط 50 دستگاه را تحویل گرفته و گفتند که بودجه برای خرید مابقی نداریم و در سال های آینده که بودجه اش تامین شد خریداری می کنیم که دیگر خبری از خرید دستگاه های باقی مانده نشد که نشد.
این محصولات خاص مثل محصولات عمومی نیست که اگر تولید شد و بهزیستی نخرید بتوانیم به ارگان یا حتی به مردم بفروشیم این اقدام سازمان بهزیستی سبب شد شرکت ما ضرر سنگینی را متحمل شود.»
وی با اشاره به سابقه 30 ساله این شرکت در تولید بیان می کند: «روال کاری جدید سازمان بهزیستی اینگونه شده که برای سفارش های که می دهد زیر بار بستن قرار داد خرید نمی رود و فقط زبانی می گویند شما تولید کنید ما می خریم و پای عمل که می رسد هیچ کس زیر بار حرفی که زده نمی رود و ما هم به عنوان شرکت چون قرارداد رسمی نداریم نمی توانیم مطالبه حق و حقوقمان را قانونی انجام دهیم و ضررمان را از بهزیستی دریافت کنیم.»
صادق پور در خصوص گفتگوی که با معاونت توانبخشی در مورد خرید این دستگاه های نوت تیکر داشته است، می گوید: «طی گفتگوی تلفنی که با معاونت توانبخشی داشتم، گفتند شما چند دستگاه موجود دارید که ما گفتیم 30 دستگاه تولید شده داریم. بنده روال خرید را به دکتر نفریه هم گفتم که خرید و سفارش به این گونه است که بهزیستی به عنوان سفارش دهند باید قرار دادی را با پکتوس به عنوان شرکت تولید کننده منعقد کند و مبلغی را به عنوان پیش پرداخت به این شرکت پرداخت نماید. در آیین نامه معاملات دولتی این گونه است که 25درصد از مبلغ کلی قرارداد را باید در ابتدای سفارش به شرکت تولید کننده پرداخت شود تا شرکت خرید مواد اولیه را با همان پول آغاز نماید نه اینکه از سرمایه شخصی اش پای کار بگذارد و بعد هم حق اش را ندهند و متحمل ضرر شود.
دکتر نفریه تلفنی گفتند: «شما 70 دستگاه مابقی مانده را هم تولید کنید ما از شما می خریم» اما تاکنون خبری از خرید نبوده که هیچ، حتی دیگر جواب تلفن ها و نامه های رسمی که به دفترشان ارسال می کنیم را هم نمی دهند.»
این تولید کننده در خصوص خرید 100 دستگاه برجسته نگاری هوشمند که خرید آن توسط وزیر رفاه اعلام شده بود، می گوید: «در شهریور سال گذشته از شرکت پکتوس استعلام قیمت را گرفتند و قطعا بودجه آن را لحاظ کرده بودند که در حضور رسانه ها و انجمن ها قول خرید 100 دستگاه و 300 قرآن به خط بریل را دادند. طبق آنچه که ما می دانیم به 31 استان نامه زدند که هر استان می تواند یک دستگاه برجسته نگار را خریداری کند. که استان تهران تا کنون هیچ اقدامی برای خرید نکرده است اما مابقی استان ها سال گذشته یک دستگاه را خریداری کردند. »
وی عنوان می کند: «در جلسه ای که بهزیستی تهران با انجمن نابینایان ایران داشت، به این انجمن گفتند یک دستگاه کم است و ما میخواهیم 10 دستگاه برای تهران خریداری کنیم. اما چند وقت بعد در نهایت به ما گفتند که وقت تمام شده و سال مالی گذشته است. طبق پیگیری ما برای تحویل دستگاه به بهزیستی تهران به پکتوس گفتند که تهران در حال بازگرداندن بودجه به سازمان است و خرید کلاً منتفی شد.»
صادق پور در خصوص تولید این دستگاه های برجسته نگار می گوید: «بخشی از قطعات خاص این دستگاه از شرکت های آلمانی وارد می شود. برای تامین این قطعات باید سفارش قطعی به آلمان دهیم و بین 4 تا 6 هفته زمان می برد تا تولید کننده قطعات که اندکی از قطعات آن به بازار ایران می رسد این قطعات را به دست ما برساند. ناگفته نماند مانیتور بریلی را که در آمریکا تولید می شود از همین قطعات آلمانی در آن هم استفاده می کنند.
