به گزارش ایران سپید احمد رشیدی، رئیس مطالعات و رویه های وصول حق بیمه تأمین اجتماعی در ایران سپید به تماسهای تلفنی مخاطبان گرامی پاسخ داد. در اینجا از بین تماسهای گرفته شده مواردی را که میتواند به حل مشکل دیگر خوانندگان کمک کند، بازگو میکنیم. سؤال اول این بود که آیا شهرداری نیز جزو دستگاههای مشمول بازنشستگی پیش از موعد میشود یا خیر؟ ج: شهرداری بخش خصوصی نیست و دستگاهی عمومی به حساب میآید و قانون بازنشستگی پیش از موعد شامل این دستگاه نیز میشود. س: نابینایی که 20 سال سابقه کار در دستگاه دولتی یا عمومی را دارد، با گرفتن سنوات ارفاقی مثلاً 6 سال، با چند سال حقوق بازنشستگی میگیرد؟ ج: به ازای سنوات اشتغال بعلاوه سنوات ارفاقی. مثلاً معلولان شدید با 26 روز بازنشسته میشوند.
س: حال اگر 24 سال کار کرده باشیم و شش سال سنوات ارفاقی بگیریم، میشود بازنشستگی با 30 روز؟ ج: بله! البته اگر بار مالی سنوات ارفاقی را دولت تأمین کند، 30 روز میشود؛ ولی در نهایت بیشتر از سی روز محاسبه نخواهد شد. س: اگر کسی پنج سال در بخش خصوصی کار کرده باشد و 15 سال در دستگاه دولتی یا شهرداری کار کرده باشد، تکلیفش چه میشود؟ ج: سنوات قبلی حساب نمیشود و باید بیست سال تمام را در دستگاه دولتی یا شهرداری کار کرده باشد تا بتواند از قانون بازنشستگی پیش از موعد استفاده کند. حتی اگر سنوات قبل را در بخشی که پیمانکار شهرداری یا دولت است کار کرده باشد، هم چون پیمانکاری خصوصی به حساب میآید مشمول این قانون نمیشود.
سؤال بعدی این گونه طرح شد که: من 28 سال سابقه کار و 46 سال سن دارم و حق بیمه ام را به صورت خویش فرما پرداخت میکنم. حالا دیگر توان پرداخت حق بیمه را ندارم؛ چه کار باید کنم؟ ج: در بخش خصوصی شما نیز مثل سایر بیمه شدگان بازنشسته میشوید؛ یعنی باید آقایان حد اقل 55 سال سن و 30 سال سابقه کار داشته باشند تا بازنشسته شوند. سؤال خواننده دیگر روزنامه این بود که: میخواستم برای کار کشاورزی خودم را بیمه کنم که تحت حمایت دولت باشم و حق بیمه کمتری پرداخت کنم؛ اما تأمین اجتماعی گفت نمیشود؛ زیرا نابینا نمیتواند این کار را انجام دهد. هرچند من در کار کشاورزی اشتغال دارم. ج: از نظر تأمین اجتماعی، داشتن اشتغال به شرایطی نیاز دارد. شاید شما توان این کار را داشته باشید؛ اما در عرف این کار برای نابینا پذیرفته شده نیست. اصلاح این موارد نیز در حوزه اختیارات تأمین اجتماعی نیست و باید از بالا، یعنی از طریق نمایندگان یا دولت ارزیابی شود. سؤال مخاطب دیگر در مورد فرایند درخواست بازنشستگی بود؟ ج: معلولانی که در بخش دولتی کار میکنند با بیست سال سابقه کار و بدون محدودیت سنی میتوانند درخواست بازنشستگی بدهند؛ به شرط آنکه همه سابقه بیمه یکجا بوده باشد.
دولت نیز حق بیمه سنوات ارفاقی "1 تا شش سال" را به بیمه میپردازد و بازنشستگی انجام میشود. مبنای پرداخت سهم دولت بر اساس آخرین حکم حقوقی شما است و اگر دستگاه مشمول بیمه بیکاری نباشد، 30 درصد دستمزد را به ازای سنوات ارفاقی پرداخت میکند و اگر مشمول بیمه بیکاری باشد، 27 درصد مبنای محاسبه است. دوست دیگری عنوان کرد: با وجود اینکه 25 سال سابقه کار در دستگاه دولتی دارم، دستگاه مربوطه زیر بار بازنشستگی پیش از موعد نمیرود. کارشناس تأمین اجتماعی پاسخ داد: حق بیمه سنوات ارفاقی به حساب بدهی دولت است. در این مورد هرچند قانون داریم، اما در مورد اجرای همه قوانین، اول باید بار مالی دیده شود و بعد از آن قانون اجرا میشود. متأسفانه دو سه سال است که در قانون بودجه هزینه های مربوط به بازنشستگی پیش از موعد منظور نمیشود. تأمین اجتماعی در این زمینه مقصر نیست. حتی اگر به ما گفته شود این مبلغ به عنوان بدهی دولت پذیرفته شود، این کار را میکنیم. س: پس عملاً یعنی اتفاقی نمی افتد؟ ج: فعلاً تا بار مالی تأمین شود، اقدامی صورت نمیگیرد.
