به گزارش ایران سپید به زبان ساده فردی که به علت فقدان یا ضعف شدید بینایی قادر به تشخیص محیط حرکتی خود نیست نمی‌تواند به هیچ یک از حقوق مسلم خود مانند آموزش، اشتغال، برخورداری از امکانات فرهنگی و در یک کلام آنچه که حقوق پایه‌ای هر شهروند تلقی می‌شود دست یابد. زیرا پیش شرط این امر امکان خروج از خانه، تردد در معابر عمومی و دسترسی به کلیه اماکنی است که خدمات برشمرده در آنها ارائه می‌شود.
این سطح از دسترس‌پذیری که پایین‌ترین و ساده‌ترین شکل دسترسی به محیط است باید دارای دو شاخص اصلی باشد استقلال و ایمنی. توضیح آنکه فرد نابینا و یا کم بینا باید بتواند بدون حضور دیگران و به شکل مستقل تردد کند. که خود این امر مستلزم ایمنی در تردد است به همین دلیل سمبل استقلال فرد نابینا عصای سفید او به عنوان تضمین کننده استقلالش شناخته می‌شود و نیز روز جهانی نابینایان و کم بینایان به عنوان روز جهانی ایمنی این گروه شناخته می‌شود زیرا نخستین حس نامطلوب و مانع تردد مستقل فرد نابینا نا امنی ناشی از نابینایی است و لذا نخستین الزام برای حرکت مستقل او در جامعه ایجاد امنیت و ایمنی در تردد است به همین دلیل آغاز جنبش وسیع اجتماعی نابینایان و کم بینایان در جهان در آغاز سده بیستم با درخواست آنان برای ایمن‌سازی شهرها برای تردد آنها و حذف موانع محیطی برای دسترسی مستقل و امن آنان به همه اماکن و معابر گره خورد است.
نخستین قوانین حقوق نابینایان در بر گیرنده حق این گروه برای تردد آزادانه در همه محیط‌ها و تضمین ایمنی این حرکت است چه با تحقق این امر زمینه برای مشارکت اجتماعی آنان و برخورداریشان از سایر حقوق اجتماعی محقق می‌شود.
ماده 2 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان کشور و آیین نامه‌های اجرایی آن بر همین حق تأکید دارد و سالهاست که مبنای پیگیری‌های جمعی نابینایان و کم بینایان درزمینه تحقق مناسب‌سازی و ایمن‌سازی محیط های شهر و روستا مانند معابر عمومی، تمام ساختمان‌های دارای کاربری خدمات همگانی و سامانه‌های مختلف حمل و نقل است.
تشکیل ستادهای کشوری، استانی و شهرستان‌های مناسب‌سازی شده دستاورد همین قانون است که به شکل روز افزون در 13 سال پس از تصویب قانون جامع مورد توجه و نظارت بوده است ایجاد مسیرهای ایمن عبور نابینایان و کم بینایان در پیاده روها «صرف نظر از کیفیت اجرا و عدم رعایت استاندارد واحد اجرایی» ایجاد مسیرهای عبور ایمن نابینایان و کم بینایان در ایستگاه‌های سامانه‌های حمل و نقل ریلی یا BRT بخش های دیگری از دسترس‌پذیری محیطی برای این گروه است که شاهد اجرایی پروژهای متعددی در این زمینه بویژه در کلانشهرهای کشوریم.
نصب چراغ های راهنمای صوتی در تقاطع‌ها از جنبه‌های دیگر ایمن‌سازی تردد شهری برای شهروندان نابینا و کم بیناست که البته و متأسفانه دراین زمینه تا کنون فقط شاهد نصب تعداد محدودی از این چراغ‌ها به صورت پایلوت در شهرها بوده‌ایم حال آنکه انتظار آن است دسترس‌پذیری محیطی به عنوان یک پیوست به کلیه سندهای راهبردی طراحی و عمران شهری و روستایی تبدیل شود و در قالب برنامه ریزی‌های توسعه پنج ساله و سالانه کشور اجرا و پیشرفت آن از سوی نهادهای نظارتی مانند مجلس شورای اسلامی، شوراهای شهرو روستا و تشکل های نابینایان و کم بینایان نظارت و رصد شود.
اما مفهوم دسترس‌پذیری محیطی در دهه‌های پایانی قرن 20 و همپای انقلاب اطلاعاتی که در جهان روی داد مفهومی جدید یافت نابینایان و کم بینایان نیز همچون سایر گروه‌های اجتماعی و در دامان انقلاب عظیم اطلاعاتی در جهان نیاز به استفاده از شبکه جهانی اطلاعات «اینترنت»- منابع عظیم اطلاعاتی در شبکه‌های اجتماعی- پیدا کرده‌اند لذا فقط چهار دهه پس از شکل‌گیری شبکه اطلاعات جهانی دسترسی به منابع اطلاعاتی در فضاهای مجازی، استفاه از انواع رایانه، گوشی‌های همراه و تبلت‌ها به عنوان نیاز اساسی یک حق پایه‌ای شهروندان و حتی نشانه‌ای از داشتن سواد تعبیر شد. افراد آسیب دیده بینایی نیز از این قاعده بر کنار نمانده‌اند اما در این عرصه نیز موانعی فرا روی تردد مستقل نابینایان در معابر عمومی فضاهای مجازی وجود داشت.
