به گزارش ایران سپید به نقل از خبرگزاری مهر وی در ابتدای سخنان خود با اشاره به این جمله مورد پذیرش جامعه جهانی که «معلولیت مشکل فرد نیست بلکه مشکل جامعه است»، گفت: در چارچوب روانشناسی بحث استثنایی بودن تعریف دارد و در سازمان ما این تعریف به ۷ مورد تقسیم شده است که شامل ناتوانی بینایی، شنوایی، جسمی حرکتی، اختلالات رفتاری، نارسایی یادگیری، ناتوان ذهنی و چند معلولیتی تقسیم می شود که برای همه این موارد با هم نمی توان نسخه یکسانی پیچید.

وی ادامه داد: معلمان در مدارس استثنایی زحمات طاقت فرسایی می کشند و خصوصا معلمان کودکان طیف اوتیسم و چند معلولیتی این سختی کار را بیشتر حس می کنند و نیاز به حمایت بیشتری دارند. هرچند همه معلمان در این حوزه با عشق کار می کنند و نه به خاطر مسائل مادی ولی ما باید برای حمایت از آنها تلاش خود را بکنیم. در حال حاضر حمایت ما شامل این می شود که سختی کار آنها را در این حد در نظر می گیریم که هر سال خدمت آنها ضریب ۱.۲ می گیرد و ۲۵ ساله بازنشسته می شوند اما این مورد، نیاز به حمایت بیشتری دارد خصوصا اینکه خروجی ما قابل دفاع است و امسال بچه های آسیب دیده ذهنی ما در مراکز علمی کاربردی قبول شدند و این پیشرفت بزرگی است.

۱۳۷ هزار نفر تحت پوشش سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور

رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور با اشاره به اینکه این سازمان در حال حاضر ۱۳۷ هزار نفر را تحت پوشش دارد، بیان کرد: تا ۱۰ درصد جامعه کودکان ما را کودکان استثنایی و تیزهوشان تشکیل می دهند که ما می توانیم روی سه درصد از این کودکان که تفاوت معناداری از نظر ذهنی با بقیه دارند، حساب کنیم. سازمان در تربیت معلم ها و فراهم آوردن امکانات برای این افراد در اقصی نقاط کشور و حتی راه اندازی مدارس شبانه روزی رایگان قدم های موثری برداشته است اما اینکه بگوییم توانسته ایم همه مشکلات را حل کنیم یا همه این افراد را تحت پوشش قرار دهیم، اینگونه نیست.

قدمی اضافه کرد: برخی مواقع خانواده ها در معرفی کودکان دچار معلولیت خود مخفی کاری می کنند و آنها را پنهان می کنند. برای همین ما آمار دقیق را نداریم اما از ۱۰ سال گذشته جمعیت آموزش و پرورش کودکان استثنایی ما از ۸۵ هزار نفر به ۱۳۷ هزار نفر رسیده است. این به آن معنا نیست که معلولیت افزایش یافته است بلکه ما به سمت شناسایی بیشتر افراد گام های موثرتری برداشته ایم و طرح های خدمات حمایتی که ارائه می دهیم، خانواده ها را به این سمت راغب کرده است.

سرانه ۱۰ میلیون تومانی برای هر دانش آموز استثنایی

وی در توضیح بیشتر اظهار کرد: به طور مثال ما در حال حاضر به این کودکان در صورت نیاز، ویلچر یا سمعک، می دهیم و ۷.۵ میلیارد تومان بودجه حمایتی در نظر گرفته ایم که حتی برای کاشت حلزون و جراحی های اینچنینی نیز هزینه می کنیم.

وی با بیان اینکه من در دو دوره در این سمت حضور داشته ام و در دوره جدید از سال ۹۲ در این سمت حضور دارم، گفت: ما به طور میانگین برای هر ۳.۵ دانش آموز یک پرسنل داریم و سرانه هزینه کردن ما برای هر دانش آموز در طول سال ۱۰ میلیون تومان است که برای کودکان اوتیسم و چند معلولیتی این عدد به بالای ۱۲ میلیون تومان می رسد. سال ۹۲ بودجه ما ۲۴ میلیارد تومان بود و امسال این بودجه به ۹۵ میلیارد تومان رسیده است و در لایحه بودجه سال ۹۷ نیز افزایش را شاهد هستیم.

رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور همچنین با اشاره به اینکه به طور مثال از ۲۰۰ مشکلی که در مسیر آموزش و پرورش کودکان استثنایی بود، ۱۵۰ مشکل را حل کردیم اما همچنان ۵۰ مشکل وجود دارد که اتفاقا مشکلات جدی تری هستند، اظهار کرد: یکی از مشکلات ما بحث ایاب و ذهاب است. برآورد ما برای این منظور ۴۰ میلیارد تومان است که در بودجه تصویب شده ما حدود ۲۴ میلیارد تومانش را داریم و حدود ۱۵ میلیارد تومان کسری داریم اما باید دقت کنیم که در سال ۹۲ این عدد ۳ میلیارد تومان بود. در عین حال دستگاه های مسئول باید بدانند اگر در این سازمان بحث ایاب و ذهاب درست انجام نشود، ما دانش آموزان را نمی توانیم به درستی به مدارس بیاوریم.

قدمی همچنین گفت: اگر سال ۹۲، دولت ۲۰ درصد سهم آموزش کودکان استثنایی را می داد و ۸۰ درصدش را خانواده ها پرداخت می کردند امسال ۷۵ درصدش را دولت می دهد. آمار ما هم به همین علت افزایش پیدا کرده است.

آمار دانش آموزان و معلمان سازمان آموزش و پرورش استثنایی

وی در ادامه به ارائه آمار دانش آموزان و معلمان سازمان آموزش و پرورش استثنایی پرداخت.

آمار کارکنان آموزش و پرورش استثنایی:

سال تحصیلی ۹۵-۹۶ : ۱۵۶۳۳ زن/ ۷۹۴۱ مرد و در مجموع ۲۳۵۷۴ نفر

آمار کارکنان آموزش و پرورش استثنایی به تفکیک مدرک تحصیلی:

سال ۱۳۹۵: ۲۳۲۷ نفر دیپلم و زیر دیپلم/ ۲۰۹۱ نفر فوق دیپلم/ ۱۵۲۷۱ نفر لیسانس/ ۲۸۶۳ نفر فوق لیسانس/ ۲۲ نفر دکتری

آمار مدارس استثنایی در سال تحصیلی ۹۵- ۹۶:

مدارس استثنایی: ۱۵۶۹ مدرسه

مدارس استثنایی شبانه روزی: ۲۸ مدرسه

مدارس استثنایی خیر ساز: ۱۸۳ مدرسه

مدارس استثنایی غیر دولتی: ۲۴ مدرسه مستقل

آمار دانش آموزان با نیازهای ویژه به تفکیک نوع معلولیت در سال تحصیلی ۹۶:

اختلال طیف اوتیسم با کم توانی ذهنی: ۱۷۷۹

اختلال طیف اوتیسم با هوشبهر عادی: ۱۷۸

اختلال طیف اوتیسم با هوشبهر مرزی: ۸

اختلال های هیجانی- رفتاری: ۱۳

آسیب دیده بینایی: ۲۱۳۹

آسیب دیده شنوایی: ۵۷۷۳

معلولیت جسمی- حرکتی: ۱۹۲۱

معلولیت جسمی حرکتی با کم توان ذهنی: ۵۵۱۹۴

نارسایی چند گانه: ۷۱۷۰

جمع کل مدارس ویژه: ۷۴۱۷۵

جمع کل دانش آموزان تلفیقی- فراگیر: ۶۲۸۵۴

جمع کل: ۱۳۷۰۲۹

مشکلات بر سر راه شیوه تلفیقی 

وی در ادامه در پاسخ به پرسش درباره شیوه آموزش تلفیقی کودکان استثنایی که در دنیا مرسوم است و اجرای ناقص این طرح در مدارس کشور و همچنین برچسب آموزش ناپذیری که در مدارس عادی روی برخی دانش آموزان می گذارند و خانواده ها از این موضوع گلایه دارند، گفت: رویکرد جهانی این است که بچه های استثنایی در مدارس عادی تحصیل کنند و اگر حضور فرد در مدرسه عادی مشکلی ایجاد کرد باید فرد را به مدارس ویژه فرستاد چرا که اصل آموزش و پرورش تربیت فرد برای زندگی است و ما به طور مثال شهر ناشنوایان که نداریم برای همین افراد با توانایی های مختلف باید کنار هم آموزش ببینند. اینکه برخی مدارس عادی این روحیه را ندارند باید فرهنگسازی شود. البته در حال حاضر برخی والدین دوست ندارند فرزندانشان در کنار بچه های عادی تحصیل کند.