دوستان مسئول انتظار دارند شرکت تولید کننده، این کالای خاص را با سرمایه شخصی اش تولید کرده و در ویترین قرار دهد و بعد منتظر خریدار بماند. آن هم کالای تا این حد خاص. نمیدانم چرا دوستان مسئول در این سالهای اخیر از بستن قرارداد با شرکت ها امتناع می کنند یا حداقل زیر بار قرارداد با ما که نرفتند در صورتی که در گذشته این چنین نبود.»
وی در پاسخ به این سوال که وجود این دستگاه چقدر برای انجام فعالیت های نابینایان ضروری است، می گوید: «این دستگاه نه تنها ابزاری برای دانشجویان بلکه در دیگر کشورها وسیله تسهیگری برای دانش آموزان است. ابزاری که قبل از این دستگاه استفاده می کردند قابل حمل آن لوح و قلم میشود و دیگری ماشین تایپ پرکینز.
برای یادگیری بریل این ابزارها لازم و ضروری است. برای اینکه فرد نابینا بتواند متون بریل را تولید کند و یا از متون بریلی که تولید شده بهره برداری نماید نیاز به دستگاه برجسته نگار هوشمند همراه دارد. در کنار این دستگاه نرم افزارهای جانبی ویژه ی هم تولید کردیم تا کار را برای کاربر آسان تر سازیم. برای مثال برنامه ویرایشگر، این برنامه برای نابینایانی که می خواهند متون بریل را بخواند و بنویسند ایجاد شده است. دانش آموز نابینا چه در مدارس استثنایی و چه مدارس تلفیقی میتوانند تمامی فایل های کتب دوره متوسطه را داخل این برجسته نگار ذخیره کرده و از آن استفاده کنند و دیگر درگیر مشکلات چاپ بریل نشوند. این دستگاه حاوی شبکه های اطلاعرسانی، اینترنت، نرم افزار قرآن و... هم است.»
وی با اشاره به قیمت بالای این دستگاه می گوید: «افزایش نرخ دلار در کشور سبب افزایش قیمت این دستگاه شده و خرید آن از طریق هر فرد نابینا بسیار دشوار است و باید با حمایت های دولتی این خریدها صورت گیرد و در اختیار نابینایان قرار داده شود، درست مثل سایر کشورها که با کمک سیستم های حمایتی خرید انجام میوشد و در اختیار نابینایان قرار میگیرد. قیمت این دستگاه نوت تیکر در سال جاری 42 میلیون تومان است. سال گذشته این دستگاه 39 میلیون تومان قیمت خورده بود.»
دستگاه برجسته نگار نیاز اساسی هر نابینا
طبق گفتگو سال گذشته ایران سپید با فریبا بریمانی مدیرکل دفتر امور مراکز توانبخشی روزانه و توانپزشکی سازمان بهزیستی کل کشور مقرر شده بود این دستگاه های برجسته نگار به انجمن ها یا کتابخانه های نابینایان تحویل داده شود تا همه نابینایان به فراخور نیازشان بتوانند از این دستگاه بهره مند شوند به همین منظور با عباس خاکسفیدی مدیرعامل انجمن نابینایان ایران در استان سیستان بلوچستان، عباس بهرامی عضو انجمن نابینایان استان لرستان و رقیه محمدزاده مسئول کتابخانه دیجیتال گویای سامسونگ در خراسان جنوبی به گفتگو پرداختیم تا از نحوی استفاده نابینایان از این نوت تیکرها آگاه شویم که در ادامه گزارش می خوانید.
عباس خاکسفیدی در مورد شرایط استفاده از این دستگاه در انجمن می گوید: «در حال حاضر هر استان یک سهمیه خرید دارد و با توجه به جمعیت نابینای که میخواهند از این دستگاه استفاده کنند باید بگویم یک دستگاه بسیار ناچیز است در مقابل تقاضایی بسیاری که وجود دارد. این دستگاه را در محل کتابخانه گذاشتیم تا افراد به فراخور نیازشان کارهایشان را انجام دهند. آنچه که در مورد نیاز به نوت تیکر در جامعه نابینایان وجود دارد آن است که دانش آموزان نابینا از بدو ورود به آموزش و پرورش استثنایی با یادگیری خط بریل توانایی خواندن و نوشتن را می آموزند و در دوره های متوسطه و بالاتر با حضور در مدارس تلفیقی کتابها به صورت صوتی و گویا به دانش آموزان ارائه میشود و املای بچه های نابینا به شدت تحت تاثیر قرار می گیرد چرا که با شنیدن کتب و دروس نمی توانند املای درست آن را متوجه شوند و نوشتار عادی آنها از طریق فضاهای مجازی و رایانه بسیار درگیر غلط های املایی است.
