به گزارش ایران سپیدبه نقل از ایرنا: زهرا عبداللهی افزود: مصرف زیاد نمک، یکی از دلایل اصلی این بیماری به شمار می رود. فشار خون بالا علت 7.6 میلیون مرگ زودرس و 92 میلیون ناتوانی و عوارض ناشی از بیماری در جهان بوده است.
وی ادامه داد: بیماری های قلبی عروقی، علت اصلی یک سوم موارد مرگ و میر ناشی از بیماری های غیرواگیر و علت اصلی مرگ در افراد بالای 30 سال و دومین عامل مرگ در افراد 15 تا 59 ساله محسوب می شود و 80 درصد مرگ و میرها در بیماری های قلبی-عروقی ناشی از فشار خون بالا، مصرف سیگار و کلسترول بالا رخ می دهد.
عبداللهی با بیان اینکه فشار خون بالا علت 6.7 میلیون مرگ زودرس و 92 میلیون ناتوانی و عوارض ناشی از بیماری در جهان بوده است، افزود: درحال حاضر بیماری های غیرواگیر حدود، 70 درصد از علل مرگ و میر را به خود اختصاص داده و از 385 هزار مرگ سالیانه در کشور، 268 هزار مورد مرگ ناشی از بیماری های غیرواگیر بوده است.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، گفت: براساس برآوردهای موجود، میزان دریافت روزانه نمک در کشور 15 تا10 گرم ( 2 تا 3 برابر مقدار توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت یعنی 5 گرم در روز است).
وی اضافه کرد: براساس آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت، متوسط میزان مصرف نمک در اکثر کشورهای منطقه مدیترانه شرقی، بیش از 12 گرم در روز برای هر فرد محاسبه شده است، بنابراین کاهش مصرف نمک یکی از اولویت های نظام سلامت در تمام کشورها است و بسته به نوع فرهنگ غذایی مردم، برنامه ریزی کاهش مصرف نمک یکی از دغدغه های اصلی مسئولین سلامت کشورها به شمار می رود.
به گفته عبداللهی، در کشورهای توسعه یافته بیشتر از 80 درصد نمک های مصر، نمک‌های پنهان در مواد غذایی است که با مصرف غذاهای غیرخانگی، غذاهای کنسروی و فست فودها تامین می شود. اما در کشور ما، با توجه به الگوی مصرف مواد غذایی، بیشترین منبع مصرف نمک ازطریق افزودن نمک در هنگام تهیه و طبخ و مصرف غذا کسب می شود.
وی اضافه کرد: مطالعات سازمان جهانی بهداشت بیشترین منبع نمک درکشورهای منطقه مدیترانه شرقی که کشورما هم در بین آنها قراردارد را نمک موجود در نان ها بیان می کند. نتایج بررسی مطالعات بزرگ نشان داده که کاهش حدود 6 گرم نمک دریافتی روزانه باعث کاهش 24 درصدی سکته مغزی و کاهش 18 در صدی بیماری عروق کرونر می شود و حدود 2.5 میلیون مرگ و میر را کاهش می دهد. همچنین کاهش مصرف نمک به میزان یک گرم در روز موجب کاهش 7 درصدی در بروز سکته‌های مغزی و قلبی می شود.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: بر طبق استانداردها، میزان سدیم دریافتی در روز نباید بیشتر از 2000 میلی گرم یعنی حدود 5 گرم نمک یا کمتر از یک قاشق مرباخوری نمک، باشد. این میزان برای بیماران قلبی و افرادی که فشار خون بالا دارند و همچنین افراد بالای 50 سال، روزانه کمتر از 1200 میلی گرم سدیم که معادل 3 گرم نمک یا حدودا نصف قاشق مرباخوری نمک است، توصیه شده است.
عبداللهی درخصوص اقدامات سایر کشورهای دنیا برای کاهش نمک مصرفی، افزود: کشورهای انگلیس، فنلاند، استرالیا، نیوزلند و کانادا، موفق ترین کشورها در امر کاهش نمک مصرفی هستند. دلایل موفقیت این کشورها انجام فعالیت های آموزشی در سیستم های بهداشتی، جلب حمایت سیاستگذاران و همکاری با صنایع غذایی در این خصوص بوده است. در انگلیس، رمز موفقیت، جلب حمایت صنایع غذایی و تولید کنندگان غذا و در استرالیا انجام سیاست گذاری و در برخی از کشورها اقدامات انجام شده بر روی کیفیت نان ها، دلیل موفقیت ذکر شده است.
وی ادامه داد: در کشورهای در حال توسعه مردم عادت کرده اند به غذاهای روزانه خود نمک اضافه کنند، بنابراین لازم است برنامه های بسیج گونه آموزشی برای اصلاح عادات غذایی و استفاده از نمکدان در وعده های غذایی اجرا شود.
