حسین عاشوری قائم‌مقام راه‌آهن از پژوهشگران ایرانی برتر در چهارمین دوره جایزه نوآوری و تحقیقات اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها (UIC) که در فرانسه برگزار شد قدردانی و اعلام کرد که راه‌آهن از حوزه فناوری‌های نوین و نهادینه کردن این اقدامات در راه‌آهن حمایت می‌کند.
ازاین‌رو با محمدعلی سهرابی ازجمله برگزیدگان چهارمین دوره جایزه نوآوری و تحقیقات اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها (UIC) به گفت‌وگو نشسته‌ایم. این محقق جوان که متولد ۱۳۷۱ است ازجمله فارغ‌التحصیلان کارشناسی از دانشکده راه‌آهن دانشگاه علم صنعت است و در حال سپری کردن دوره کارشناسی ارشد در دانشگاه امیرکبیر است.
وی عقیده دارد که اطلاع‌رسانی در مورد پروژه‌های برتر و ایجاد فضای تبادل‌نظر در این زمینه می‌تواند راه را برای پژوهشگران هموار کند. آنچه در پی می‌آید حاصل گفتگوی وی با روابط عمومی شرکت راه آهن ایران است:
لطفاً در مورد پروژه و چرایی شرکت در مسابقات چهارمین دوره جایزه نوآوری و تحقیقات اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها (UIC)توضیحاتی بفرمایید؟
ایده من طراحی یک اپلیکیشن (برنامه کاربردی) برای مسیریابی در ایستگاه‌های شلوغ و خیلی بزرگ راه‌آهن بود. همیشه فکر می‌کردم افرادی هستند که امکان دارد در اینجاهای شلوغ و بزرگ نتوانند مسیر خود را ادامه دهند و یا گم شوند، بنابراین طراحی چنین سیستمی برای چنین مکان‌هایی می‌تواند بسیار راه گشا باشد.
عملکرد این اپلیکیشن مشابه برنامه مسیریابی ویز (WAZE) است، که بخشی به نام واقعیت افزوده به این برنامه کاربردی اضافه‌شده به شکلی که با استفاده از دوربین گوشی مسیر موردنظر فرد نشان داده می‌شود. این برنامه کاربردی در بسیاری از اماکن کاربرد دارد به‌عنوان‌مثال در بیمارستان‌ها که یک سری خطوط راهنما بارنگ‌های مختلف روی زمین وجود دارد می‌توان از این برنامه استفاده کرد. البته در ایستگاه‌های راه‌آهن خطی روی زمین نیست اما با استفاده از دوربین و این برنامه، یک سری خط روی زمین فرض می‌شود که اگر این خطوط دنبال شوند، فرد به‌درستی به مقصد خود می‌رسد.
در حقیقت درراه آهن اگر اپلیکیشن به اطلاعات دریافتی از دوربین وصل شود می‌توان با این برنامه به‌راحتی تا درب واگن رسید. حالا اگر فرض کنیم ۸۰ خط در این ایستگاه وجود داشته باشد، این برنامه شخص را تا سکو و واگن موردنظر راهنمایی می‌کند.
همچنین امکانات دیگری مانند نقاط مختلف ایستگاه از رستوران گرفته تا اطلاعات و انتظامات در این اپلیکیشن مشخص است و فرد با به‌کارگیری آن‌ها می‌تواند به‌راحتی به مقصد برسد.
به‌غیراز مواردی که به آن اشاره کردید، این اپلیکیشن چه ویژگی‌هایی دارد؟
ازجمله ویژگی‌های جالب‌توجه این برنامه کاربردی، ارتباط صوتی آن است که مسیریابی برای نابینایان را تسهیل می‌کند. فرد نابینا با استفاده از مسیریابی صوتی می‌تواند به مقصد برسد. نابینایان کافی است بلیت خود را اسکن کرده و یا کد بلیت را صوتی بخوانند، بعد از شناسایی، اپلیکیشن مسیر را در ایستگاه راه‌آهن ارائه می‌دهد، حتی در این راهنمای صوتی جملاتی مانند دست راست، دست چپ، چند قدم جلوتر برای این دسته از کاربران جود دارد.
خصوصیات فنی این برنامه چیست؟
به شکل فنی در این برنامه کاربردی از GPS (مکان‌یاب جهانی) استفاده می‌شود، اما چون GPS در مکان‌های بسته نمی‌تواند آدرس‌دهی کند، از سیستمی دیگر بنام (LPS) یا مکان‌یاب محلی استفاده می‌شود. برای این منظور تعدادی سخت‌افزار در ایستگاه نصب می‌شود تا هم سرعت پردازش مسیر و هم دقت آن تا حد نیم متر افزایش یابد و خطایی نداشته باشد.
پس از نصب سخت‌افزار، نیازمندی بعدی نقشه ایستگاه است که مسیریابی نقاط موردنظر شخص در ایستگاه انجام می‌شود.
آیا این طرح را در ایستگاهی پیاده‌سازی کرده‌اید؟
خیر، همان‌طور که گفتم برای اجرا نیاز به تهیه و نصب سخت‌افزار در ایستگاه از یک‌سو و از سوی دیگر نقشه هر ایستگاه است که هنوز این اقدامات انجام‌نشده است.
از طریق GPS چطور؟
هنوز از طریق GPS آمایشی صورت نگرفته چراکه نقشه ایستگاه هنوز تهیه نشده است و درواقع اپلیکیشن تریال (نسخه آزمایشی) را برای اینجا آماده کرده‌ایم که بدون GPS با استفاده از دوربین گوشی، محیط را درک و مسیریابی می‌کند.
