روزنامه «ایران سپید»

شنبه 18 آبان 1398

11 ربیع الاول 1441

9 نوامبر 2019

سال بیست و سوم شماره 6274

صاحب امتیاز:

خبرگزاری جمهوری اسلامی      

مدیر مسئول: سهیل معینی

سامانه پیامکی: 3000465040

نشانی پستی: تهران- ص.پ. 158755388

تلفن: 84711371

شماره انتشارات: 5-88548892

وبسایت: www.iransepid.ir

پست الکترونیک: iransepid@icpi.ir

........عناوین این شماره......

کوچک زیباست یا بزرگ؟ 2

مصداق سقط درمانی در نابینایان 6

«بازگشت در غروب» اثر نورا رابرتز 11

انتشار JAWS 2020 و تغییرات تازه 13

از مدرسه ای برای پسرم تا چندهمسری 16

جدول کلاسیک/ دانستنیهای کوتاه و جالب درباره حیوانات 19

..............سخن هفته

* کوچک زیباست یا بزرگ؟ بررسی تاریخ توانبخشی افراد معلول نشان میدهد که در همه جای جهان نخستین خدمات به افراد معلول از سوی سازمانهای خیریه یا به هر شکل مردمنهاد ارائه شده است و سپس با تولد دولتهای مدرن، همگان با بر عهده گرفتن ارائه خدمات اجتماعی به مردم از سوی دولتها، توانبخشی، آموزش و توانمندسازی شهروندان معلول بر عهده سازمانهای دولتی قرار گرفته است. قطعاً این روند در کشور ما نیز رخ داده است. حتی تا دهه 40 شمسی بسیاری از خدمات اجتماعی به افراد معلول از سوی مؤسسات نیکوکاری و با نقشآفرینی فعال داوطلبین اجتماعی صورت میپذیرفت؛ به همین دلیل به عنوان مصداق قدیمیترین مؤسسات آموزشی و توانبخشی نابینایان و ناشنوایان توسط مؤسسات نیکوکاری مذهبی خارجی یا داخلی سامان یافته و در دهه های متأخرتر نیکوکاران اجتماعی به عرصه آمده و مراکز آموزشی، چه آموزش عمومی، سوادآموزی و چه آموزشهای فنی حرفه ای متناسب با آن زمان را به منظور توانمند کردن افراد معلول و اشتغال آنان ایجاد کرده اند. اما با پر رنگ شدن نقش دولت در عرصه این خدمات، به ویژه در یک دهه قبل از انقلاب و با افزایش درآمدهای نفتی، مدیریت خدمات اجتماعی وارد مرحله ایجاد سازمانهای تخصصی و ساختارهای بروکراتیک برای ارائه خدمات تخصصی به افراد معلول شد. در این دوران است که سازمانهایی مانند سازمان رفاه نابینایان یا ناشنوایان ایران شکل میگیرند. این امر قطعاً به معنای شکلگیری الگوی مناسب مدیریت امور افراد معلول بود و در واقع به معنای پذیرش مسئولیت رسمی دولت در قبال نیاز گروههای مختلف معلولان بود. در سالهای آغازین انقلاب و با نیت افزایش راندمان عملیاتی سازمانها و انجمنهای فعال در عرصه توانبخشی و ارائه خدمات به معلولان، سیاستگذاری واحد و متمرکز در امور این افراد، امکانپذیری برنامه ریزی و در نهایت، توسعه خدمات بهینه به شهروندان معلول سازمان بهزیستی از طریق یکپارچه سازی تمام فعالیتهای حوزه توانبخشی شکل گرفت. این امر به معنای شکلگیری یک ساختار بزرگ اداری در عرصه خدمات به افراد معلول و البته با قید همان اهداف پیش گفته بود. اما متأسفانه بر خلاف نیت اولیه در ادامه فعالیتهای این سازمان به ویژه از دهه 80 به بعد، بتدریج نشانه های عقب ماندن نرخ رشد بهره وری عملیات میدانی سازمان در مقایسه با رشد جمعیت گروههای هدف، رشد و تنوع یافتن نیازهای این گروهها و فاصله گرفتن عملکرد کارشناسی سازمان با ارضای نیازهای بروز گروههای معلول بوده ایم. ساختار سازمان از واحدهای دارای طرح و برنامه های تخصصی در هر حوزه معلولان، فقدان شبکه مراکز خدمات تخصصی در هر حوزه گروههای مختلف معلولان و عدم داشتن برنامه های مشخص، زمانبندی در عرصه توانبخشی موجب شد علیرغم رشد بودجه های سالانه و امکانات سخت افزاری، عملاً این ساختار سنگین مانع افزایش بهره وری عملکرد سازمان متناسب با انتظار گروههای هدف شده است؛ به گونه ای که هم اکنون در ذهن بسیاری از مدیران تشکلهای مردمنهاد افراد معلول ایجاد سازمان تخصصی امور معلولان از کالبد سازمان بهزیستی یا ایجاد سازمانهای تخصصی کوچک در هر حوزه افراد معلول مانند سازمانهای سابق رفاه نابینایان یا ناشنوایان مجدد شکل گرفته است؛ سازمانهایی کوچک، تخصصی، چابک و دارای ارتباط گرم و روزانه با نیازهای گروههای هدف. پاسخها میتواند متناسب با شرایط و دیدگاههای کارشناسی متفاوت باشد، اما در یک چیز تردید نیست، ضرورت باز تعریف ساختار سازمانی خدماتدهنده به شهروندان معلول کشور. این سازمان جدا از شاخصهای مثبتی که در بالا آمد، لازم است قابلیت پاسخ به روز به نیازهای گروه هدف باید به عنوان مهمترین ویژگیهای سازمانی، امکان نیاز سنجی علمی از گروههای هدف، امکان تدوین برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، امکان جذب آخرین دانش در حوزه توانبخشی و امکان ایجاد مشارکت تشکلهای مردم نهاد را در همه امور خود فراهم کنند.