عبداللهی اضافه کرد: کودکان را باید از کودکی به غذای کم نمک عادت داد. اگر ذائقه کودک با خوردن غذاها و تنقلات غذایی پرنمک خو بگیرد، دیگر در بزرگسالی به راحتی نمی توان این عادت غلط را اصلاح کرد.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه برنامه کاهش مصرف نمک در ترکیه نیز از سال 2011 اغاز شده است، یادآور شد: میانگین مصرف نمک در بیشتر کشورهای منطقه ای اروپا در حدود 8 تا 12 گرم در روز برآورده شده است. اولین بررسی در ترکیه به نام SaltTuk در سال 2008 نشان داد که مصرف نمک در ترکیه حدود 18 گرم در روز توسط یک فرد بالغ است. این مطالعه در سال 2012 دوباره تکرار شد و به 15 گرم در روز رسید.
به گفته وی، در ترکیه سه اقدام برای کاهش نمک مصرفی مردم در دست اجرا است که شامل پایش وکنترل میزان نمک محصولات غذایی، اجباری کردن استاندارد میزان نمک در محصولات و افزایش آگاهی مردم در زمینه خطرات و پیامد های مصرف زیاد نمک بود.
عبداللهی گفت: مهم ترین اقدام موفق در ترکیه شامل، کاهش نمک در نان و بعضی از غذاهای فرآیندشده مانند رب گوجه فرنگی و سس قرمز، وضع مقررات در برابر فروش چیپس و محصولات شور در مغازه های نزدیک مدارس از سال 2011، مقررات برچسب گذاری برای محصولات غذایی، کاهش نمک در پنیر و زیتون تا سال 2013 و فرهنگسازی و افزایش آگاهی مردم به وسیله وزارت بهداشت، سازمان غذا، وزارت کشاورزی و دانشگاه ها و صدا و سیمای این کشور در سال 2013 بود.
وی ادامه داد:همچنین، تهیه فیلم های آموزشی برای کاهش نمک از تلویزیون ملی، اخطار در مورد هفته نمک که با فعالیت های مختلف در تمامی استان های این کشور اجرا می شود، آموزش در مورد نمک و سلامتی که به وسیله فضاهای مجازی انجام می شود، از جمله فعالیت های انجام شده برای کاهش مصرف نمک در ترکیه است.
عبداللهی گفت: براساس گزارش پیشگیری اولیه از افزایش فشارخون سازمان بهداشت جهانی در سال 1983 و نیز گزارش بررسی تغذیه و رژیم غذایی در بیماری های مزمن، این سازمان در سال 2003 اعلام کرد که نمک دریافتی روزانه باید کمتر از 5 گرم باشد که برخی کشورها برای رسیدن به این عدد اقدام کرده اند، اما برخی کشورها هنوز تصمیمات مدونی در این مورد اتخاذ نکرده اند.
وی اضافه کرد: در بسیاری از کشورهای اروپایی مقادیر کمی و کیفی نمک دریافتی مناسب اعلام شده است. مثلا در هلند کمتر از 9 گرم و در پرتغال کمتر از 5 گرم توصیه شده است، در حالیکه در یونان فقط توصیه شده که مردم از مصرف نمک و غذاهای پر نمک بپرهیزند.
این متخصص تغذیه تصریح کرد: چهار کشور آسیایی نیز مقادیر مناسب مصرف روزانه نمک را اعلام کرده اند که سنگاپور کمترین (کمتر از 5 گرم) و ژاپن بیشترین (کمتر از 10 گرم) را اعلام کرده است. در میان کشورهای آفریقایی دو کشور نیجریه و آفریقای جنوبی این مساله را در رژیم های غذایی در نظر گرفته اند. در استرالیا و نیوزیلند نمک توصیه شده کمتر از 6 گرم است.
عبداللهی تاکید کرد: به نظر می رسد که بیشتر عوارض بیماری فشارخون از طریق یک استراتژی ارزان و مقرون به صرفه کاهش مصرف نمک رژیم غذایی در جمعیت های مختلف قابل پیشگیری است. به طوری که بر طبق اطلاعات سازمان جهانی بهداشت، این استراتژی موثرترین رویکرد در تمام کشورها بوده است.
وی با بیان اینکه درکشورما بخش عمده نمک مصرفی از طریق افزودن نمک به غذاهای خانگی است، تصریح کرد: براین اساس نیز برنامه ریزی بر روی کاهش مصرف نمک باید با هدف آگاه سازی جامعه و تغییر رفتارهای غذایی در سطح خانواده انجام شود.