سؤال از شما، پاسخ از تأمین اجتماعی: در شماره قبل تعدادی از سؤالاتی را که احمد رشیدی، رئیس مطالعات و رویه های وصول حق بیمه تأمین اجتماعی در ایران سپید پاسخ داد، درج کردیم. در ادامه ... سؤال یکی از خوانندگان این بود که دو سال آخر اشتغال مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی است. اگر کسی به هر دلیل در این دو سال دستمزد پایینی داشته باشد، مورد ظلم واقع میشود. آقای رشیدی در این مورد گفت: در اغلب موارد غیر از این است و در دو سال آخر حقوق بالاتر است؛ ولی به هر حال همین دو سال آخر مبنای محاسبه حقوق است و تنها در مواردی که در دو سال آخر افزایش حقوق غیر متعارف باشد، بازنشسته نمیتواند از این افزایش استفاده کند.
سؤال کننده دیگر در مورد بیمه زنان خانه دار پرسید. ج: حدود ده درصد حق بیمه زنان خانه دار را بهزیستی میدهد که البته تا حال هم پرداخت نشده است و بقیه را خود فرد میپردازد و بازنشستگی این افراد از بقیه نظرات فرقی با بیمه شدگان دیگر ندارند. این افراد خویشفرما حساب میشوند و باید سی سال سابقه و پنجاه سال سن داشته باشند. تماس تلفنی دیگر مربوط به دوستی بود که پرسید: سال 86 ؛ 54 درصد از کار افتادگی گرفتم و الآن از کار افتادگی فوت و نقص عضو را پرداخت میکنم و دفترچه درمانیم را حذف کرده اند. ج: حد اقل آسیبدیدگی در از کار افتادگی کلی حد اقل 66 درصد است. شما باید مجدداً درخواست بررسی وضعیت خود را به کمیسیون پزشکی بدهید و به رأی اولیه اعتراض کنید؛ به ویژه اگر معلولیت شدیدتر شده باشد، احتمالاً از کار افتادگی کلی محسوب میشود و مستمری تعلق میگیرد. اگر ادله ای داشته باشید که از کار افتادگی شما بیشتر از این میزان است، آنها را ارائه دهید.
س: با این درصد از کار افتادگی، بهتر است با این درصد بیمه را ادامه دهم یا نه؟ ج: طبیعتاً اگر میخواهید از تمام تعهدات بیمه استفاده کنید، باید پرداخت حق بیمه خود را ادامه دهید تا شرایط سنی و سابقه لازم برای بازنشستگی را پیدا کنید. سؤال دیگر نیز در مورد بازنشستگی این بود که اگر اداره ای حاضر نشود مابه التفاوت حق بیمه را پرداخت کند، تکلیف چیست؟ ج: شما میتوانید از اداره خود به مرجع قضایی شکایت کنید. سؤالی نیز در مورد مابه التفاوت حق بیمه مشاغل سخت و زیانآور بود که چه کسی باید پرداخت کند؛ کارفرما یا خود شخص؟
ج: کارفرمایی که در حال حاضر برایش کار میکنید باید این مبلغ را بپردازد. در مورد مبنای حقوق بازنشستگی و حق بیمه سنوات ارفاقی باید گفت که مبنای حق بیمه سنوات ارفاقی آخرین حقوق شما است. پاداش سنوات خدمت نیز به تعداد سنواتی که کار کرده اید تعلق میگیرد و حقوق بازنشستگی بر اساس میانگین حقوق دو سال آخر خدمت محاسبه میشود. دوست دیگری نیز پرسید آیا خود فرد میتواند حق بیمه سنوات ارفاقی را به جای دولت پرداخت کند یا خیر؟ آقای رشیدی گفت: ما نمیپرسیم چه کسی این هزینه را میدهد. شما میتوانید آن را از ناحیه دولت پرداخت کنید.