.............پرونده

* مصداق سقط درمانی در نابینایان: مبنای دریافت مجوز سقط درمانی از پزشکی قانونی؛ حرج مادر شناخته شده است اما آیا نابینایی نیز جزء موارد حرج به شمار میرود و اگر آری، سقط قانونی کدام موارد نابینایی را شامل میشود؟ برای رسیدن به پاسخ این سؤالات با دکتر آسیه جعفری، رئیس گروه کنترل کیفی دفتر امور معاینات بالینی سازمان پزشکی قانونی گفتگو میکنیم. س: با توجه به اینکه در حال حاضر بسیاری از بیماریهای تحلیل برنده شبکیه در دوران جنینی قابل تشخیص هستند، آیا در این موارد مجوز سقط درمانی برای مادر صادر میشود؟ ج: موارد خاصی از نابینایی که در آنها نوزاد در بدو تولد نابیناست یا در دهه اول زندگی نابینا میشود، به مصادیق سقط درمانی اضافه شده است. از آن جمله میتوان به نوروپاتی ارثی عصب بینایی" لبر" اشاره کرد که "از سال 92 در مصادیق سقط درمانی بوده است و از سال 95 نیز رتینوبلاستوما، گلوکوم مادرزادی و رتینیت پیگمانتوزا "آر پی" به این مصادیق اضافه شده است؛ البته نوعی از آر پی که در دهه اول زندگی منجر به نابینایی شود. س: چگونه مشخص میکنید کدام بیماری در دهه اول زندگی منجر به نابینایی میشود؟

