از چندی پیش با بهبود روابط سیاسی بین ایران و کشورهای ۱+۵ زمزمه بازگشت خودروسازان خارجی به کشور شنیده می شود و براساس توافقات صورت گرفته، قرار است بزودی موانع تحریم صنعت خودروی ایران از میان برداشته شود.
اگرچه حضور خودروسازان خارجی در کشور موضوع جدیدی نیست اما خروج آنها پس از تحریم های ناعادلانه غرب علیه ایران سبب شد برای از سرگیری فعالیت های خود در ایران ابراز امیدواری و اعلام کنند منتظر رفع تحریم ها به طور موثر هستند.
هم اکنون شرایط به گونه ای پیش می رود که خودروسازان خارجی همه الزامات مورد نیاز برای حضور در بازار ایران با توجه به تحریم‌های کنونی را انجام می‌دهد و به دقت تحولات موجود را رصد می‌کند.
اما کارشناسان و صاحبنظران حوزه صنعت خودروی کشور معتقدند در صورتی که بازگشت خودروسازان خارجی به بازار خودروی کشور اتفاق بیافتد این اقدام تایید حرکت شتابزده و غیرمنطقی آنها در خروج از کشور به شمار می آید ضمن آنکه اگر بدرستی صورت گیرد، به نفع صنعت خودروسازی کشور خواهد بود چرا که صنعت داخلی نیز مجبور به رقابت خواهد شد و شاهد رشد آنها خواهیم بود.
همچنین تنها یک هفته پس از توافقات هسته ای ایران و کشورهای گروه ۱+۵ همایشی در خصوص صنعت خودروی کشور برگزار شد که بیش از ۱۵۰ شرکت فعال در زمینه خودروسازی در آن حضور داشتند تا امکان سرمایه گذاری و حضور در بازار خودروی ایران را بررسی کنند.
شرکت پژو از خودروسازان فرانسوی از ابتدای سال ۹۱ همکاری خود را با ایران قطع کرد که به دنبال این اقدام متحمل ضرر و زیان سنگینی از ناحیه توقف ارسال قطعات به ایران شد.
این شرکت که به عنوان دومین خودروساز بزرگ اروپا شناخته می شود در سال ۲۰۱۱ بیش از ۴۵۷ هزار دستگاه خودرو به ایران فروخت.
ایران نیز در سال یادشده از نظر حجم پس از فرانسه، دومین بازار بزرگ پژو بوده است. پس از اینکه پژو در فوریه سال ۲۰۱۲ ارسال محموله های خود را به ایران متوقف کرد، فروش این خودروساز در ایران ۶۸ درصد کاهش یافت و به ۱۴۵ هزار دستگاه خودرو رسید و درآمد این شرکت به علت تحریم های ایران ماهانه ۱۰ میلیون یورو کاهش یافت.
شرکت رنو دیگر خودروساز فرانسوی نیز که در ایران حضور فعالی داشت، پس از تحریم ها فعالیت خود را به حالت تعلیق درآورد. رنو در سال ۲۰۱۲ میلادی ۱۰۳ هزار دستگاه خودرو به ایران فروخت.
این خودروساز خارجی از جمله شرکت هایی است که تلاش های زیادی برای از سرگیری فعالیت در ایران در کوتاه ترین زمان ممکن را در دستور کار خود دارد.
اما کارشناسان معتقدند در صورت امکان بازگشت خودروسازان خارجی به ایران، محدود کردن بازار خودروی ایران به دو یا سه شرکت خارجی، کار نادرستی است و باید از سایر برندهای مطرح دنیا از جمله تویوتا، بنز، فولکس، ولوو و آئودی که حضورشان همراه با انتقال دانش فنی است، استقبال کرد.
در کنار دو خودروسازی فرانسوی، بحث خودروسازهای آمریکایی نیز برای حضور در بازار ایران مطرح شده است. فورد و جی‌ام (دو خودرو‌ساز آمریکایی) اعلام کردند با دقت در حال شناسایی طرف‌های ایرانی برای همکاری در بازار ایران هستند؛ آن هم برای روزی که احتمالا فرا می‌رسد.
اما آنچه مشخص است حضور خودروسازان خارجی باید در راستای تامین منافع ملی و صنعت خودروسازی کشور باشد.
با توجه به توافقات هسته ای در ژنو، خودروسازان جهان برای حضور در بازار ایران رقابت چشمگیری خواهند داشت که باید این حضور مدیریت شود تا خودروسازان تنها به فروش محصولات خود در بازار کشور فکر نکنند.
کارشناسان معتقدند در قراردادهایی که با خودروسازان جهانی منعقد خواهد شد باید طوری رفتار کرد که ضمن حفظ منافع دو طرف، سیاست خودروسازشدن طرف ایرانی به طور کامل رعایت شود.
به یاد داشته باشیم باید تلاش کرد در تعامل خوب با شرکت های خودروساز بنام دنیا، در زنجیره جهانی آنها قرار بگیریم اما باید دقت کرد آن کاستی هایی که پیش از این در رابطه با خودروسازان جهان داشتیم، مجددا تکرار نشود تا مسایلی همچون تحریم نتواند صنعت خودروسازی کشور را دچار چالش کند.
خودروسازان داخلی به عنوان خودروساز باید در کنار همکاری مناسب با شرکای خارجی، در فرآیند طراحی محصولات توسط مهندسین داخلی حرکت کنند تا در این بحث مواضع قوی تری داشته باشیم.