اهم فعالیتهای صورت گرفته توسط بانک مرکزی در خصوص معلولان و نابینایان جهت استحضار خوانندگان به شرح زیر بیان شده است: الف. موارد قانونی ناظر به ارایه این خدمات: بر اساس ماده 2 قانون جامع حمایت از حقوق معلولین مصوب سال 1383 مجلس شورای اسلامی، بخشنامه های شماره 2600 مورخ 7/5/1387 و 138816/88 مورخ 2/7/1388 اداره نظارت بر بانکهای این بانک، بانکها موظف شده اند تدابیر لازم به منظور بهره مندی مطلوبتر جانبازان و معلولان از خدمات شبکه بانکی کشور را در کلیه شعب و واحدهای آن بانک / موسسه اعتباری اجرا نمایند. 1- مدیریت کل نظارت بر بانکها و موسسات اعتباری این بانک طی بخشنامه شماره 138816/88 مورخ 2/7/1388 به شبکه بانکی اعلام کرد:– علاوه بر پیشبینی امکانات مورد نیاز جهت سهولت تردد جانبازان و معلولین در ساختمانهای جدید الاحداث و همچین رفع نقایص موجود در شعب و واحدهای قدیمی اقدام گردد. – در راستای تکریم ارباب رجوع و با توجه به شرایط خاص و پاره ای محدودیتهای فیزیکی پیش روی این عزیزان، با نصب تابلو ویژه جانبازان و معلولین بر روی یکی از باجه های پاسخگویی به مشتریان و مراجعین (ترجیحاً نزدیکترین باجه به در ورودی شعب و واحدها) درصورت مراجعه این افراد ضمن راهنمایی به باجه های مخصوص در کوتاه ترین زمان ممکن و خارج از نوبت، خدمات مورد نیاز را دریافت نمایند. به منظور اجرای این بخشنامه درشبکه بانکی اقداماتی نیز به شرح زیر صورت گرفته است: - نصب سیستم گویا در برخی خودپردازها – استفاده از صفحه کلید برجسته در برخی خودپردازها- نصب خودپردازها درارتفاع مناسب( ارتفاع مناسب برای افراد داری صندلی چرخدار- ایجاد اتوبانک- تجهیز شعب 24 ساعته به دربهای هوشمند که صرفاً با استفاده از کارت خودپرداز باز میشود؛- ایجاد رمپ، بالابر و نصب آسانسور، تعبییه بازوی الکترونیکی برای درب ورودی شعب و یا درب اتوماتیک جهت تسهیل دسترسی معلولین به فضای شعبه؛- تلاش برای ساخت ورودی هم سطح با پیاده رو یا حد اکثر نصب یک پله؛- ایجاد پارکینگ ویژه معلولین در برخی ساختمانهای بانکها؛- ایجاد گیشه های نشسته و پیشخوانهای کوتاه؛- رفع موانع فیزیکی و معماری در محوطه و پیاده رو؛- سطوح ویژه حرکت نابینایان(کفپوش و ...)؛- استوانه های الاستیک هشدار دهنده،- ارایه خدمات بانکی بدون مراجعه به شعب:- امکان اطلاع از موجودی حساب، پرداخت قبض و مسدودی کارت در سیستم تلفنبانک؛- امکان بهره برداری از سیستم تلفنبانک؛- ارایه خدمات متنوع از جمله انتقال وجه( ساتنا، پایا، سحاب و...)، افتتاح حساب، صورت حساب، پرداخت قبض، خدمات چک، حواله ارزی، خدمات و تسهیلات و معاملات برخط سهام از طریق اینترنت بانک؛- امکان بهره برداری از درگاه های پرداخت جهت خرید انواع کالا و خدمات، کارت شارژ؛- ارسال پیامک برای مبالغ واریزی و برداشتی2- اداره مطالعات و مقررات بانکی این بانک طی بخشنامه شماره131164/91 مورخ 17/5/1391 به مدیران شبکه بانکی اعلام کرد که:- نابینایان محترم در استفاده از کلیه خدمات بانکی( به جز خدمات حساب جاری) مواجه با هیچگونه محدودیتی نبوده و ملزم به همراه داشتن شخص دیگر نمیباشند.- نابینایان محترم در خصوص استفاده از خدمات حساب جاری در صورتی که رسماً مسئولیتهای ناشی از صدور چک را بپذیرند نیازی به معرفی وکیل ندارند.3- امکان تشخیص مبالغ اسکناسها برای روشندلان: علامات برجسته ای در گوشه سمت چپ پایین اسکناسها جهت ایجاد امکان تشخیص مبالغ به شرح زیر به چاپ رسیده است:
1- نوع اسکناس 5000 ریالی، علامت مخصوص روشندلان: یک خط و دو دایره برجسته زیر آن؛ ابعاد اسکناس:154*75میلیمتر
2- 10000ریالی- دو خط افقی موازی؛ ابعاد اسکناس:160*77 میلیمتر 3- 20000ریالی، سه دایره برجسته؛ ابعاد اسکناس: 163*79میلیمتر 4- 50000 ریالی، سه دایره برجسته عمودی؛ ابعاد اسکناس: 166*79 میلیمتر 5 - 100000ریالی: چهار دایره برجسته به رنگ قهوه ای؛ ابعاد اسکناس: 166*79 میلیمتر. ب: با توجه به موارد فوق الاشاره، اقدامات خوبی در جهت ارایه خدمات بانکی به معلولین و جانبازان صورت گرفته است، اما به دلیل شرایط خاص روشندلان، گستردگی جغرافیایی کشور و پراکندگی جمعیت این عزیزان، همچنان مشکلاتی برای بهره برداری ایشان از خدمات بانکداری الکترونیکی به شرح زیر وجود دارد.
