به گزارش ایران سپید به نقل از ایرنا تعداد فوت شدگان صدها برابر تعداد اعلامی دولت است، تمام کادر پزشکان بیمارستان ایکس مبتلا شدند، دولت تمام امکانات را به یک بیمارستان خاص اختصاص می­‌دهد، وزارت بهداشت اجازه ورود کیت های تشخیص کرونا را نمیدهد.
این­ها نمونه­‌هایی از شایعاتی هستند که از لحظات نخست اعلام شیوع ویروس کرونا در ایران منتشر شده است. روز گذشته هم در حالی که مردم در نهایت استرس و نگرانی بودند و هر لحظه بازار داغ شایعه یکی از مسئولان را مجبور به پاسخ­گویی و شفاف‌­سازی می­‌کرد یکی از نمایندگان مجلس در اقدامی عجیب مدعی شد تعداد فوتی­‌های شهر قم بیش از ۵۰ نفر بوده است، احمد امیرآبادی فراهانی با بیان اینکه روزانه ۱۰ نفر در قم از بین می‌روند، گفته است: تا دیشب حدود ۵۰ نفر به دلیل ابتلا به ویروس کرونا فوت کرده‌اند و وزیر بهداشت در این قضیه مقصر است. متاسفانه سه هفته است کرونا به قم آمده و این موضوع دیر اعلام شده است.» مجموع سخنان نماینده قم که بیشینه آن را هجمه به دولت و زیرسوال بردن اقدامات شامل می­ شد در همان ساعات ابتدایی در رسانه ‌ها و شبکه‌­های مجازی مورد توجه قرار گرفت. حاشیه‌های پس از این سخنان مانند وخامت حال نماینده و ضدعفونی کردن صندلی او، بر دامنه حاشیه ‌ها و شایعه­ ها افزود و وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را وادار به واکنش کرد.

«ایرج حریرچی» معاون کل وزارت بهداشت که امروز در پیامی ویدیویی اعلام کرد تست کرونای او مثبت اعلام شده، در واکنش به ادعای نماینده قم گفت: «تعداد فوت شده اگر صورت باشد، مخرج تعداد افرادی است که مشکوک هستند و فوتی ما از میان افراد مشکوک نزدیک به یک درصد است. اگر تعداد فوت شدگان قم نصف یا حتی یک چهارم این عدد هم باشد، استعفا می‌دهم.»

به فاصله ساعاتی نماینده قم در حالی اعلام کرد که اسامی چهل نفر از فوت­ شدگان مورد ادعای خود را به وزارت بهداشت ارائه داده که از پاسخ حریرچی به وی می­‌توان دریافت که هیچ مدرکی مانند پرونده پزشکی افراد اعلام شده که نشان دهد بر اثر ویروس کرونا فوت شده­ اند ارائه نشده است. حریرچی در این زمینه ابتدا تاکید کرده است که افرادی که فوت آنها از سوی وزارت بهداشت و درمان به دلیل ابتلا به کرونا اعلام شده است، همگی داری پرونده پزشکی مشخص هستند و همگی آنها تست مثبت کرونا داشتهاند.»

معاون کل وزیر بهداشت در ادامه تصریح کرده است: آقای امیرآبادی باید ثابت کنند که افراد معرفی شده دارای این ویژگی ها هستند. اگر این گونه بود من با صداقت کامل از سمت خود استعفا می‌دهم ولی اگر اینگونه نبود ایشان هم همینقدر صداقت داشته باشند و با اعتراف به اشتباه خود از نمایدگی مردم شریف قم استعفا دهند. تذکر می‌دهم که انتشار اسامی افراد بیمار و ذکر تشخیص آنها جرم است و برخورد قانونی باید با این موضوع صورت گیرد. علت فوت این افراد بدون ذکر نام را منتشر خواهم کرد.»

رفتارهای سلب کننده اعتماد عمومی

قدر مسلم در ادعای نماینده قم و پاسخ وزارت بهداشت این است که یکی از طرفین حاضر به گفتن حقیقت نیست، تشخیص این موضوع با توجه به بند آخر سخنان حریرچی که گفته است «علت فوت افراد اعلامی از سوی نماینده قم را منتشر خواهد ساخت» و این گزاره که «پرونده پزشکی درباره فوتی­‌های مورد ادعای نماینده قم ارائه نشده است»، چندان کار دشواری نیست اما تناقض آماری آن­هم درباره موضوعی با اهمیت جان انسان موجب سردرگمی مردم، بی­‌اعتمادی­ آن­ها به هر دو آمار ارائه شده و افزایش نگرانی­‌های آن­ها از کرونا می­‌شود. این موضوعی است که به نظر می ­رسد حتی برخی مسئولان هم توجه چندانی به‌آن ندارند و با این نوع برخوردهای رسمی نمی‌­توان انتظاری از کانال­‌های زرد تلگرامی و صفحات اینستاگرامی در ارائه آمار و ارقام تعداد جان­باختگان و مبتلایان به این ویروس داشت.

