قانون چیز جدیدی نیست
علی 25 ساله و دانشجوی رشته ادبیات فارسی در دانشگاه آزاد اسلامی است .او معتقد است که قانون حمایت از حقوق معلولان چیز جدیدی نیست و قرار نیست با اجرای آن دنیای معلولان گلستان شود. «به نظر من قانون ادامه همان قانون قبلی است و چیز جدیدی اتفاق نیفتاده است.» علی در پاسخ به این سؤال که چرا فکر می‌کنید قانون چیز جدیدی نیست، می‌گوید: «قانون باید در اجرا خودش را نشان بدهد برای من جوان معلول که وقتی به زندگیم نگاه می‌کنم و می‌بینم مثل روز گذشته است هزاران هزار قانون و کنوانسیون دردی از مشکلاتم دوا نمی‌کند.» از علی می‌پرسم یعنی حتی لحظه‌ای نبوده که با خودت فکر کنی  وجود این قانون حداقل کمی از مشکلاتت کم کرده است؟ «قانون به‌هر حال بودنش از نبودنش بهتر است اما من با واقعیات زندگی می‌کنم، من دانشجو هستم تا قبل از این قانون هم طی توافقی که بین دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان بهزیستی کشور منعقد شده بود شهریه دانشجویان معلول رایگان بود که حالا هم کمابیش این اجرا می‌شود البته این بحث در قانون جامع حمایت از حقوق معلولان که قبل از این قانون و در 16 ماده تصویب شده بود آمده بود و طی همان توافقی که گفتم تا امروز ادامه دارد. البته فقط در مورد دانشگاه آزاد این اتفاق افتاده بود حالا شنیده‌ام که در قانون جدید دانشگاه‌های غیرانتفاعی و پیام نور هم قرار است بحث شهریه رایگان را دنبال کنند اما نمی‌دانم که اجرایی شده است یا نه؟
کمپینی برای پیگیری قانون
بهروز مروتی که خود معلول جسمی و حرکتی است از چند سال پیش حرکتی را برای تصویب قانون حمایت از حقوق معلولان شروع کرده او امروز خود را مدیر کمپینی از معلولان با حدود 5200 عضو می‌داند و به بهانه‌های مختلف و در روزهایی خاص اقدام به جمع‌آوری امضا و نوشتن طومار برای اجرای قانون می‌کند، در همین رابطه وی بارها اقدام به برپایی تجمعاتی در راه خواسته‌های قانونی معلولان کرده است «با برپایی تجمع و گردهمایی در مقابل مراکز تصمیم‌گیری مثل مجلس به‌دنبال آشنا کردن نمایندگان ملت با خواسته‌های معلولان بودیم و از طرف دیگر گردهمایی‌هایی هم در پارک ها و به مناسبت‌های مختلف جهت آشنایی عموم مردم با افراد معلول و مشکلات و خواسته‌های آنان داشته‌ایم.» مروتی در پاسخ به این سؤال که به‌نظر شما اجرای قانون زندگی معلولان را گلستان می‌کند، می‌گوید: اجرای قانون اولین گام برای تحقق مفاد کنوانسیون بین المللی  و قطعاً با اجرای کامل قانون مشکلات افراد دارای معلولیت ریشه کن نخواهد شد بلکه باید گام های بیشتری تا رسیدن به اهداف مدنظر کنوانسیون برداشت و در ادامه راه حتماً اصلاحات اساسی و جدی رو برای همین قانون صورت داد.» مروتی در ادامه با اشاره به بودجه‌ای که امسال برای اجرای قانون پیش‌بینی شده ادامه می‌دهد: بودجه‌ای که امسال تعلق گرفته برای اجرا نزدیک به یک دهم بودجه پیش‌بینی شده است از آن طرف در بحث مدیریت همین بودجه هم می‌بینیم که همین بودجه اندک هم درست مدیریت نمی‌شود بنابراین به نظر من در خوشبینانه‌ترین حالت تنها پنج درصد احتمال اجرای این قانون وجود دارد.
قانون برایم کار نمی‌شود
مریم معلولیت حرکتی دارد. خودش معتقد است که معلولیتش زیاد بارز نیست اما با وجود همین معلولیت خفیف و با وجود داشتن تحصیلات عالیه همچنان بیکار است. «برای من بودن یا نبودن قانون فرقی نمی‌کند در شرایطی که بیکارم و هر روز برای پیدا کردن شغلی مناسب همه جا را زیر پا می‌گذارم برای من قانون وقتی مهم است که بتواند راه زندگی سختم را هموار کند اگر قرار باشد قانون باشد و اجرا نشود هزاران هزار قانون بودنشان علاج کار من و همنوعان من نیست.» البته مریم معتقد است که تا به حال اصلاً به سراغ این قانون نرفته چون به نظرش نیازی نداشته «یه چیزهایی در مورد این قانون از بحث هایی که بچه‌ها در گروه‌های تخصصی مربوط به معلولان می‌کنند شنیده‌ام اما هیچ وقت به آن مراجعه نکرده‌ام قانون من الان شغل است و آینده‌ای نامعلوم که نمی‌دانم چطور باید زندگی ام را بگذرانم.
