به گزارش ایران سپید اجاره و پیدا کردن یک واحد مسکونی ایده آل هر چقدر که برای همه سخت باشد برای افراد دارای معلولیت سختی مضاعف و چند برابر دارد. جدا از مسائل مالی مثل اینکه مثلا یک فرد دارای معلولیت نمی تواند در ساختمانی که فاقد مناسب سازی است زندگی کند،معلولان جسمی – حرکتی سالهاست که در این زمینه درد آشنا هستند چرا که به خاطر شرایط فیزیکی شان هر خانه ای مناسب حال شان نیست. از این گذشته یافتن مسکن مناسب در گرو داشتن پول است و با توجه به وضعیت مستمری محدود افراد دارای معلولیت که بسیاری از آنها منبع درآمد دیگری جز همین مستمری ندارند یافتن خانه ای مناسب برایشان بسیار دشوار است. به همین بهانه و برای بررسی مشکلات مسکن معلولان به سراغ مسئولان سازمان بهزیستی کل کشور که متولی اصلی رسیدگی به مشکلات افراد دارای معلولیت است رفتیم تا دریابیم آیا برنامه ای برای خانه دار کردن خانواده های دارای معلولیت دارند؟
طرح نهضت تأمین مسکن راهی برای خانه دار شدن
علی ربوبی، دبیر ستاد مسکن مددجویان سازمان بهزیستی کل کشور در پاسخ به اینکه سازمان بهزیستی چه طرحهایی برای صاحب خانه شدن معلولان دارد، میگوید: «سال 83 بحث مسکن در سازمان بهزیستی با نام نهضت تأمین مسکن افراد دارای معلولیت و مددجویان سازمان بهزیستی کلید خورد که در این طرح از چندین روش استفاده کردیم تا جامعه هدفمان به مسکنی مستقل دست یابند.
نهضت تأمین مسکن، طرحی کلی است که طرحهای تأمین مسکن خانوارهای روستایی، مسکن مهر و مسکن خانوارهای دو معلول به بالا زیر مجموعه این طرح کلی قرار میگیرند طرحهای دیگر که در زمینه مسکن به آن پرداختیم تأمین مسکن مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی در قالب مصوبات سفرهای استانی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) کمک به ساخت مسکن با مشارکت خیرین و پرداخت کمک هزینه خرید و ساخت به خانوارهای تحت پوشش سازمان است.
وی با اشاره به اینکه از آغاز سال 95 تاکنون سه هزار و 700 واحد به مددجویان تحویل داده شده است میافزاید: 110 هزار نفر در سازمان بهزیستی برای طرح مسکن ثبتنام کردند که 60 هزار واحد را تحویل دادیم و 50 هزار واحد در دست ساخت داریم که 25 هزار واحد از 50 هزار واحدی که در دست ساخت است مربوط به مسکن مهر و مابقی طرحهای دیگر سازمان را شامل میشود.سازمان بهزیستی با توجه به بودجه محدودی که دارد 4 میلیون تومان کمک بلاعوض برای طرح تأمین مسکن مددجویان و همچنین برای کم شدن هزینههای ساخت معافیت پرداخت حق انشعابات آب، برق، گاز و دفع فاضلاب را برای مددجویان در نظر گرفته است، مددجویان با دریافت معرفینامه از سازمان بهزیستی میتوانند از این خدمت بهره مند شوند.
با توجه به هزینههای بالای زندگی برای خانوادهای که دو عضو معلول دارند سازمان بهزیستی تفاهمنامهای را با بنیاد مسکن، بنیاد مستضعفان و سازمان ملی زمین و مسکن منعقد کرده است تا بتواند برای 11 هزار و 300 خانواری که در کشور دارای دو عضو معلول هستند مسکنی با قیمت مناسب تهیه کند.
ربوبی با بیان آنکه سازمان بهزیستی برای این خانوارها کمک بلا عوض 10 میلیون تومانی در نظر گرفته است میگوید: در مجموع 30 میلیون تومان کمک بلاعوض در اختیار خانوارهای دو معلول به بالا برای تهیه مسکن تعلق میگیرد که 10 میلیون سازمان بهزیستی، 15 میلیون تومان بنیاد و 5 میلیون تومان هم کمک خیرین است. هر خانواده که دو عضو معلول دارد و تحت تکفل یک سرپرست خانوار، مشمول این طرح میشوند.دبیر ستاد مسکن مددجویان سازمان بهزیستی کل کشور در خصوص سهم آورده معلولان برای تهیه مسکن بیان میکند: هر واحد مسکن مهر 30 میلیون تومان تسهیلات بانکی دارد و 30 میلیون تومان هم کمکهای سازمان بهزیستی است و مابقی قیمت خانه بسته به مکان و متراژ آن با فرد متقاضی است.
