به گزارش ایران سپید اولین دوره که برگزار شد، همهی آنها که به بازدیدش رفته بودند، کاستیهایش را مرور میکردند، اما سر آخر این گونه خود را توجیه میکردند که هر دیکتهی نانوشته نمرهاش بیست است و نمایشگاه تازه در آغاز راه است و کو تا برسیم به مدلهایی که در کشورهای پیشرفته برگزار میشود؛ و به همین شیوه خود را و برگزار کنندههای نمایشگاه تجهیزات توانبخشی را دلگرم میکردند که بدون شک دورههای بعدی، با بهره گیری از تجربهی دورهی اول، با کیفیتی مطلوبتر برگزار خواهد شد. شیوهی برگزاری دورهی دوم و سوم نمایشگاه اما در ذهن مخاطبان چیز دیگری را القا میکرد. انگار هدف از برگزاری این نمایشگاه، نه جذب مخاطبان معلول و خانوادههایشان و آگاهیبخشی به آنها، که جلب نظر متولیانِ نهادهایی تعریف شده که عهدهدارِ مسؤولیت خرید تجهیزات توانبخشی در سطح کلان برای این گروه هستند. چنانچه اگر هدف، جذب مخاطب معلول بود، تمهیدات برای برگزاری نمایشگاه، به گونهی دیگری اندیشیده میشد. نوع هدفگذاری نمایشگاه تجهیزات توانبخشی را میشود با مقایسهای ساده میان نمایشگاه تهران و یکی از نمایشگاههای نه چندان مطرح خارجی به سادگی دریافت.
آنچه در نمایشگاههای خارجی با موضوع معلولان و تجهیزات ویژهی این افراد رخ میدهد، لزوماً در پی صرف هزینههای آنچنانی یا تخصصهای عجیب و غریب به دست نیامده است. اطلاعرسانی صحیح در بارهی مختصات نمایشگاه، از مهمترین ارکانی است که در برگزاری هر نمایشگاه ضروری مینماید. بازدید کنندگان هر نمایشگاه حق دارند در مورد جزئیات نمایشگاهی که قصد مراجعه به آن را دارند، اطلاعات دقیق داشته باشند. از ساعات برگزاری گرفته تا محل دقیق نمایشگاه و ریز برنامههای جنبی و موقعیت غرفههای مختلف. این اهمیت وقتی دو چندان میشود که اکثر بازدید کنندهها از میان افرادی باشند که به نوعی از انواع مختلف معلولیت دچاراند.
در نمایشگاههای معتبر بین المللی، یکی از مهمترین ابزارهای اطلاعرسانی در بارهی جزئیات نمایشگاه، وبسایتی است که با همین هدف طراحی میشود. به عنوان نمونه، با مراجعه به وبسایت هر کدام از نمایشگاههای معتبر در حوزهی معلولین، اولین نکتهای که جلب توجه میکند، توضیح مفصلی است در بارهی موقعیت جغرافیایی نمایشگاه و راههای دسترسی به آن. معمولاً در این توضیح، اطلاعاتی در بارهی مسیرهای دسترسی به نمایشگاه به کمک وسایل حمل و نقل عمومی یا خودرو شخصی، ارائه میشود. همچنین توضیحات دقیقی در بارهی محل قرارگیری پارکینگ و ظرفیت آن و کیفیت دسترسپذیریاش برای معلولان و ساعات فعالیت نمایشگاه و برنامههای جنبی به بازدید کنندگان وبسایت داده میشود. قابلیت بارگیری بروشور یا راهنمای استفاده از امکانات نمایشگاه هم از دیگر مواردی است که معمولاً از طریق وبسایت برای کاربران قابل دسترس است.
رسم شایستهی دیگری که معمولاً در نمایشگاههای معتبر رواج دارد، به کارگیری افرادی به عنوان راهنما در محوطهی نمایشگاه و حتی ایستگاههای مترو، تاکسی یا اتوبوس در اطراف نمایشگاه است که دسترسی به محل نمایشگاه و استفادهی بازدید کنندگان معلول از امکاناتش را تسهیل کند. رسمی که به جرأت میتوان گفت در سه دورهی گذشته هیچ فکری برایش نشده است. همین موضوع باعث میشود آسیب دیدگان جسمی به سختی در محوطه تردد کنند و نابینایان هم برای پیدا کردن غرفهی مورد علاقهشان با دشواریهای بسیار مواجه شوند.
از دیگر سو، با توجه به فراوانی دسته بندیها در حوزهی تجهیزات توانبخشی، در نمایشگاههای معتبر معمولاً تلاش میشود الگوی مشخصی برای چینش غرفهها در نظر گرفته شود. به طور مثال، غرفههایی که محصولات ویژهی ناشنوایان را عرضه میکنند معمولاً در یک راهرو و در کنار هم قرار میگیرند و شرکتهایی که کالاهای حوزهی پزشکی و کاردرمانی عرضه میکنند هم نزدیک به هم در نظر گرفته میشوند. اما این الگو در نمایشگاه تهران به شکل عجیبی رعایت نمیشود. به طوری که ممکن است در غرفهای موزاییکهای برجسته ارائه شود و در غرفهی کناری، اتومبیلهای مناسبسازی شده. همین موضوع هم نیاز به رفت و آمد در محیط نمایشگاه را برای آسیب دیدگان جسمی افزایش میدهد و دشواریهایی را موجب میشود.
امروزه نمایشگاههای تجهیزات توانبخشی در دنیا بستری برای تعامل رو در روی تولید کننده و مصرف کننده به حساب میآیند. به طور معمول، در کنار سالن اصلی نمایشگاه، سعی میشود با برگزاری نشستها و کنفرانسهای مختلف، امکان گفتگوی تولید کننده و مصرف کننده فراهم شود تا مخاطبان با محدودیتهای تولید آشنا شوند و از روند پیشرفت در حوزههای مختلف مطلع شوند و تولید کنندهها هم بدون واسطه، نیاز مخاطبانشان را لمس کنند و برای تولیدات بعدیشان ایدههای نو شکار کنند. چیزی که در این سه دورهای که از نمایشگاه گذشته، خبر چندانی از آن به گوش نرسیده است.
القصه، با نگاهی به سه دورهای که از نمایشگاه تهران میگذرد و مقایسهی آن با سایر نمایشگاههای مشابه این طور به نظر میرسد که همیشه هم علت نقایص را نمیشود و نباید در کمبود بودجه جستجو کرد. اگر هدف برگزار کنندگان از این نمایشگاه جلب نظر متولیانی نظیر سازمان بهزیستی و بنیاد شهید و امور ایثارگران و نهادهایی از این دست است که هیچ؛ اما اگر هدف، جذب مخاطب واقعی تولیدات حوزهی توانبخشی است، شاید بهتر باشد با دیدی نوین به شیوه و الگوی برگزاری نمایشگاه نگریست. خیلی وقتها با هدفگذاری صحیح و بهرهگیری از نظر کارشناسان و سر سوزنی خلاقیت، میتوان نمایشگاهی را برگزار کرد که از سوی جامعهی معلولان مورد استقبال قرار گیرد و تک تک معلولان، مشتاقانه جایی را برای این نمایشگاه در تقویمهایشان باز کنند.