به قانون امیدوارم
حسین نابینا و دانش آموخته حقوق است، به قول خودش همین ماده‌ها و قانون ها در تار و پود زندگی اش تنیده شده‌اند. حسین با اشاره به پیوستن کشورمان به کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت می‌گوید: کشور ما به این کنوانسیون جهانی پیوسته و همین پیوستن به کنوانسیون کشورها را ملزم به رعایت یکسری نکات می‌کند که همین نکات گاه کوچک در زندگی افراد معلول تأثیرگذار است. به‌نظرم انتظار از دوستان معلول بخصوص تحصیلکرده‌ها این است که با نگاهی مثبت به قانون نگاه کنند، همه ما در زندگی مشکلاتی داریم اما نمی‌توانیم کتمان کنیم که اگر  برخی قوانین و الزامات  نبود، شاید الان وضع بدتری داشتیم بنابراین به نظر من همه قوانین در جهت رفاه بیشتر و برای سعادت انسان ها طرح‌ریزی می‌شوند که قانون حمایت از حقوق معلولان هم از آن جمله است، واقعاً نمی‌توانیم کتمان کنیم که همان قانون جامع حمایت از حقوق معلولان که قبل از این قانون وجود داشت چه تأثیرهایی در زندگی معلولان داشته‌اند، بحث شهریه رایگان از همانجا مطرح شد و باعث شد خیلی از بچه‌ها به‌دنبال ادامه تحصیل بروند. یا ماده‌های دیگر نیز به همین صورت به هر حال تأثیری هر چند اندک در زندگی معلولان داشته‌اند.
باید منتظر اجرای قانون بمانیم
سهیل معینی از دست اندرکاران قانون جامع حمایت از حقوق معلولان که از روزهای اولیه نوشتن تا تصویب قانون جامع و قانون جدید حمایت از حقوق معلولان حضور داشته و تأثیرگذار بوده است، می‌گوید: به‌نظر من اظهار نظر در این زمینه کمی زود است، ما وقتی می‌توانیم اظهار نظر کنیم که قانون اجرا شده باشد هنوز بخش زیادی از قانون اجرایی نشده است البته جامعه معلولان ایران کمی بدشانسی هم داشته است. ابلاغ قانون مصادف شد با تشدید تحریم‌ها علیه کشورمان و همه می‌دانستیم که سال 98 سال سختی برای دولت و ملت خواهد بود بنابراین زمان تصویب قانون زمان خوبی نبود. البته طی رایزنی‌ها و جلسات مختلفی که گذاشته شد بخشی از بودجه لازم برای اجرای قانون تأمین شد همین که در بودجه 98 دو هزار میلیارد تومان به اعتبارات سازمان بهزیستی و 1100 میلیارد تومان به طور خاص برای قانون در نظر گرفته شد حالا اگر همین بودجه محقق شود قطعاً شاهد اجرای بخشی از قانون خواهیم بود. معینی معتقد است این قانون در سال جدید هم شانس کمی برای اجرا دارد: ببینید دولت در شروع سال با بحث سیل مواجه شد و خب طبعاً الان بازسازی مناطق سیل زده اولویت مهمتری است تا اجرای قانون و  همین بازسازی‌ها چون در بودجه مطرح نبوده دولت را با مشکل مواجه می‌کند اما خارج از بحث بودجه به نظرم نیاز است که دولت به طور جدی اقدام به اصلاح سیاست‌ها در زمینه رفاه اجتماعی نماید، باید مدیریت یارانه‌ها تغییر کند همین‌ها بخش بالقوه‌ای از منابع را آزاد می‌کند و درآمدهای دولت را افزایش می‌دهد در این صورت بهتر می‌تواند در زمینه رفاه اجتماعی اقشار پایین دست جامعه و بخصوص معلولان برنامه‌ریزی نماید بنابراین صرفنظر از بودجه باید یک دگرگونی در منابع داشته باشیم و از طرف دیگر از همه دوستان و تحصیلکرده‌های دارای معلولیت می‌خواهم که تلاش کنند و از دستگاه های اجرایی  و نهادهای مختلف خواستار اجرای قانون شوند چرا که خیلی از مواد شاید ارتباط زیادی با منابع مالی نداشته باشند بنابراین بهتر است قانون اجرا شود و بعد از تأثیر آن در زندگی افراد معلول سخن بگوییم.