به نظر شما این برنامه در ایستگاه‌های راه‌آهن تا چه اندازه کارایی دارد؟
البته در نظر داشته باشید که ایستگاه‌های راه‌آهن در کشورمان چندان بزرگ نیستند و این برنامه برای ایستگاه‌های راه‌آهن بزرگ مانند کشورهای اروپایی بیشتر کاربرد خواهد داشت، اما افراد ناتوان و نابینایان برای ایستگاه‌های راه‌آهن کشور می‌توانند از این برنامه استفاده کنند. همچنین در مترو می‌توان از این برنامه کاربردی استفاده کرد تا ضمن شناسایی ایستگاه، مسافران بتوانند به‌راحتی از امکانات مترو استفاده کرده و طرح سؤالات متداول و همیشگی را کاهش داد.
طراحی و پیاده‌سازی این سیستم چقدر طول کشید؟
از سال‌های پیش ایده طراحی این پروژه را داشتم و اکنون توانستم آن را پیاده‌سازی کنم.
آیا شما این کار را به‌تنهایی انجام دادید یا از همکاری افراد دیگر هم استفاده کردید؟
خانم کریمی از پژوهشگران برتر نیز در اجرای این پروژه با من همکاری کردند.
اجرای این پروژه در ایستگاه راه‌آهن تهران چه میزان هزینه نیاز دارد؟
طراحی و پیاده‌سازی نرم‌افزار این کار زیاد هزینه‌بر نیست و پیش‌تر توسط چند نفر کد نویس (برنامه‌نویس) انجام شد اما هزینه بیشتر این کار مربوط به تهیه سخت‌افزار ایستگاه‌هاست که هنوز برآورد نشده است.
آیا از طرف دانشگاه حمایتی در این زمینه انجام‌شده یا خیر؟
دانشگاه حمایتی انجام نداد ولی اخیراً باخانم دکتر ملودی خادم ثامنی استادیار گروه حمل‌ونقل ریلی دانشگاه علم و صنعت صحبت‌هایی در مورد چگونگی ارتباط و دریافت حمایت از سوی دانشگاه داشتیم.
آیا حمایت راه‌آهن را بررسی کردید؟
در این زمینه درخواست همکاری داده‌ایم و امیدواریم که راه‌آهن به ما کمک کند.
آیا طرح دیگری هم در دست دارید؟ چه موضوعی در این زمینه برای شما اهمیت دارد؟
اجازه دهیم در اینجا در مورد فضایی که بتوان ایده‌ها را در آن ارائه کرد صحبت کنیم. در حقیقت بسیاری از پژوهشگران به دنبال راهی ارتباطی با دستگاه‌های مختلف و سیستم اداری و تصمیم‌گیری آن‌ها هستند تا بتوانند درزمینهٔ خدمت‌رسانی به کشور، نقشی داشته باشند. در بسیاری از موارد پژوهشگران ایده‌ای رادارند و آن را بررسی کرده‌اند و به نتیجه رسیده و توانسته به‌عنوان ایده برتر شناخته شود اما پژوهشگر برای انجام آن در سطح گسترده، نیازمند حمایت و سرمایه‌گذاری است. بنابراین باید راهی وجود داشته باشد تا پژوهشگر با اطلاع‌رسانی در مورد ایده خود، بتواند از کمک سازمان‌ها و شرکت‌ها استفاده کند.
به نظر من برگزاری مسابقات مربوط به فعالیت‌های استارتاپی و کسب‌وکارهای دیجیتال می‌تواند بستری برای ارائه ایده‌ها، حمایت آن‌ها، آشنایی و همکاری علمی پژوهشگران فراهم کند.
در مورد ایده‌های آینده نیز توضیحاتی بفرمایید؟
سعی من آن است برنامه‌هایم را در حوزه راه‌آهن جلو ببرم زیرا از ابتدای ورود به دانشگاه، در مقطع کارشناسی رشته راه‌آهن انتخاب کردم و راه‌آهن انتخاب اولم در تعیین رشته کنکور بود. با ادامه تحصیل در این رشته به‌تدریج به راه‌آهن علاقه‌مندتر شدم و اغلب فعالیت‌ها و حتی ثبت اختراع من هم در این زمینه بود. برای مثال هم‌اکنون روی موضوع بررسی سایش درروی ریل فعالیت تحقیقی دارم. عنوان پایان‌نامه‌ام هم «بررسی سایش رینگ روی ریل راه‌آهن در بنادر» است که در این مورد است که چگونه بتوانیم با سایش در این سیستم‌ها مقابله کنیم. در حال حاضر خودم انجام طراحی و گرافیک کارهایم در دست گرفته‌ام تا هزینه‌ها پایین بیاید؛زیرا توان مالی پژوهشگران اندک است و متأسفانه حمایت نمی‌شویم.
چه خواستی از راه‌آهن دارید؟
در این زمینه خود مسئولین پیشنهادهایی را عنوان کردند که پیشنهاد استخدام یکی از آن‌ها بود، بااین‌وجود دیگر استخدام جذابیت خود را ازدست‌داده است. معتقدم اگر کسی اگر کسی ایده‌ای دارد بهتر است تا حمایت به شکل سرمایه‌گذاری روی آن انجام شود. حتی اگر مرجعی برای ارتباط سرمایه‌گذاران با این ایده‌ها تشکیل شود می‌تواند مؤثر باشد. البته مسئولین راه‌آهن از تشکیل مرکزی برای رسیدگی به این ایده‌ها صحبت کرده‌اند و بر این اساس این مرکز می‌تواند ارتباط محیط کار و تأمین مالی را فراهم کند. البته حتی اگر این راه ارتباطی فراهم شود بازهم شاید این فرصت برای افراد واقعی که دارای ایده هستند فراهم نشود.به نقل پایگاه خبری وزارت راه