ج: بر اساس سوابق خانوادگی و نوع اختلال ژنتیکی. باید دقت کرد مواردی که منجر به نابینایی میشود مجوز سقط میگیرد، نه فقط اختلال بینایی. مثلاً در رتینوبلاستوما برای حفظ حیات فرد، با عمل جراحی چشم فرد تخلیه میشود و علاوه بر نابینایی ظاهر فرد هم تحت تأثیر قرار میگیرد یا گلوکوم مادرزادی، در نهایت در دهه اول زندگی منجر به نابینایی میشود. پس میبینید که بحث اختلال یا کمبود بینایی نیست، بحث بر سر از بین رفتن کامل بینایی است. س: در مواردی از نابینایی که بر اساس سوابق خانوادگی در دهه دوم یا سوم زندگی تظاهر پیدا میکنند، وضع چگونه است؟ ج: در مورد نابیناییهایی که در دوران کودکی تظاهر ندارند، هر چقدر هم تظاهرات آن در دهه های بعدی زندگی شدید باشند، در مصادیق سقط جنین قانونی نمیگنجند. س: علت چیست؟ چون در قانون، حرج خود شخص نابینا ملاک نیست، بلکه حرج مادر ملاک است. یعنی حرج مادر زمانی که نگهداری فرد توسط مادر انجام میشود یعنی دوران کودکی ملاک است. بعد از این دوران شاید خود فرد به حرج بیفتد، نه مادر او. پس چون در سقط درمانی حرج مادر ملاک است، تنها دوران کودکی ملاک صدور مجوز سقط درمانی قرار میگیرد. س: آیا آماری از موارد مراجعه برای سقط درمانی در نابینایی دارید؟ ج: میتوانم بگویم آمار سقطهای درمانی مشکلات چشمی بسیار نادر است؛ اما ما آنالیزی روی موارد سقط در مشکلات بینایی به صورت مجزا نداشته ایم؛ ولی به عنوان مثال در سال 97 شاید دو یا سه مورد و بیشتر با تشخیص آر پی بوده است. س: معمولاً گفته میشود که نابینایی جزء مواردی است که مجوز سقط درمانی نمیگیرد. در مراکز مشاوره بهزیستی هم همین جواب به مراجعان داده میشود. علت چیست؟ آیا  اطلاعرسانی نشده است؟ ج: وقتی مصادیق سقط درمانی تبیین میشود، ما به صورت کلی اطلاعرسانی نمیکنیم و تنها مصادیق را به اطلاع پزشکان زیر مجموعه خودمان که مجوز را صادر میکنند، میرسانیم. ممکن است وزارت بهداشت هم موردی را از ما استعلام کند که به آن استعلام جواب میدهیم؛ ولی این گونه نیست که وقتی مصادیق را کم و زیاد میکنیم، به تمامی ادارات زیر مجموعه نامه بزنیم. س: در مورد میزان انتقال ژن نابینایی به جنین هم میگویید؟ ج: در هر مورد نابینایی، بسته به اینکه ژن نابینایی غالب یا مغلوب باشد یا مادر یا پدر مبتلا باشند یا ناقل، احتمال بروز بیماری در کودک متفاوت است. مثلاً در مورد ژنی که اتوزوم مغلوب است، اگر هر دوی والدین مبتلا نباشند و تنها ناقل آن باشند، احتمال بروز نابینایی در کودک 25 درصد است. س: به افراد نابینایی که قصد فرزندآوری دارند، چه توصیه ای دارید؟ ج: اول باید تشخیص ژنتیکی پدر و مادر مشخص شود و اینکه آنها ناقل هستند یا مبتلا تا بعد با آزمایشهایی در نوزده هفته اول بارداری انجام میشود وضعیت جنین از نظر ابتلا مشخص شود. س: روال مراجعه به پزشکی قانونی برای انجام سقط درمانی چیست؟ فرد باید با در دست داشتن سونوگرافی بارداری که سن بارداری را مشخص میکند و مدارکی که ناهنجاری جنین را تأیید میکند، به پزشکی قانونی مراجعه کند. البته مجوز سقط درمانی تنها در ادارات کل مرکز استانها صادر میشود. مگر در دو استان سیستان و بلوچستان و کرمان که به دلیل دوری شهرها از مرکز استان این کار در مراکز شهرستانها نیز انجام میشود؛ یعنی مستندات به مرکز استان فرستاده میشود و مجوز صادر میشود و به شهرستان فرستاده میشود. همه این کارها باید در اوایل بارداری و تا قبل از هفته نوزدهم بارداری انجام شده باشد که خود این روال حدود دو روز زمان میبرد. در طول این فرایند نیز مشاوره هایی با متخصصان خارج از سازمان انجام میشود. س: مدارک تعیین کننده ناهنجاری چیست؟ ج: ناهنجاری ژنتیکی که با آزمایش ژنتیک تشخیص داده میشود و ناهنجاریهای ساختاری که با سونوگرافی مشخص میشوند.