نقایص موجود در جهت ارایه خدمات بانکداری الکترونیکی از طریق دستگاه های خودپرداز به روشندلان:
1-1- مشکلات مربوط به دستگاه های خودپرداز:باتوجه به اینکه اکثریت افراد معلول (ناشنوایان،افراد دارای نقص یا قطع عضو، دارای اختلال در گفتار و ...) قادر به استفاده از دستگاه های خودپرداز به شکل فعلی هستند، تنها روشندلان گرامی در بهره برداری از این دستگاه ها دچار مشکل هستند و بدین منظور در بانکهای مختلف اقداماتی از جمله تجهیز خود پرداز به سیستم گویا و صفحه کلید برجسته صورت گرفته که به دلیل کامل نبودن گویا سازی برای تمامی مراحل و یکسان نبودن گویاسازی برای تمامی مراحل و یکسان نبودن علامات برجسته بر روی صفحات کلید خودپردازها در بانکهای مختلف، همچنان نابینایان به راحتی امکان بهره برداری از خدمات این دستگاه ها را ندارند. 1-2- مناسب نبودن دستگاه های پایانه فروش: در کارتخوانهای مختلف برجستگی کلیدها متفاوت است. در برخی فقط کلید عدد5 و در برخی دیگر4 دکمه صفحه کلید دستگاه های کارتخوان دارای برجستگی است(کلیدهای ENTER-CLEAR- CANCELو عدد5) و چندان مناسب کاربران نابینا نمیباشد. روشندلان در صورت تمایل به خرید با استفاده از این دستگاه ها، فقط میتوانند به فروشگاه هایی مراجعه کنند که صاحبان آنها را بشناسند و به آنها اطمینان کامل داشته باشند چرا که تمامی عملیات از ورود وجه، ورود رمز و ... توسط پذیرنده انجام خواهد شد. - با توجه به درصد کم جمعیت معلولین و جانبازان به کل جمعیت و پراکندگی ایشان در کشور هزینه بالای تبدیل تمامی دستگاه های ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی مانند خودپرداز و کیوسک شبکه بانکی امکان انجام تغییر و مناسبسازی در تمامی دستگاه های نصب شده برای بهره برداری روشندلان را نداشته و صرفاً میتوان در سفارشهای آتی خرید و نصب دستگاه های دارای کیفیت مناسب را مد نظر قرار دهد. بدین منظور این بانک نیاز دارد تا اطلاع دقیقی از مکانهایی که با نصب ابزار جدید ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی (دستگاه های خودپرداز، کیوسکهای خدماترسانی بانکی و ..) به منظور ارائه مقرون به صرفه ترین و بیشترین میزان خدمات رسانی به این عزیزان را داشته باشد. در همین راستا این اداره طی نامه شماره 17406/94 مورخ 29/1/94 و 170151/94 مورخ 26/6/94 از مدیران کل بهزیستی تمامی استانهای کشور درخواست شد تا آدرسهای محل تردد نابینایان در هر استان مانند کانونها، انجمنهای مربوط به روشندلان و یا آدرس و شماره تماس مراکز بهزیستی در هر شهرستان در اختیار این بانک قرار گیرد تا بر همان اساس از شبکه بانکی درخواست گردد تا نسبت به نصب ابزار خاص ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی به نابینایان اقدام گردد تا کنون از 20 استان پاسخ دریافت شده است. 3- بر اساس نامه شماره 162096/93/700 مورخ 18/11/93 جناب آقای دکتر یحیی سخنگویی معاون محترم امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور استقلال افراد نابینا جهت افتتاح حساب بانکی و أخذ دست چک که طی بخشنامه شماره 131164/91 مورخ 17/5/91 اعلام شده همچنان نادیده انگاشته میشود و افراد نابینا با مشکلاتی در این خصوص مواجه هستند. در همین رابطه مکاتبه ای به منظور نظارت بر اجرای صحیح بخشنامه برای مدیر محترم اداره نظارت بر بانکهای بانک مرکزی ارسال شد. پاسخ طی نامه شماره 53892/94 مورخ 4/3/94 برای نامبرده ارسال گردید. 4- راه اندازی اولین سامانه خدمات بانکی برای نابینایان در شعبه میرزای شیرازی پست بانک در روز جهانی نابینایان به صورت پایلوت، نابینایان با مراجعه به این شعبه (به طور مستقیم و بدون همراه) میتوانند کلیه پرداخت، دریافت، افتتاح حساب و ... با استفاده از ورودی و خروجی صوتی و بریل به انجام رسانند.
3- بخشنامه شماره 131164/91 مورخ 17/05/1391; نحوه استفاده از خدمات بانکی توسط نابینایان کشور 149 KB - 