اتهام زنی به دولت به چه قیمتی؟

بخش عمده‌­ای از به اصطلاح افشاگری­‌ها درباره ابعاد بیماری کرونا در انتقاد از دولت است  آن هم در حالی که دولت در صف اول مبارزه با این ویروس قرار دارد. عمده منتقدان هم از رقبای سیاسی و جناحی دولت هستند که با انواع ترفندها از اعلام تعداد غیرواقعی جانباختگان تا اعلام کمبودهای پزشکی عجیب و غریب سعی در تاثیرگذاری بر افکار عمومی جامعه دارند. این میان قطعا و حتما انتقاداتی هم بر دولت و عملکرد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وارد است اما جناحی و سیاسی کردن موضوعات مرتبط با سلامت مردم اعتماد جامعه به همه جریان­‌های سیاسی را از بین می­ برد. به همین دلیل است که «علی ربیعی» سخنگوی دولت در نشست خبری روز دوشنبه تاکید کرد: «در شرایطی هستیم که همه باید کنار یکدیگر و با همدلی کامل به مبارزه با این بیماری برخیزیم. همه باید کنار وزارت بهداشت که امروز در خط اول مقابله با این مساله است، قرار بگیریم. به پزشکان‌مان اعتماد کنیم. از همه احزاب، گروه‌ها و رسانه‌ها می‌خواهم از سیاسی کردن این موضوع اجتناب کنند. از مردم به ‌جد درخواست داریم که همراهی با نظام سلامت ایران را بیش از هر دوره دیگری در زندگی روزمره و کنش اجتماعی خود قرار دهند.»

نکته قابل توجه در اظهارات نماینده قم جمله­ ای با این مضمون است که ویروس کرونا بیش از سه هفته است که در قم شیوع یافته و به عامل مرگ و میر تبدیل شده است، در صورت صحت این مدعا سوالی که ممکن است در اذهان عمومی شکل بگیرد این است که چرا خود این نماینده در همان هفته­ نخست اطلاع خود این موضوع را اعلام رسمی نکرده است و آچه عاملی موجب سکوت وی شده است.

پس از پایان انتخابات مجلس که محمل گسترده­ ای برای انتقاد از دولت به بهانه تبلیغات بود اکنون گروه­ های سیاسی منتقد که پیروز میدان بی­ رقیب هم شدند می ­توانند با اعلام اتمام رقاب‌ت‌­های انتخاباتی اگر یار شاطر دولت در این شرایط بحرانی نیستند، با اعلام و اعلان‌های غلط بار خاطر آن­‌ها هم نشوند تا با تمام کمبودها و کاستی ‌ها قوه مجریه به عنوان مجری حفاظت از سلامت مردم بتواند خدمات منسجم­‌تر ارائه دهد و با مدیریت فضای روانی جامعه از بحرانی ‌تر شدن اوضاع پیشگیری کند. آنچه در هر اظهار نظری باید در ذهن هر مسئولی تداعی شود این است که آرامش روانی کشور مهم­تر از بازی­‌های جناحی است.

تبعات روحی و جسمی آمارهای متناقض و اظهارات غیرمسئولانه

افزایش رفتارهای خارج از قاعده و تا حدودی نامعقول، پناه بردن به روش‌­های هیجانی و خشم­ آلود برای کاستن از استرس و فشار و گسترش هیجانات منفی در سطح گسنرده از ویژگی­‌های دوره بحران است. در این میان گرفتار شدن مردم در چرخه معیوب استرس-کاهش سطح ایمنی بدن - بروز علائم بیماری - افزایش بیشتر استرس و در نهایت بیماری هم از نتایج گریز ناپذیر دوری از عقلانیت جمعی خواهد بود. اگر همه گروه ­ها بتوانند این چرخه را از همان شروع یعنی میزان استرس در جامعه مدیریت کنند، اخبار صحیح را گسترش دهند و از شایعات بپرهیزند، بدون سند و مدرک سخن نگویند و آمار و ارقامی اگر در اختیار دارند در گام نخست آن را به ستاد مقابله با این بحران ارائه دهند، می­‌توان به قطع این دور باطل و چرخه معیوب امیدوار بود.
مدیریت استرس و هیجانات منفی، مسئولیت­ پذیری در قبال خود و دیگران، پرهیز از شایعه سازی و انتشار شایعات بی ­اساس و اعتماد به مسئولان برای حل بحران می ­تواند کرونا را از پای درآورد. اما قرار گرفتن در برابر دولت به بهانه سیاسی وقتی مسوولیت اصلی با اوست نه کمکی به اقبال مردم به سیاسیون می‌کند و نه کشور را از بحران نجات می­‌دهد.