کد خبر: 12227
سازهای بادی و انواع آن
در شماره پیشین از ستون حاضر، بررسی خانواده های مختلف سازی را آغاز کردیم و در باره سازهای کوبه ای نوشتیم و نمونه ای هم از «تنبک»، یکی از پر کاربردترین کوبه ایها در موسیقی ایرانی شنیدیم. در این شماره، به سراغ یکی دیگر از قدیمیترین خانواده های سازی جهان میرویم

به گزارش ایران سپید سازهای بادی از اولین آلات موسیقی بودند که به دست بشر ساخته شدند. انسانهای قرون گذشته آموخته بودند که با دمیدن در مخروط، برگ، یا حتی شاخ حیوانات می توانند صدایی بلند و بوقی مانند تولید کنند. آنها با استفاده از این دانش به ساختن آلات موسیقی کنونی پرداختند.

ریشهٔ سازهای بادی کنونی از همان سازهای بادی اولیه است که از نظر ساختمان و چگونگی تولید صدا به دو دستهٔ کلی تقسیم میشود: سازهای بادی چوبی و سازهای بادی برنجی

اصطلاح "چوبی" یا "برنجی" بدان معنا نیست که آن ساز از چه جنسی ساخته شده، بلکه این طبقه بندی بر پایه چگونگی و نحوه تولید صدا در دهنی آنها مربوط میشود. مثلاً فلوت جزءسازهای بادی چوبی محسوب میگردد، هرچند که بدنه آن از فلز است. یا فلوت ریکوردر که در گذشته بسیار رایج بود و از چوب ساخته میشد، امروز برای آموزش موسیقی به کودکان رواج دارد و از پلاستیک ساخته میشود ولی جزو سازهای بادی چوبی است.

بادی چوبیها خود به دو دسته «بی زبانه» و «زبانه دار» تقسیم میشوند. سازهای بادی چوبی بی زبانه (بی قمیش) به سازهائی گفته میشود که تولید صدا در آنها از طریق برخورد هوا با تیغه هوائی که در بدنه آنها وجود دارد صورت میپذیرد. (معمولاً لوله یا مجرای توخالی هستند که در آن ستونی از هوا در اثر دمیدن نوازنده در دهنی (مانند نی) و یا تیغه هوائی مانند فلوت به ارتعاش در میآید). اما سازهای بادی چوبی زبانهدار (با قمیش) به سازهائی گفته میشود که تولید صدا در آنها از طریق دمیدن هوا و به حرکت درآمدن و ارتعاشات بخش کوچکی که از جنس نی یا پلاستیک است (قمیش - زبانه) انجام میشود. مانند کلارینت که اجرای نتهای مختلف و تغییر زیر و بمی صدا در آن با باز و بسته کردن کلیدها یا حفره و سوراخهای هوائی (برای بلند وکوتاه کردن طول لوله تشدید کننده) انجام میشود. در بعضی منابع سازهای بادی چوبی زبانهدار را به تکزبانه و دو یا چند زبانه نیز تقسیمبندی میکنند.

سازهای بادی برنجی دسته ای از سازهای بادی ارکستر سمفونیک، از دسته شیپورها است که سابقاً از مس ساخته میشد و امروزه از برنج ساخته میشود. در این دسته از سازها تولید صدا از طریق لرزش سریع لبهای نوازنده در درون کاسه دهنی حاصل میشود مانند ترومپت، ترومبون و توبا.

جنس سازهای این خانواده همگی بدون استثنا از برنج (آلیاژی از مس) است. در این سازها صدا توسط ارتعاش لبهای نوازنده تولید میشود

در میان سازهای بادی، نی انبان جزو قدیمیترینها در دنیا است و شکلهای مختلفی از آن در کشورهای مختلف نواخته میشود. قطعه «آوای دریا» با نوازندگی محسن شریفیان، از نوازندگان بوشهری این ساز برای شنیدن بر روی وبسایت قرار گرفته است.

Page Generated in 0/0046 sec