یکی از دوستانم با این مشکل همراه بود و هنگامی که می خواست برای فردی پیامک ارسال کند ابتدا آن را برای برادرم می فرستاد تا اگر غلط املایی در آن وجود دارد اصلاح شود. استفاده از کتب صوتی کار یادگیری و حمل کتب حجیم بریل را آسان تر ساخته است اما به شدت یادگیری املای درست کلمات را در افراد نابینا تحت تاثیر قرار داده است به این صورت که افراد نابینا پایان نامه های دکتریشان با غلط های فراوان املایی همراه است که این امر ضربه محکمی بر اعتبار علمی این افراد وارد آورده است. با وجود این دستگاه برجسته نگار افراد میتوانند متوجه املای صحیح کلمات شده و آن را به درستی تایپ نمایند. »
رقیه محمدزاده مسئول کتابخانه گویای سامسونگ در خراسان جنوبی در خصوص استفاده نابینایان از دستگاه برجسته نگار هوشمند اهدایی سازمان می گوید: «حدود دو هفته گذشته برجسته نگار هوشمند از طرف انجمن نابینایان بشارت در اختیار این کتابخانه قرار گرفته است تا نابینایان بتوانند کتابها را به صورت بریل مطالعه نمایند. این دستگاه قابلیت اتصال به اینترنت را هم دارد که کار سرچ و جست و جو را برای نابینایان راحت تر کرده است، از یگر قابلیت های این نوت تیکر اتصال به تلفن های هوشمند است، این دستگاه قابلیت نصب دیکشنری چهار زبانه را هم دارد و به همین جهت وسیله ای پر کاربرد برای دانشجویان زبان به حساب می آید چرا که میتوانند کتب خود را به کمک این وسیله ترجمه کنند. اما متاسفانه به علت قیمت بالای این نوت تیکر هیچ یک از خانواده های نابینایان توان خرید این ابزار کمکی را ندارند. اگر تعداد بیشتری از این دستگاه برجسته نگار توسط نهادهای حمایتی خریداری شود و در اختیار گروه های نابینایان قرار گیرد میتوانیم این دستگاه ها را به صورت امانی به نابینایان دهیم. »
عباس بهرامی عضو انجمن نابینایان استان لرستان در خصوص نیاز این استان به دستگاه های برجسته نگار می گوید: «آذر ماه سال گذشته دستگاه نوت تیکر را به انجمن ما تحویل دادند این دستگاه شامل امکانات ویژه ای است که کار را برای نابینایان بسیار آسان ساخته است و دوستان نابینا تمایل بسیاری برای استفاده از آن دارند اما به علت محدودیت های اعمال شده اجباری کرونا باید ضمن رعایت پروتکل های بهداشتی شرایطی را فراهم می ساختیم تا افراد با حضور در انجمن بتوانند از این برجسته نگار هوشمند استفاده کنند. اولویت استفاده از این دستگاه را به دانشجویان دادیم تا بتوانند کارهای تحقیقاتی و پژوهشی خود را انجام دهند. برنامه ریزی ها به این صورت شکل گرفت که روزانه دو نفر بتوانند از این نوت تیکر استفاده کنند. اما باتوجه به آمار دانشجویانمان در استان و شهرستان های اطراف و درخواستهای نابینایان برای استفاده از این دستگاه حداقل باید شش دستگاه در استان در انجمن های مختلف شهر داشته باشیم تا بتوانیم نیاز بچه ها را پوشش دهیم. طی فراخوانی که این انجمن میان نابینایان استان داده بود حداقل 30 نفر اعلام کردند که نیاز مبرم به استفاده مستمر از این دستگاه برجسته نگار را دارند.
طبق خبری که از خرید 100 دستگاه به ما رسید توقع داشتیم حداقل سه دستگاه سهم استان لرستان شود تا بتوانیم شهرستان خرم آباد و دو شهرستان دیگر را نیز پوشش دهیم اما با وجود یک دستگاه برجسته نگار فقط می توانیم مرکز استان را تحت پوشش قرار دهیم. »
در پایان این گزارش، ما در ایران سپید بسیار تلاش کرد تا با مدیران و مسئولان سازمان بهزیستی ارتباط گرفته تا علت عدم خرید 70 دستگاه باقی مانده از قول وزیر را جویا شویم. اما تا کنون موفق به برقراری این ارتباط نشدیم.