اما فناوری‌های نوین به کمک نابینایان و کم بینایان آمد و با تولید نرمافزارهای ویژه و نیز ابداع سخت‌افزارهای مخصوص این گروه راه را برای ورود آسیب مندان بینایی به عرصه فناوری‌های اطلاعاتی«آی تی» هموار کرد. از این پس مفهوم دسترس‌پذیری از سطح نخستین مناسب‌سازی فیزیکی محیط به دسترس پذیری‌های اطلاعاتی توسعه یافت بنابراین وقتی امروزه از دسترس‌پذیری محیطی برای نابینایان و کم بینایان سخن می‌گوییم این مفهوم شامل حق دسترسی آنان به کلیه منابع اطلاعاتی در قالب کتب، نشریات، فایل‌های الکترونیکی، دیدارگاه‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی و شبکه‌های اجتماعی نیز می‌شود به همین دلیل در پیمان نامه جهانی حقوق افراد معلول مصوب سال 2006 سازمان ملل متحد که کشور ما نیز به آن ملحق شده است و نیز در مفاد لایحه حقوق معلولان مصوب خرداد 1394 هیأت محترم دولت که هم اکنون جهت تصویب مجلس در حال طی روند بررسی‌های کارشناسی است بر ضرورت تدوین و اجرای استانداردهای فنی دسترس‌پذیری نرمافزارهای شهروندان نابینا به کلیه پایگاه‌های اطلاعتی تأکید شده است.
گسترش فناوری‌های اطلاعاتی به عرصه‌های خدمات عمومی ضرورت دیگری را برای دسترسی آسیب مندان بینایی به فناوری‌های اطلاعاتی ایجاد کرده است به عنوان مثال در راستای استفاده همه جانبه شهروندان دارای محدودیت‌های بینایی از سامانه‌های حمل و نقل شهری و تحقق دو شاخص استقلال و ایمنی تردد آنان امروزه سامانه‌های نوین حمل و نقل شهری از طریق فناوری‌های اطلاعاتی امکان آگاهی نابینایان و کم بینایان را از آمدن اتوبوس خطوط مختلف به ایستگاه‌های اتوبوسرانی شهری، آگاهی رانندگان این اتوبوس‌ها از وجود مسافر نابینا و کم بینا در ایستگاه‌ها، امکان آگاهی مسافران نابینا و کم بینا در سامانه های حمل و نقل ریلی و غیر ریلی از ایستگاه‌های مسیر از طریق سامانه های صوتی فراهم آورده است.
استفاده نابینایان و کم بینایان از سامانه مکان‌یابی جهانی «جی پی اس» جهت آگاهی آنان از موقعیت دقیق آنها در هر مکان بر اساس تدوین نقشه‌های دقیق جغرافیایی دستاورد بزرگ دیگری برای تردد مستقل و ایمن شهروندان نابینا و کم بیناست که انتظار می‌رود با سرمایه گذاری سازمان‌های حمایتی برای دسترسی نابینایان به این تجهیزات و فناوری‌ها از یک سو و اجرای استانداردهای لازم دسترس‌پذیری آی تی برای خدمات‌رسانی نابینایان از طرف سازمان های خدمات شهری از سوی دیگر موجب تحقق دسترس‌پذیری برابر نابینایان و کم بینایان به محیط های خدمات شهری است.
هنوز در این عرصه‌ها گام‌های بلندی باقی است که باید برداشت. مناسب‌سازی محیط های شهری در ایران هنوز فاقد برنامه نظارت مؤثر است مهم‌تر از آن بسیاری از معابر و اماکن جدید عمومی همچنان فاقد ضوابط دسترس‌پذیری و یا حداقل فاقد دسترس‌پذیری کامل محیطی است. پروژه های مناسب‌سازی به شکل جزیره‌ای و بعضاً با استانداردهای کاملاً متفاوت اجرا می‌شوند. ایمنی برای تردد نابینایان هنوز رؤیایی نه چندان قابل دسترس می‌نماید. ستادهای مناسب‌سازی بیشتر به برگزاری جلسه می‌پردازند، تا ورود ملموس به عرصه تدوین برنامه‌ها و نظارت مؤثر بر روند دسترس‌پذیری شهری.
به طور قطع تشکیل شورای عالی هماهنگی امور معلولان کشور گام بلندی برای ساماندهی این امر است. در زمینه دسترس‌پذیری اطلاعاتی هنوز مسئولان با این مفهوم و حقوق شهروندان نابینا و کم بینا در این عرصه آشنا نیستند قطعاً گره گشای این امر فعالیت مستمر تشکل های نابینایان و کم بینایان در پیگیری اجرای کامل قوانین حمایتی، پیگیری مداوم گزارش عملکرد مسئولان و حضور به موقع در عرصه تصمیم گیری‌های اجرایی کشور مانند تدوین بودجه سالانه در برگیرنده سرمایه گذاری های ملی برای تحقق دسترس‌پذیری محیطی در سطوح مختلف آن و حضور مؤثر مستقیم یا با واسطه تشکل‌های نابینایان و کم بینایان در مجلس شورای اسلامی یا شوراهای شهر و روستا برای لحاظ حقوق شهروندان دارای آسیب بینایی در طراحی و ارائه خدمات شهری به این شهروندان است.