...........چوب الف

* «بازگشت در غروب» اثر نورا رابرتز: «اِلهنور ماری رابرتسون» با تخلصهای نورا رابرتز یا جِی. دی. راب (متولد ۱۹۵۰) نویسنده زن آمریکایی است که یکی از پرکارترین نویسندگان جهان در دهه های اخیر به شمار میرود. وی حدود ۲۰۰ عنوان اثر ثبت شده دارد و آثار وی بیشتر در حوزه ترکیبی از "مضامین رمانتیک و جنایی همراه با تعلیق" دسته بندی میشوند. در سال ۲۰۰۸ شمارگان فروش نسخه های الکترونیک آثار رابرتز از یک میلیون نسخه عبور کرد! مجله معتبر «نیویورکر»، رابرتز را «نویسنده محبوب آمریکاییها» خوانده و رابرتز جوایز متعددی را نیز تا کنون به خود اختصاص داده است. نورا رابرتز که در خانواده ای اهل مطالعه متولد شده، تحصیلاتی کاتولیک و تحت نظر راهبه ها داشته است. وی پس از ازدواج در سنین پایین، در حدود ۳۰ سالگی هنگامی که دو فرزند داشت و خانه دار، دست به نوشتن زد و تمامی این تجربه های مذهبی و خانوادگی بر مضمون آثار وی اثر فراوان گذاشتند. بیشتر آثار وی در محیط مزارع آمریکا شکل میگیرد و او را ادامه دهنده و مقلد نویسندگانی بزرگ مانند «موراکامی و آلن پو» در سطح «ادبیات عامه پسند» میدانند. داستان عاشقانه و جنایی «بازگشت در غروب» در مزارع مونتانای آمریکا میگذرد؛ در یک مرکز تفریحی که بسیاری از افراد برای سوارکاری و تعطیلات به آن پناه میبرند و کسب و کار خانوادگی و زندگی به گرمی در آن جریان دارد؛ در حالی که کمی آن طرفتر دختری هست که هرگز نتوانسته است با زندگی خود کنار بیاید و چیزهایی را که دوست دارد تجربه کند. ناگهان جسدی در مزرعه پیدا میشود و....

«بازگشت در غروب» اثر «نورا رابرتز» توسط «لیلا عظیمی» ترجمه شده است و «نشر علمی» آن را در ۶۶۶ صفحه عرضه کرده است. از متن کتاب: "آلیس، تمام طول راه بیمارستان تا مزرعه، تا اتاقش را با دری که بدون قفل باز و بسته میشود، لرزید. تصاویر مبهمی از خانه ای با پنجره های زیاد به جای یک پنجره، در ذهنش میآمد و ناپدید میشد."