عبداللهی اظهار داشت: با توجه به متوسط مصرف نان در کشور ( سرانه 320 گرم درروز)، کاهش نمک مصرفی در نان می تواند نقش قابل توجهی در کاهش نمک مصرفی داشته باشد. همچنین، با توجه به الگوی غذایی مردم، مصرف آن دسته از موادغذایی که از تکرر مصرف بیشتری برخوردارند، مانند پنیر، رب گوجه فرنگی، تن ماهی، تنقلاتی مانند، فرآورده های غلات حجیم شده، و چیپس بازنگری و تجدید نظر در استاندارد میزان نمک در این محصولات وتشویق صنایع غذایی برای تولید محصولات غذایی کم نمک از دیگر راهکارهایی است که لازم است به آنها نیز پرداخته شود.
وی گفت: در سطح کشور، سازمان های مختلفی در امر فرهنگ و سواد غذا و تغذیه ای جامعه نقش آفرین هستند که در برنامه بسیج ملی کاهش مصرف نمک نقش مهمی دارند. در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، زیرمجموعه های مختلفی از جمله معاونت بهداشت، دست اندرکار امر آموزش هستند. در این مجموعه با به کارگیری توان موجود در بخش بهداشت، شامل حدود 25 هزار واحد بهداشتی، درمانی و حدود 60 تا 70 هزار نفر از افراد شامل بهورز، کاردان، کارشناس و پزشک، آموزش های مرتبط با غذا و تغذیه در سطح کشور به افراد، به ویژه گروه های آسیب پذیر ارائه می شود.
عبداللهی با بیان اینکه آموزش و پرورش نیز که به عنوان یکی از مهمترین عوامل مؤثر در توسعه کشورها شناخته می شود، گفت: از آنجایی که دانش آموزان و اولیای آنها و کارکنان مدارس، بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را در برمی گیرند، از این رو آموزش اطلاعات صحیح غذا و تغذیه ای به حدود 18 میلیون دانش آموز و بیش از یک میلیون معلم، تأثیر چشمگیری بر سلامت جامعه خواهد داشت. همچنین، سازمان نهضت سوادآموزی که آموزش بخشی از بزرگسالان کشور را بر عهده دارد، می تواند نقش تعیین کننده ای در آموزش سواد تغذیه ای داشته باشد.
وی با تاکید بر نقش رسانه ها در افزایش آگاهی مردم، افزود: سازمان صدا و سیما و رسانه های جمعی از جمله مراکزی است که به ویژه در سال های اخیر سهم آنها در فرهنگ سازی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
عبداللهی اضافه کرد: فعالیت های سازمان بهزیستی به عنوان یکی از سازمان های ذی ربط با گروه های آسیب دیده و آسیب پذیر جامعه، در سال های گذشته در قالب تهیه جزوات، پمفلت و تدوین و چاپ مجموعه های آموزشی محدود بوده است. همچنین، در زمینه غذا و تغذیه طرح های تحقیقاتی متعددی نیز اجرا کرده و همایش هایی نیز با موضوعیت غذا و تغذیه و بهداشت توسط این سازمان اجرا شده است. سازماندهی این مجموعه نیز به گونه ای است که مراکز بهزیستی از نظر تغذیه تحت نظارت قرار دارند.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور به عنوان یک مرکز پژوهشی علمی و در عین حال نقش آفرین در آموزش تخصصی غذا و تغذیه شناخته می شود، اظهار داشت: در حوزه آموزش عمومی و فرهنگ سازی تغذیه ای، نقش این انستیتو از موضع اصلاح سواد تخصصی و در عین حال حضور تخصصی در آموزش های عمومی قابل توجه است. در این سازمان در سال های اخیر، گروه تخصصی ویژه ای تحت عنوان تحقیقات آموزش همگانی مورد توجه قرار گرفته است.
وی اضافه کرد: این نهادها و دستگاه ها، درصورتی که در کنار وزارت بهداشت قرار گیرند، می توانیم در کاهش میزان نمک مصرفی مردم و در نتیجه کاهش بیماری های قلبی عروقی، سرطان و پوکی استخوان نقش موثری ایفا کنیم.
این متخصص تغذیه با تاکید براینکه باید کودکان را از زمان شروع تغذیه کمکی با غذاهای کم نمک عادت دهیم، افزود: تنقلات شور و پرنمک که متاسفانه تبلیغات زیادی هم برای تشویق مردم به مصرف آنها می شود، رو به افزایش است و ضرورت دارد مصرف آنها را برای کودکان ونوجوانان خود محدود کنیم، همچنین، سعی کنیم، فست فود بی رویه و زیاد مصرف نکنیم، زیرا فست فودها میزان قابل توجهی نمک وارد بدن می کنند. به عنوان مثال، یک پیتزای 150 گرمی با پنیر و گوجه فرنگی، حاوی 8.5 گرم نمک است، یعنی تقریبا 2 برابر مقداری که در طول یک روز از طریق مصرف تمام غذاها باید به بدن برسد.