وی ادامه داد: ما در حال حاضر برای هر سه مدرسه ویژه تلفیقی یک مدرسه استثنایی را به عنوان پشتیبان گذاشته ایم که معلمان آنجا بروند در مدارس عادی و شیوه برخورد و آموزش این کودکان را به معلمان مدرسه عادی آموزش دهند. توصیه ما به خانواده ها این است که آموزش در مدارس تلفیقثی را انتخاب کنند و برای ما رفتن به این سمت یک الزام است و ما موظف هستیم به این سمت حرکت کنیم اما مشکلاتی هم وجود دارد. از جمله مشکلات ساختاری مدارس. ما با سازمان نوسازی مدارس همکاری کردیم که در هر منطقه ۳ تا ۵ مدرسه را به نفع این کودکان تغییر فضا دهند. رشد هم در مدارس تلفیقی برای این کودکان بیشتر است. در آمار ما هم دانش آموزان تلفیقی نسبت به دانش آموزان خاص دارای رشد هستند و از ۲۷ هزار نفر در سال ۹۲ به ۶۷ هزار نفر رسیده اند.

ایجاد مدرسه اوتیسم در برخی شهرها/ متخصص آموزش کودکان اوتیسم نداریم

وی با اشاره به اینکه امسال ۳۵۰ نفر قبولی کنکور و حتی رتبه زیر صد در این مدارس داشته ایم، درباره کودکان طیف اوتیسم نیز گفت: ما در برخی شهرها از جمله تهران و مشهد و تبریز مدارس اوتیسم ایجاد کرده ایم اما واقعیت این است که ما متخصص برای آموزش کودکان اوتیسم تربیت نمی کنیم و عمدتا متخصصین ما که از دانشگاه فارغ التحصیل می شوند در زمینه تشخیص و درمان این افراد کار می کنند و نه سیستم آموزشی.

در ادامه وی در پاسخ به پرسش دیگر درباره افزایش آمار بازنشستگان این سازمان و روبرو شدن با کمبود نیرو، بیان کرد: ما سالی ۶۰۰ تا ۶۵۰ نفر بازنشسته در سیستم آموزش و پرورش استثنایی کل کشور داریم. دانشگاه فرهنگیان سالی ۲۵۰ نفر را در نهایت فارغ التحصیل می کند که در مواردی مانند اوتیسم اساسا نیروی متخصص تربیت نمی کند. استخدام آزاد هم سالی ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر سهم ماست و غیر از اینها ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر مجوز گرفتیم تا استانهایی که نیروی تخصصی ندارند از ۲ سال طرح افراد، نیرو بردارند که به هر استان ۳ تا ۵ سهمیه می رسد. تا مدتی با این وضعیت مشکل حل می شود. حتی به برخی استانها که نتوانستند نیروی متخصص بگیرند اجازه دادیم نیروی بازنشسته خود را تا دو سال نگه دارند.

وی همچنین در پاسخ به پرسش دیگر مبنی بر سختی کتب درسی دانش آموزان استثنایی بیان کرد: ما یک تیم متخصص برای نگارش کتب درسی داریم که پس از تهیه کتاب آن را روی سایت می گذارند و همه معلم های این حوزه درباره اش نظر می دهند. نکته اینجاست که ما نمی توانیم برای دانش آموزان بهره هوشی ۵۵ جدا و برای دانش آموزان بهره هوشی ۷۰ جدا کتاب آماده کنیم اما مشکل دسترسی به کتاب به طور کلی حل شده است. زمانی بود که اسفندماه تازه کتاب ها دست بچه ها می رسید اما امروز دیگر این مشکل وجود ندارد.