..........فناوریهای امیدبخش

* انتشار JAWS 2020 و تغییرات تازه: چند سالی است که شرکت Freedom Scientific به سیاق بیشتر کمپانیهای محصولات نرم افزاری، نظم مشخصی به روند انتشار نسخه های به روز داده و حالا دیگر کاربران میدانند چه وقت باید منتظر ارائه نسخه به روزتری از نرم افزارهای تولید شده در این شرکت باشند. «JAWS»، صفحه خوان قدیمی و محبوب این شرکت، بعد از تغییرات در تقویم انتشار به روزرسانیها، حالا معمولاً در سه ماهه پایانی هر سال میلادی به روز میشود. امسال این اتفاق در پایان اکتبر رقم خورد و به مناسبت همین رخداد هم بنا داریم در این نوشتار، نگاهی اجمالی به تغییرات این صفحه خوان در نسخه ۲۰۲۰ آن داشته باشیم. اگر بخواهیم حکایت را از نقل تغییرات کوچک شروع کنیم، جایگاه نخست میرسد به تغییری که حالا JAWS را وا میدارد تا گزینه های موجود در فرمهای تعبیه شده در صفحات اینترنتی را دو بار نخواند. این، اشکالی است که به خاطر رویکرد خاص برخی طراحان وب به وجود میآید و باعث میشود صفحه خوان، عنوان بعضی فیلدها را دو بار بخواند؛ اما حالا تمهیدی اندیشیده شده که دیگر چنین اتفاقی رخ ندهد. یکی دیگر از تغییرات کوچک، اما کاربردی که در نسخه جدید به وجود آمده، آن است که با توجه به افزایش قابل توجه صفحات اینترنتی که خود دارای کلیدهای میانبر هستند و لزوم استفاده از JAWS در حالت Focous Mode در این صفحات، این صفحه خوان حالا تنظیمی را در اختیار کاربران قرار داده تا این تغییر به صورت خودکار اتفاق بیفتد. حالتی را تصور کنید که میخواهید از Gmail در وضعیت استاندارد استفاده کنید و به همین دلیل، با ورود به این سایت، JAWS را به کمک Insert +Z بر روی Focous Mode قرار میدهید. اگر در همین موقعیت بخواهید صفحه دیگری را هم به عنوان یک تَبِ جدید باز کنید و با کمک CTRL +Tab در میان این دو صفحه حرکت کنید، هر بار مجبور خواهید بود میانبر مربوطه را بفشارید تا Modeرا متناسب با صفحه ای که در آن قرار دارید، فعال یا غیر فعال کنید. در نسخه جدید اما امکانی فراهم شده تا JAWS را به گونه ای تنظیم کنید که این عمل به شکل خودکار رقم بخورد. ارتقاء نسخه نویسه خوان نوری تعبیه شده در JAWS از OmnyPage ۱۹ به ۲۰ و اضافه شدن پشتیبانی از زبانهای عبری و عربی در این نویسه خوان، از دیگر تغییرات اعمال شده در نسخه جدید JAWS است. افزون بر همه اینها، از افزوده شدن Scan Cursor به JAWS میتوان به عنوان یکی از مهمترین تغییرات این صفحه خوان در نسخه ۲۰۲۰ یاد کرد. این Cursor به کاربران امکان میدهد از نرم افزارهایی که با نام Universal apps در ویندوز ۱۰ در دسترس کاربران قرار گرفته بود و امکان استفاده از JAWS یا Invisible Cursor در آنها فراهم نبود، به راحتی استفاده کنند. حالا در این نرم افزارها، با فشردن Insert و منهای ماشین حساب، به صورت خودکار به جای JAWS Cursor, Scan Cursor فعال میشود.

...........هشتگ

* از مدرسه ای برای پسرم تا چندهمسری. 8/8/98. این تاریخ خاص امروز بهانه تولد نوزادان زیادی شد و به گفته کسانی که در بیمارستانها کار میکنند، پدر و مادرهایی از چند روز قبل مشخص کردند که امروز فرزندشان به دنیا بیاید؛ حتی اگر این تاریخ زودتر از زمان مقرر تولد بود. این حال و هوا در توئیتر بشدت با انتقاد رو به رو شد و بسیاری از کاربران توئیتری با هشتگ تولد رند درباره این مینوشتند. درگذشت اعظم طالقانی، از زنان مبارز و فعال ایران یکی از مهمترین خبرهای چند روز گذشته بود که باعث شد کاربران ایرانی درباره اش بنویسند. یادآوری مبارزه های او قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و فعالیتهایش در ۴۰ ساله گذشته مسائلی بود که به آنها اشاره میشد و در میان آنها بیش از همه به تلاشهای اعظم طالقانی برای تعیین تکلیف «رجل سیاسی» در انتخابات ریاست جمهوری اشاره میشد. حضور طیبه ماهروزاده، یکی از اعضای شورایعالی سیاستگذاری آموزش و پرورش و همسر غلامعلی حداد عادل در برنامه زاویه شبکه ۴ سیما حسابی جنجالی شد. بلافاصله بعد از برنامه ویدئویی از بخشهایی از صحبتهای ماهروزاده در شبکه های اجتماعی منتشر شد که کاربران را به واکنش واداشت. در این ویدئو اینطور برداشت میشد که او گفته فرزندش میخواسته در رشته علوم انسانی تحصیل کند و آنها نتوانسته اند مدرسه ای با محیط مناسب پیدا کنند و به همین دلیل دبیرستان فرهنگ را مخصوص رشته علوم انسانی تأسیس کردند. کاربران از این حرفها عصبانی بودند و مینوشتند که حداد عادل و همسرش سالهاست در آموزش و پرورش حضور دارند و حالا باید برای شرایط مدارس پاسخگو باشند. البته فیلم تقطیع شده بود و ماهروزاده هم بیانیه ای منتشر کرد. البته فیلم تقطیع شده کار خودش را کرده بود و همچنان به ماهروزاده و همسرش در شبکه های اجتماعی انتقاد میشد. حواشی بازی تیمهای استقلال و تراکتورسازی تبریز همچنان ادامه دارد. تعدادی از تماشاگران تراکتور در حمایت از کشور ترکیه و علیه کردها شعار داده اند و فیلم آن را بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی با هشتگهای مختلف از جمله هشتگ تراکتورسازی بازنشر میکنند. در حالی که بحث درباره چند همسری با پخش برنامه ای در دفاع از این مسأله در تلویزیون در فضای مجازی تازه راه افتاده بود، انتشار پوستر برگزاری یک کارگاه آموزشی درباره این موضوع دوباره بحث را داغ کرد. آنطور که در این پوستر آمده، قرار است کارگاه آموزشی مهارتهای خانواده های چند همسری برگزار شود که شرکت در آن رایگان است. درباره این کارگاه موضعگیری را در شبکه های اجتماعی با هشتگ چند همسری میبینیم. کنسرت گلزار بالاخره برگزار شد و با وجود اینکه گفته میشد بلیتهایش فروخته نشده، بر اساس لایوی که او از کنسرتش گذاشت، سالن محل برگزاری مراسم اسکار که محل برگزاری کنسرت گلزار هم بود، پر شده بود. هواداران او در اینستاگرام به او تبریک میگفتند، اما جو توئیتر همچنان علیه این بازیگر سینما و خواننده است.