وامهای مسکن مهر روی پروژ هها وجود دارد و فرد دارای معلولیت نیازی ندارد برای دریافت وام به بانک مراجعه کند اقساط وامهای مسکن مهر بین 250 تا 300 هزار تومان در نظر گرفته شده است. وامهای مسکن مهر برای معلولان حداکثر با نرخ سود 9 درصد است و ما به التفاوت نرخ سود تسهیلات را هم دولت به بانکها پرداخت میکند.ربوبی در پاسخ به اینکه اکثر زوجهای معلول فاقد شغل هستند و تنها منبع درآمدشان یارانه دولت و مستمری است که از سوی بهزیستی دریافت میکنند، میگوید: خانوادههایی که برای دریافت این مسکنها نامنویسی میکنند مستأجر هستند و ماهانه مبلغی بابت کرایه پرداخت میکنند که بیشتر از 300 هزار تومان خواهد بود و پرداخت این اقساط به علاوه کمکهای بلاعوض بهزیستی شرایط را برای آنها راحتتر خواهد کرد.
وی با بیان آنکه مسکنهایی که سازمان بهزیستی متولی ساخت آن است مناسبسازی شده به دست متقاضیان میرسد میگوید: واحدهایی مثل مسکن مهر که به صورت انبوهسازی شده ساخته میشود ممکن است مناسب سازیها ریز به ریز در آن لحاظ نشود اما مناسب سازیهای اولیه در این ساختمان ها رعایت میشود.
برنامههای آینده بهزیستی که دغدغه دولت هم محسوب می شود ساخت و بازسازی مسکن برای روستاییان است. افراد با مراجعه به بهزیستی استان ها می توانند از کمکهای بلاعوض سازمان بهزیستی و تسهیلات بنیاد مسکن بهرهمند شوند که بر اساس آن و تصویب مصوبه دولت، 18 میلیون تومان تسهیلات با کارمزد 5 درصد به متقاضیان پرداخت میشود.
ربوبی درخصوص طرح جدید سازمان بهزیستی برای تأمین مسکن بیان میکند: طرح مسکن اجتماعی برای ساخت مسکن خانوادههای کم درآمد به صورت ملکی و استیجاری که متولی آن بنیاد مسکن کشور است پیشنهاد شده اما هنوز به تصویب نهایی نرسیده است. در طرح مسکن اجتماعی، بانک اطلاعاتی خانوادههای کم درآمد از طریق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که با همکاری بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره) جمعآوری شد و در اختیار بنیاد مسکن قرار میگیرد.این مقام مسئول با اشاره به وامهایی که بانکها در قالب «وام مسکن» ارائه میدهند میگوید: بانکها این وامها را برای اقشار متوسط رو به بالا در نظر گرفتند چرا که هزینه باز پرداخت آن بالاست و مددجویان سازمان بهزیستی با توجه به شرایط مالی که دارند نمیتوانند از این وامها بهرهمند شوند.
ربوبی در پایان صحبتهایش یادآور میشود: افراد برای ثبتنام باید به دفتر معاونت مشارکتهای مردمی بهزیستی استان هایشان مراجعه کنند.»
معلولان در اضطراب مسکن
با توجه به مشکلات متعددی که در بخش تعاونیهای مسکن وجود دارد و افراد دارای معلولیت هم با آن درگیرند با یکی از مدیران وزارت رفاه به گفتوگو پرداختیم تا اگر اعضای تعاونی مسکن معلولان دچار مشکلاتی شدند برای پیگیری و بررسی مشکلات به کجا مراجعه کنند.
یعقوب رستمی، مدیر کل تعاونی توزیعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی با اشاره به شکلگیری یک تعاونی میگوید: «برای تعاونیهای مسکنی که از وزارت تعاون مجوز دریافت میکنند. چارچوب قانونی مشخصی وجود دارد. هنگامی که نام تعاونی خاص میشود همچون تعاونی مسکن معلولان یا جانبازان مشمول حمایتهای خاصی از سوی مسئولان سازمان بهزیستی، وزارت راه و شهرسازی، شهرداری و بنیاد جانبازان و ایثارگران میشود.
وی ادامه میدهد: از نظر قانونی، نحوه نظارت و عملکرد بر این تعاونیها با دیگر تعاونیهای مسکن یکسان است. تعاونی مسکن معلولان بعد از تشکیل باید مجمع برگزار و اساسنامه را تصویب کند. یکی از ارکان اصلی تعاونی مسکن اعضای هیأت مدیره و بعد ازآن بازرس است که بازرس سالی یک بار و اعضای هیأت مدیره هر سه سال یک بار انتخاب میشوند. هر ساله گزارش های مالی در حضور بازرس مورد بررسی قرار گرفته و اعضای تعاونی در جریان روند کارهای مالی قرارمی گیرند. اعضای هیأت مدیره مکلف هستند با آغاز کار سالی یک بار گزارش عملکرد دهند اما اگر اعضای تعاونی بخواهند کاری غیر از آنچه در قانون برایشان وضع شده انجام دهند اعضای تعاونی میتوانند به اداره «تعاون کار» محلی که تعاونی مسکن درآن منطقه واقع شده است، مراجعه کنند.
مدیر کل تعاونی توزیعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی اداره تعاون مسکن بر اساس اختیاراتی که قانون برایش وضع کرده مشکلات را بررسی میکنند. اگر در بررسی تخلفات اثبات شود بر اساس آنچه در قانون تعریف شده با افراد خاطی برخورد میکنند، اما اگر موضوع شکایت کیفری باشد به مراجع قضایی معرفی میشوند.» (جعفری)