.........کشکول

* جدول کلاسیک: برای پیدا کردن رمز 20 حرفی ما باید به 20 سؤال پاسخ دهید و حروف اول پاسخها را پشت هم بچینید تا رمز جدول که قطعه ای از اخوان ثالث است، بدست آید. توجه داشته باشید تمام پاسخها سه حرفی است. سؤالات: 1. اندام پرواز 2. از فلزات 3. سوی دیگر 4. پول خرد 5. آتش 6. نیروی حیات 7. بیماری مزمن تنفسی 8. مدد 9. کلمه سکوت 10. سه انگلیسی 11. گل سرخ12. چرک زخم 13. میوه تلفنی 14. از اناجیل اربعه 15. واحد شمارش شتر 16. حرکت عصبی 17. ستم 18. جوانمرد 19. پراکنده ساختن خبر 20. آموزه. شما تا چهارشنبه هفته جاری فرصت دارید رمز جدول را با شماره پیامک 3000465040 به ما اعلام کنید. رمز جدول هفته گذشته: آتشکده نیاسر است. برنده این هفته خانم زهرا دانشراد از تهران است.

* دانستنیهای کوتاه و جالب درباره حیوانات: پنگوئنها نه تنها همه عمر با جفتشان میمانند، بلکه زمانی را صرف پیدا کردن سنگریزه زیبایی برای جفتشان میکنند و سپس با آن از او خواستگاری میکنند. – نهنگهای عنبر کارائیب لهجه محلی خودشان را دارند. - اختاپوسها با جمع کردن سنگها و اشیای درخشان و چیدن آنها روی ماسه ها، باغهای کوچک زیبایی میسازند. گاوها به نوبت از بچه هایشان مراقبت میکنند. یک گاو با گوساله ها میماند و مادرهای دیگر دور از آنجا میچرند.

* جملات رایج فارسی در انگلیسی: Don’t be a drip لوس نشو؛ sound fair? منصفانه است؟ Make a hole راه رو باز کنید؛ cut it out تمومش کن؛ curiosity killed the cat فضولی موقوف

* پاسخ سؤالات هفته گذشته: 1. حسابان 2. تشت آتش 3. پوشالی 4. هو کردن 5. قادسیه 6. فرهمند 7. ماندلا 8. گریستن 9. آراسته 10. بدسگال 11. دیرینه.